از پارکینسون تا دیابت: پیشرفتهای چشمگیر در درمان بیماریها با سلولهای بنیادی
از پارکینسون تا دیابت: پیشرفتهای چشمگیر در درمان بیماریها با سلولهای بنیادی
اندرو کاسی در سال ۲۰۱۰ مبتلا به بیماری پارکینسون تشخیص داده شد و پس از بازنشستگی زودهنگام به خاطر پیشرفت بیماری، در سال ۲۰۲۴ به کارآزمایی بالینی پیشگامانهای در سوئد پیوست. جراحان نورونهای مشتقشده از سلولهای بنیادی رویانی (ES) را با هدف جایگزینی نورونهای آسیبدیده تولیدکننده دوپامین در مغز او کاشتند.بیماری پارکینسون که با اختلال عملکردی حرکتی ناشی از تخریب این نورونها همراه است، مدتها هدف درمانهای ترمیمی بوده است. داروهای سنتی جایگزین دوپامین گرچه در ابتدا مؤثر هستند، با گذشت زمان تأثیر خود را از دست میدهند و با عوارض جانبی شدیدی مانند حرکات غیرارادی و رفتارهای تکانشی همراه هستند.ایده جایگزینی نورونهای آسیبدیده جدید نیست. در سال ۱۹۸۷، پژوهشگران در سوئد اولین پیوندها را با نورونهای گرفتهشده از بافت مغز جنین انجام دادند. گرچه برخی بیماران بهبود چشمگیری را تجربه کردند، برای برخی دیگر این درمان اثری نداشت. حتی عدهای دچار عوارض جانبی ناتوانکننده شدند.ظهور سلولهای بنیادی جنینی و سلولهای بنیادی پرتوان القایی چشمانداز این حوزه از پزشکی را متحول کرده است. این سلولها میتوانند در راستای تبدیل شدن به انواع خاصی از سلولها مهندسی شوند و تحت شرایط کنترلشده در مقادیر زیاد تولید شوند که جایگزین استانداردتر و اخلاقیتر را ارائه میدهد.دوازده کارآزمایی در نقاط مختلف جهان درحال انجام است که سلولهای تولیدکننده دوپامین مشتقشده از این منابع را در درمان بیماری پارکینسون آزمایش میکنند و نتایج امیدوارکنندهای حاصل کردهاند.کپی لینکمزایای مغز بهعنوان هدف درمانیمغز به دلایل مختلفی برای درمانهای سلولهای بنیادی مناسب است. در وهلهی اول مغز توسط سد خونی مغزی محافظت میشود و این امر از دخالت سیستم ایمنی میکاهد.در درمانهای مربوط به سایر اعضای بدن، بیماران معمولاً مجبورند برای مدت طولانی داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی مصرف کنند. در مقابل، بیماران مبتلا به پارکینسون فقط یک سال پس از جراحی به این داروها نیاز دارند.
