کارشناس حقوقی: صداوسیما پایههای حقوقی محکمی برای انحصار دارد
کارشناس حقوقی: صداوسیما پایههای حقوقی محکمی برای انحصار دارد
صداوسیما بارها مانع پخش و ساختن برنامههای مختلف در پلتفرمهای گوناگون شده است. چند سال پیش، شایعاتی به گوش میرسید که مالکیت معنوی صداوسیما روی مجموعه «کلاه قرمزی» باعث شده است تا این برنامه در هیچ پلتفرم دیگری ساخته نشود و حالا پخششدن صدای گزارش عادل فردوسیپور در آپارات اسپرت هم با موانع این سازمان مواجه شده است. به نظر میرسد صداوسیما برای این تصمیمات از پشتیبانی قانونی کافی برخوردار است و مشخص نیست این انحصار تا کجا ادامه خواهد یافت.پیشاز این، محمدجواد شکوریمقدم، مدیرعامل صباایده (آپارات، فیلیمو و…)، در پستی اعلام کرد که پساز پخش زنده بازی فوتبال با گزارش عادل فردوسیپور در آپارات اسپرت، با او تماس گرفتند و گفتند گزارشهای فوتبالی که با صدای عادل فردوسیپور پخش میشود، خلاف ضوابط است و باید متوقف شود.پیشاز این هم برنامه «اکنون» با تهیهکنندگی سروش صحت توقیف شده بود که دلیل آن صحبتهای سروش صحت و مهمان او، علیرضا قربانی، عنوان شده بود. در نامه ساترا به صباایده آمده بود که هرگونه اشاره مستقیم و غیرمستقیم به نام برنامه «کتابباز» نقضکننده مالکیت معنوی صداوسیما بر این برنامه است.ساترا در واکنش به صحبتهای شکوریمقدم با اشاره به بند ۴ ماده واحده تعیین الزامات ساماندهی حوزه صوتوتصویر فراگیر گفته بود: «طبق این قانون تولید و پخش زنده برنامهها و صدور مجوز و نظارت بر پخش زنده در فضای مجازی در اختیار سازمان صداوسیما است.»پساز بیانیه ساترا، صداوسیما هم از هلدینگ صباایده شکایت کرد و محمدجواد شکوریمقدم گفت که این شکایت بهدلیل پخش برنامهها و سریالهای «اکتور»، «رهایم کن»، «سقوط»، «بیگناه»، «نیوکمپ»، «تیانتی»، «جوکر» و پخش مسابقات زنده ورزشی مطرح شده است.این اولین بار نیست که صداوسیما با پخش برنامهای در بستر VODها مخالفت میکند و به نظر میرسد قرار نیست آخرین بار هم باشد. احمدرضا خلعتبری، کارشناس حقوقی، دراینباره گفت: «ما قانون اساسیای داریم که براساس ساختاری با اندیشههای چپ نوشته شده و در نتیجه، اختیار صنایع بزرگ و مهمی مانند رادیووتلویزیون به دولت داده شده است. در واقع، میتوان گفت خود صداوسیما هم نمونهای از انحصار دولتی حساب میشود.»بهگفته خلعتبری، از نظر حقوقی شکواییهای که صداوسیما ثبت کرده است، ازنظر قانونی ادعاهای قابل استنادی دارد و به نظریه تفسیری شورای نگهبان و اصول قانون اساسی اعتنا میکند. او اضافه کرد: «صداوسیما همیشه در نظر خودش دغدغهای برای حفظ حاکمیت بر فضای رسانهای کشور داشته و این وضعیت نمیتواند بهصورت عادی ادامه پیدا کند. بهوجودآمدن فناوریهای جدید و سرویسهای پخشی که در همه دنیا محبوبیت زیادی دارند، اجازه نمیدهد شرایط مثل گذشته باشد.»بهگفته او، ساترا در نقش بازویی عمل میکند که به صداوسیما اجازه میدهد تا نظارت خودش را در بخشهایی از این حوزه ادامه دهد. خلعتبری گفت: «ازنظر حقوقی، شاید خیلی نتوانیم یقه صداوسیما را بگیریم و بگوییم اشتباه میکند؛ اما صداوسیما انحصاری دارد که برایش دلایل سیاسی بسیار جدی وجود دارد و اصلیترین آنها تأثیر صداوسیما بر افکار عمومی است.»این کارشناس حقوقی اضافه کرد: «رویکرد صداوسیما و ساترا و سرویسهای پخشکننده بسیار مبهم است. در مواردی برنامهای کامل پخش شده و صداوسیما بعداز آن اعلام کرده مورد تأییدش نبوده است. در مواردی مثل گزارشگری عادل فردوسیپور حساسیتهای خاصی وجود دارد. بعداز داستان برنامه ۹۰ و فوتبال ۱۲۰ که او فقط تهیهکننده این برنامه بود، حواشی زیادی به وجود آمد. اینکه عادل فردوسیپور برنامهای را گزارش کند و حضورش در رسانه پررنگ باشد، دغدغه جدی ایجاد میکند.»خلعتبری دلیل اصلی این نگرانی را دلایل اقتصادی دانست و افزود: «فوتبال یکی از معدود برنامههایی است که نسل جدید برای تماشای آن به صداوسیما مراجعه میکند و در نتیجه، صداوسیما درآمد خوبی از این بابت دارد. درحالیکه اگر مردم بدانند سرویسی وجود دارد که با صدای عادل فردوسیپور گزارش میدهد، آن را جایگزین میکند و منافع اقتصادی پررنگی از دست صداوسیما میرود.»به گفته خلعتبری، صداوسیما پایههای حقوقی بسیار محکمی برای انحصار دارد. او ادامه داد: «لزوماً قانون آن چیزی نیست که حاکم میخواهد. قانون در مفهومی که حقوقدانها بررسی میکنند، در بسیاری از موارد چیزی است که بین مردم وجود دارد و قانونگذار باید آن را کشف کند. در نتیجه، وقتی بازار آزاد و نیازهایی که مردم دارند، اقتصای شکستهشدن انحصار صداوسیما میشود و مردم میخواهند به رسانههایی فراتر از صداوسیما دسترسی پیدا کنند، دولت نمیتواند با تصویب قانون جلوی خیلی از موارد را بگیرد و در نهایت، این انحصار شکسته خواهد شد.»
