غزال زیاری: جنگ سرد به نوعی فرصتی برای قدرتنمایی علمی، نظامی، فرهنگی و فناوری آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی بود و هر یک به نحوی میکوشیدند تا با روشهای مختلف، از ارسال فضاپیما به مدار ماه تا ساخت بمبهای قدرتمند، تواناییهای خود را به رخ دیگری بکشند.
اما به ندرت میتوان اثری از قدرتنماییهای آن دوره را یافت که به اندازه حفر عمیقترین چاله دستساز انسان توسط شوروی، مرموز و مبهم باشد.
این چاله عظیم که “چاه ابرژرف کولا” نامیده میشود، یک چاله بسیار عمیق است که در شبه جزیره کولا در مناطق یخبندان شمال غرب روسیه و در نزدیکی مرز این کشور با شمال نروژ قرار داشت.
این چاله بسیار عمیق در حقیقت از حفرههای متعددی تشکیل میشد که از یک سوراخ مرکزی منشعب میشدند. عمیقترین این چالهها که SG۳ نام داشت، تا عمق ۱۲۲۶۳ متر پوسته زمین کنده شده بود و با وجود عمق حیرتآورش، قطر سوراخ آن به اندازه یک بشقاب غذاخوری بود.
برای آنکه بتوانید درک کنید که عمق واقعی این چاله چقدر است، باید ارتفاع دو کوه اورست و فوجی یاما را برروی یکدیگر تصور کنید. این چاله حتی عمیقتر از عمیقترین نقطه اقیانوس، یعنی گودال ماریانا است که عمق آن ۱۱۰۳۴ پائینتر از سطح دریاست.
بیشتر بخوانید:
-
قاتل اقیانوس چگونه بدنش را در سرمای تاریکی گرم نگه میدارد؟
-
کوسه ۵۰۰ ساله، سمندر شگفتانگیز و خرس جانسخت/ عکس
رقابت بر سر حفر چالهها از کجا شروع شد؟
البته این آمریکاییها بودند که در زمان جنگ سرد، مسابقه حفر چالهها را شروع کردند. در اوایل دهه ۱۹۶۰، آمریکا پروژه موهول را به شکل سوراخ کردن پوسته زمین به هدف دست آوردن نمونههایی از مرز بین پوسته و گوشته کره خاکی آغاز کردند.
آمریکاییها کار حفاری در بستر دریا را از روی یک کشتی در نزدیکی یک جزیره آتشفشانی در اقیانوس آرام و در حومه مکزیک استارت زدند ولی متاسفانه این پروژه، با شکست روبرو شد و با مخالفتهای علمی، سوء مدیریت و مشکلات مالی متعدد، متوقف گردید.
از سوی دیگر، اقدامات شوروی به راحتی انجام شده و پیش میرفت. روسها عملیات حفاری را در ۲۴ می سال ۱۹۷۰ آغاز کردند و این عملیات تا سال ۱۹۹۲ و کمی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ادامه یافت. البته تنها عامل توقف این پروژه، آشفتگیهای سیاسی و کمبود منابع مالی نبود. بلکه طبق گزارش بی بی سی فیوچر، عملیات حفاری زمانی متوقف شد که دمای کف حفره به حدود ۱۸۰ درجه سانتیگراد میرسید که به مراتب بالاتر از دمای پیشبینی شده توسط محققان بود.
متاسفانه این پروژه هم نیمه کاره رها شد و حالا تنها یک ساختمان ویران و متروکه و یک سوراخ بسته شده در زمین از آن به یادگار مانده است. با مخروبه شدن این سایت، روسیه در سال ۲۰۰۸ اعلام کرد که قصد دارد تا این چاه ابرژرف را از بین ببرد و برخی گمانهزنیها هم حاکی از آن است که این چاله تا حدودی با بتن پر شده است.
چاه کولا چه اطلاعاتی در اختیار دانشمندان قرار داد؟
این پروژه در روزهای اوج پیشروی، دیدگاههای علمی جدید و جالبی را در اختیار دانشمندان قرار داد. اول و مهمتر از همه اینکه چاه ابرژرف کولا، دیدگاههای ارزشمندی را درباره زمینشناسی ارائه کرد که از تاریخ ۱.۴ میلیارد ساله زمین خبر میداد.
نکته شگفتآور دیگر این بود که در جریان این پروژه، سنگهایی یافت شد که از آب، اشباع شده بودند؛ این چیزی بود که تا پیش از آن غیرممکن به نظر میرسید؛ چرا که این سنگها در زیر لایهای از سنگ نفوذناپذیر، قرار داشتند. دانشمندان در آن بخش از زمین، ۱۴ گونه از میکرو ارگانیسمهای فسیل شده را نیز کشف کردند؛ ولی در گزارشها اشارهای به کشف ذخایر احتمالی طلا، مس و نیکل نشده است.
و شایعات موجود
تا پیش از این شایعات خیالی زیادی در مورد این سایت در شمال روسیه وجود داشت. یکی از افسانههای محلی که دهان به دهان میچرخید، این بود که مته حفاری، لایهای از سنگها را شکسته و به یک غار بسیار گرم رسیده. یا در روایت دیگری شایعه شده بود که دانشمندان برای بررسی بیشتر، یک میکروفون را به داخل چاله فرستادند و صداهایی شبیه فریادهای ناشی از شکنجه از داخل چاه شنیده شده.
طبیعتا هیچ یک از این داستانها، تائید نشده و احتمالا بیمعنی و بی سر و ته هستند؛ اما در هر صورت به راحتی میتوان دریافت که چرا چاه ابرژرف کولا، “ورودی جهنم” نام گرفته است.
منبع: iflscience
۵۸۵۸
