همه ساله بادهای موسمی جنوب آسیا، مناطق سرسبز هند را درمینوردند و سپس از غرب یا ناحیهی خشک بین هند و پاکستان خارج میشوند. این عدم تقارن بین جنگلهای بارانی هیمالیا و «بیابان بزرگ هند» به شکلگیری تمدنها کمک کرده است. بیابان بزرگ هند یا بیابان تار که در شمال غربی شبه قارهی هند واقع شده است، پرجمعیتترین بیابان جهان است؛ اما با گرمتر شدن هوا در نتیجهی تغییرات اقلیمی، بادهای موسمی به مناطقی بسیار دورتر از غرب این منطقه حرکت خواهند کرد. براساس مطالعهای جدید در نشریه ساینس، بیابان بزرگ هند ممکن است ظرف مدت یک قرن بهطور کامل ناپدید شود.
شانگ پینگ ژی، اقلیمشناس در مؤسسهی اقیانوسشناسی اسکریپس میگوید از بین رفتن بیابان تار زندگی یک میلیارد نفر را تحت تأثیر قرار میدهد. وی انتظار دارد که یافتههای پژوهش اخیر با خطر وقوع سیل در بیابان بزرگ هند همراه باشد؛ شبیه به اتفاقی که سال ۲۰۲۲ در کشور همسایه رخ داد. در آن زمان، باران سیلآسا در پاکستان هشت میلیون نفر را آواره کرد و خسارتی نزدیک به ۱۵ میلیارد دلار را به بار آورد.
بادهای موسمی جنوب آسیا در بیابان تار اثر عکس خواهند داشت
بیشتر پژوهشها با این پیشبینی همراه است که با گرمتر شدن سیاره تعداد بیابانهای زمین افزایش خواهد یافت. به عنوان مثال، تا سال ۲۰۵۰ صحرای بزرگ آفریقا بیش از شش هزار کیلومتر مربع در سال گسترش مییابد. اما بادهای موسمی جنوب آسیا ممکن است در بیابان تار که در شمال غربی خشک شبه قارهی جنوب آسیا واقع شده، تأثیری معکوس داشته باشد.
محققان در پژوهشی که ماه جاری در نشریهی آیندهی زمین منتشر شد، دادههای آبوهوایی جنوب آسیا درطول ۵۰ سال گذشته را جمعآوری کردند. آنها به روند تغییرات بارندگیها در گذشته نگاه انداختند و تغییرات در مدت زمان به طولکشیدن بادهای موسمی و محل تمرکز کنونی آنها را بررسی کردند. سپس، محققان اطلاعات تاریخی در مورد بارندگیها و همچنین دمای سطح دریا را در یک مدل آبوهوایی به یکدیگر وصل کردند تا دریابند که چگونه ممکن است در آینده مسیر باد موسمی تحت تأثیر خط سیر گازهای گلخانهای تغییر کند.
دانشمندان دریافتند که مسیر حرکت بارانهای موسمی هماکنون به سمت غرب منتقل شده و میزان بارش در برخی از مناطق خشک شمال غرب تا ۵۰ درصد افزایش مییابد؛ درحالیکه بخشهایی از مناطق مرطوب شرقی کاهش بارانها را تجربه میکنند. مدلهای تیم پیشبینی میکند که در طول قرن بعدی، با حرکت بادهای موسمی به بیش از ۵۰۰ کیلومتر دورتر از غرب، بیابان تار تقریباً دو برابر میزان بارندگی کنونی را شاهد خواهد بود.
در قرن بعدی بیابان تار دو برابر میزان بارندگی فعلی را شاهد خواهد بود
باپندرا نات گوسوامی، متخصص هواشناسی در دانشگاه کاتن و یکی از نویسندگان همکار پژوهش، معتقد است که یافتههای اخیر دور از انتظار و غیرمنطقی بهنظر میآیند. او گفت: «به طور معمول مردم معتقدند که تغییرات اقلیمی مناطق مرطوب را مرطوبتر و مناطق خشک را خشکتر خواهد کرد.»
مدلهای پژوهشگران نشان میدهد که گرمتر شدن اقیانوس هند بهطور ناموزون ادامه خواهد یافت و در غرب سریعتر از شرق گرم میشود. آنها پیشبینی میکنند که این عدم تعادل، یک منطقهی کم فشار بحرانی به نام «منطقهی همگرایی درونحارهای» را به سمت غرب حرکت میدهد و در نتیجه، بر محل تمرکز بارانهای موسمی تأثیر میگذارد.
گوسوامی معتقد است که به دلیل غیرمعمول بودن این رویداد، منطقهی همگرایی درونحارهای به طور مستقیم بر جایی که باران موسمی آسیای جنوبی به زمین برخورد میکند، تأثیر میگذارد. او میگوید: «بیابان تار احتمالاً تا پایان قرن کاملاً سبز خواهد شد.»
سیلهای ویرانگر سال ۲۰۲۲ در پاکستان به طور گستردهای به تأثیر تغییرات اقلیمی بر الگوهای آبوهوا نسبت داده شد.
بیشتر بارندگیهای بیابان تار در دهههای آینده به صورت بارش آرام و نمنم در طول چندیدن ماه نخواهد بود، بلکه باران به صورت رگباری تار را بمباران خواهد کرد. این افزایش در بارش بارانهای سیلآسا، انباشته شدن بیش از ۱۰ سانتیمتر آب در روز را به همراه خواهد داشت، بدین معنی که مردم منطقه باید خود را برای جلوگیری از سیلهای سالانهای که کشاورزی و شهرهای هموار را نابود میکند، سازگار کنند.
بیابان تار احتمالاً تا پایان قرن کاملاً سبز خواهد شد
گوسوامی معتقد است که با مدیریت صحیح، افزایش باران میتواند به نعمت تبدیل شود. این اتفاق میتواند منطقه را به الگوی آبوهوایی گذشتهاش بازگرداند؛ وضعیتی که بیش از پنج هزار سال پیش باعث شکوفایی تمدن دره سند، یکی از اولین فرهنگهای عظیم در جهان شد.
شیه یو وانگ، دانشمند اقلیم در دانشگاه ایالتی یوتا، با اشاره به ویرانیهای ناشی از سیل اخیر در پاکستان خاطرنشان میکند: «مهم است که خطرات مرتبط با بارش باران شدید را فراموش نکنیم». با توجه به اینکه این منطقه پس از سیل سال گذشته همچنان در حال بازسازی آسیبهایی است که فقر شدید بیش از ۹ میلیون نفر را در پاکستان به همراه داشت، ژی معتقد است که ادامه یافتن بارندگیهای شدید میتواند «بسیار ترسناک» باشد.
از آنجایی که جهان در حال آمادهسازی خود برای آیندهای گرمتر است، ژی میگوید پژوهش جدید بر نیاز به بررسی دقیقتر مناطق «محدود» گذار آبوهوایی، مانند هند و پاکستان، تأکید میکند. برای برخی از محققان، این تغییر در الگوهای بارندگی ممکن است نسبت به سایر تغییرات گستردهی اقلیمی ناچیز به نظر برسد. اما در این مناطق بسیار حساس و دارای تراکم جمعیت بالا، هرگونه تغییر جزئی در زمین اثرات شگرفی دارد.
227227
