منظومه شمسی ما جای بسیار شلوغ و پلوغی است. میلیونها جرم معلق در فضا در آن وجود دارد: از سیارهها و قمرها گرفته تا دنبالهدارها و سیارکها. هر سال هم اجرام بیشتری در منظومه شمسی کشف میکنیم که معمولا هم دنبالهدارهای سریع و سیارکهای کوچک هستند.
ستارشناسان تا سال ۱۸۴۶ هر هشت سیاره اصلی را پیدا کرده بودند. در ۱۰۰ سال گذشته، اجسام دوردست کوچکتری پیدا کردهایم که نامشان را سیارات کوتوله گذاشتهایم و پلوتون را هم در مجموعه آنها طبقهبندی میکنیم.
کشف برخی از این سیارات کوتوله ما را به این باور رسانده که امکان دارد چیز دیگری هم در منظومه شمسی گوشهای پنهان شده باشد. آیا سیاره نهم وجود دارد؟ اخترشناسان صدها ساعت را صرف تلاش برای یافتن سیاره نهم، با نام مستعار «سیاره نه» یا «سیاره ایکس» می کنند. و این به این دلیل است که منظومه شمسی همانطور که میدانیم بدون آن واقعا معنی ندارد.
هر جسم در منظومه شمسی ما به دور خورشید میچرخد. برخی سریع و برخی آهسته، اما همه با رعایت قوانین گرانش حرکت می کنند. هر چیزی که جرم دارد گرانش دارد، از جمله من و شما. هر چه چیزی سنگینتر باشد، نیروی گرانش آن بیشتر است.
گرانش یک سیاره آنقدر زیاد است که بر نحوه حرکت اشیا در اطراف خود تاثیر میگذارد. این چیزی است که ما آن را «کشش گرانشی» مینامیم. کشش گرانشی زمین چیزی است که همه چیز را روی زمین نگه میدارد. همچنین، خورشید ما دارای بزرگترین کشش گرانشی در بین هر جسم منظومه شمسی است و اساسا به همین دلیل است که سیارات به دور آن می چرخند. از طریق درکمان از کشش گرانشی است که بزرگترین سرنخ برای سیاره نهم ممکن به دست میآوریم.
رفتارهای غیرمنتظره
وقتی به اجرام بسیار دور مانند سیارات کوتوله فراتر از پلوتون نگاه میکنیم، متوجه میشویم که مدار آنها کمی عجیب و غیرمنتظره است. آنها در مدارهای بسیار بزرگ بیضی شکل حرکت میکنند، در کنار هم قرار میگیرند و در مقایسه با بقیه منظومه شمسی در یک شیب قرار دارند. وقتی اخترشناسان از رایانه برای مدلسازی نیروهای گرانشی مورد نیاز برای حضور این اجرام استفاده کردند، متوجه شدند که سیارهای حداقل ده برابر جرم زمین برای ایجاد این نظم لازم بوده است. اما این سیاره کجاست؟
مشکلی که داریم این است که اول باید ببینیم آیا این پیشبینیها و مدلها درست هستند یا خیر. تنها راه برای انجام این کار، یافتن سیاره نهم است، که قطعا به زبان آوردنش آسانتر از انجام آن است.
جستوجو ادامه دارد
دانشمندان در سراسر جهان سالهاست که در جستجوی شواهد قابل مشاهده برای سیاره نهم هستند. بر اساس مدلهای کامپیوتری، ما فکر میکنیم که سیاره نهم حداقل ۲۰ برابر دورتر از فاصله نپتون تا خورشید است. ما سعی داریم با جستجوی انعکاس نور خورشید آن را پیدا کنیم، چیزی شبیه به مشاهده ماه در آسمان که در واقع بازتابدهنده نور خورشید است.
با این حال، از آنجایی که سیاره احتمالی نهم، بسیار دور از خورشید قرار دارد، انتظار داریم که پیدا کردنش به این طریق حتی برای بهترین تلسکوپهای روی زمین نیز بسیار دشوار باشد. همچنین، ما نمیتوانیم هر زمانی از سال به دنبال مشاهده آن باشیم. در بازههای زمانی کوتاهی میتوانیم توقع رویت آن را داشته باشیم.
اما امید خود را از دست ندهید. در دهه آینده تلسکوپهای جدیدی ساخته خواهد و جستوجوهای جدیدی در آسمان آغاز خواهد شد. آنها به ما کمک خواهند کرد که وجود یا عدم وجود سیاره نهم را بفهمیم و اثبات کنیم.
۲۲۷۲۲۷
