خاموشی تدریجی دوقلوهای وویجر؛ کاوشگران افسانه‌ای ناسا تنها سه ابزار فعال دیگر دارند

تاثیر حضور در اعماق فضا به مدت نزدیک به پنج دهه، موجب شده که دورترین کاوشگران ناسا به تدریج قدرت خود را از دست بدهند. دانشمندان اکنون اعلام کرده‌اند که برای حفظ انرژی، یک ابزار دیگر را در هر فضاپیما خاموش می‌کنند.

دوقلوهای وویجر در سال ۱۹۷۷ به فضا پرتاب شدند تا با بهره‌گیری از فرصت نادر هم‌ترازی سیاره‌های بیرونی که هر ۱۷۶ سال یک‌بار رخ می‌دهد، منظومه شمسی را کاوش کنند. این وظیفه در طول اندکی بیش از یک دهه به پایان رسید؛ اما فضاپیماها همچنان به سفر خود در اعماق فضا ادامه می‌دهند. درحال‌حاضر، وویجر ۲ نزدیک به ۲۱ میلیارد کیلومتر و وویجر ۱ درحدود ۲۵ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله دارند. در مرحله‌ی کنونی، وویجرها وظیفه دارند محیط میان‌ستاره‌ای را که در محدوده‌ی فراتر از نفوذ خورشید واقع شده است، مطالعه کنند.

بااین‌حال، مقام‌های ناسا ۵ مارس اعلام کردند که دانشمندان از این پس یک ابزار کمتر برای انجام مشاهدات در هر فضاپیما خواهند داشت. مدیران ماموریت به‌منظور صرفه‌جویی در انرژی، زیرسیستم پرتوهای کیهانی وویجر ۱ را در ۲۵ فوریه خاموش کردند و همین کار را در ۲۴ مارس با ابزار ذرات باردار کم‌انرژی وویجر ۲ انجام خواهند داد. این ابزارها پرتوهای کیهانی را که ذرات باردار پرسرعت هستند و همچنین یون‌ها و الکترون‌ها را در فضای میان‌ستاره‌ای مشاهده می‌کنند. با این تصمیم، هر فضاپیما اکنون فقط سه ابزار عملیاتی باقیمانده دارد.

سوزان داد، مدیر پروژه وویجر در آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا (JPL)، پنجم مارس در یک بیانیه گفت: «وویجرها از زمان پرتاب، ستارگان ارزشمند ما در فضای دوردست بوده‌اند و می‌خواهیم تا حد امکان آن‌ها را زنده نگه داریم. بااین‌حال، برق رو به اتمام است. اگر اکنون ابزارها را در هر وویجر خاموش نکنیم، آن‌ها احتمالا فقط چند ماه دیگر توان ادامه خواهند داشت و سپس مجبور می‌شویم پایان ماموریت را اعلام کنیم.»

براساس بیانیه‌ی اخیر، مقام‌های ناسا همچنین تصمیم گرفته‌اند که در سال ۲۰۲۶، ابزار ذرات باردار کم‌انرژی وویجر ۱ و زیرسیستم پرتوهای کیهانی وویجر ۲ را خاموش کنند. هدف مدیران این است که اطمینان حاصل کنند دست‌کم یک ابزار در هر فضاپیما تا دهه‌ی ۲۰۳۰ عملیاتی می‌ماند.

دوقلوهای وویجر با منبع انرژی هسته‌ای مبتنی بر پلوتونیم پرتاب شدند. از آنجایی که دانشمندان از ابتدا می‌دانستند که فضاپیماها با فاصله‌گرفتن هرچه بیشتر از ستاره‌مان نمی‌توانند به انرژی خورشیدی اتکا کند، انرژی هسته‌ای انتخابی معقول بود. بااین‌حال، هسته‌ی پلوتونیمی هر فضاپیما هر سال کمی از توان خود را که تقریباً چهار وات یا معادل یک لامپ کم‌مصرف است، از دست می‌دهد.

کامپیوتر، سامانه‌ی ارتباطی و ابزارهای فضاپیما همگی برای کارکردن به انرژی نیاز دارند؛ درنتیجه دانشمندان با انتخابی سخت روبه‌رو هستند: خاموش‌کردن تدریجی ابزارها به‌منظور صرفه‌جویی در انرژی یا مواجهه با خطر مصرف بیش از حد انرژی و ازدست‌دادن کل فضاپیما. هیچ‌کس نمی‌خواهد پایان کار دوقلوهای وویجر را زودتر از آنچه باید باشد، ببیند.

فضاپیماهای وویجر به نمادی از اکتشافات فضایی تبدیل شده‌اند. اول، وویجر ۲ در اوت ۱۹۷۷ پرتاب شد و سپس وویجر ۱ زمین را ترک کرد. وویجر ۱ در سال ۱۹۷۹ از کنار مشتری گذشت و در سال ۱۹۸۰ با سیاره زحل و تیتان، بزرگ‌ترین قمر آن ملاقات کرد. وویجر ۲ نیز همین مسیر را دنبال کرد و سپس به اولین و تا به امروز تنها فضاپیمایی تبدیل شد که اورانوس و نپتون را از نزدیک کاوش می‌کند.

وقتی وویجرها با تمام سیاره‌های بیرونی منظومه شمسی ملاقات کردند، ماموریت اصلی آن‌ها به پایان رسید. بااین‌حال فضاپیماها هنوز سالم بودند و از همین‌رو ناسا تصمیم گرفت سفر آن‌ها را ادامه دهد. سپس وویجرها مناطق دوردست تحت نفوذ خورشید را کاوش کردند و به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۸ به فضای میان‌ستاره‌ای وارد شدند. در آن نقطه، فضاپیماها اولین مشاهدات نزدیک از کیهان در محدوده‌ی فراتر از منظومه شمسی را دراختیار دانشمندان قرار دادند. درحال‌حاضر، وویجر ۲ تقریباً ۱۴۰ برابر مسافت بین زمین و خورشید، از ما فاصله دارد؛ درحالی‌که وویجر ۱ در فاصله‌ی ۱۶۶ برابری قرار دارد.

لیندا اسپیلکر، دانشمند پروژه وویجر در JPL گفت: «وویجرها در هر دقیقه از هر روز منطقه‌ای را کاوش می‌کنند که قبلاً هیچ فضاپیمایی به آنجا نرفته است. این امر همچنین بدین معنی است که هر روز می‌تواند آخرین روز ما باشد؛ اما آن روز درعین‌حال می‌تواند با کشفی تازه در محیط میان‌ستاره‌ای همراه باشد.»