۲۰۲۵ داغ‌تر از همیشه: زمین در آستانه عبور از هدف اقلیمی ۱٫۵ درجه برای دومین سال پیاپی

اگرچه جهان امید داشت که در سال ۲۰۲۵ اندکی از گرمای فزاینده‌ی زمین کاسته شود، دمای ماه‌های ابتدایی سال نشان داد که طبیعت برنامه‌ی دیگری در سر دارد. آمارها حکایت از آن دارد که رکوردهای گرمایی نه‌تنها متوقف نشده، بلکه امسال نیز ممکن است پا جای پای سال ۲۰۲۴ بگذارد و برای دومین سال پیاپی، دمای زمین از آستانه‌ی بحرانی ۱٫۵ درجه‌ی سانتی‌گراد گذر کند. پرسش اصلی این است که آیا هنوز فرصتی برای رسیدن به هدف اقلیمی پاریس باقی مانده، یا دیگر خیلی دیر شده است؟

اکنون، به نظر می‌رسد که هدف حیاتی برای مهار گرمایش زمین در مرز ۱٫۵ درجه‌ی سانتی‌گراد، بیش از هر زمان دیگری در معرض شکست قرار گرفته است. به‌گزارش نیوساینتیست، تازه‌ترین داده‌های اقلیمی نشان می‌دهد دمای جهانی همچنان در سطحی بسیار بالا باقی مانده و سال ۲۰۲۵، احتمالاً به‌اندازه‌ی سال ۲۰۲۴، رکورددار گرما خواهد بود.

بررسی داده‌های اقلیمی از سوی سرویس تغییرات اقلیمی کوپرنیک اتحادیه اروپا و مؤسسه‌ی غیرانتفاعی برکلی ارث در آمریکا، نشان می‌دهد آوریل ۲۰۲۵، پس از آوریل ۲۰۲۴، دومین ماه آوریل گرم تاریخ بوده است. بر اساس داده‌های سرویس کوپرنیک، در آوریل ۲۰۲۵، میانگین دمای جهانی ۱٫۵۱ درجه‌ی سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیشاصنعتی بود. آمار نشان می‌دهد این مرز حساس در ۲۱ ماه از ۲۲ ماه گذشته، شکسته شده است. داده‌های برکلی ارث، میانگین دمای آوریل ۲۰۲۵ را ۱٫۴۹ درجه گزارش کرده‌اند که فقط ۰٫۰۷ درجه از آوریل سال گذشته پایین‌تر است.

پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بود که الگوی سردکننده‌ی «لانینا» که در ماه ژانویه آغاز شد، موجب کاهش نسبی دمای جهانی در سال جاری شود. با‌این‌حال، دما همچنان بالا باقی مانده و نگرانی‌ها درباره‌ی ثبت دومین سال متوالی فراتر از مرز ۱٫۵ درجه را افزایش داده است. رابرت رود از برکلی ارث، در نشستی خبری اعلام کرد: «لانینا که به‌تازگی پایان یافته، تأثیر خنک‌کننده‌ی مورد انتظار را نداشته است.»

داده‌های آماری برکلی ارث نشان می‌دهد احتمال اینکه سال ۲۰۲۵ گرم‌ترین سال تاریخ باشد، ۱۸ درصد است و احتمال قرار‌گرفتن امسال در جایگاه دوم، ۵۳ درصد تخمین زده می‌شود. همچنین، شانس گذر میانگین دمای امسال از آستانه ۱٫۵ درجه‌ی سانتی‌گراد، ۵۲ درصد است. به‌گفته‌ی رود، چشم‌انداز ادامه‌ی سال ۲۰۲۵ و هرآنچه ممکن است برای دمای جهانی در پیش باشد، تا حدود زیادی به شکل‌گیری ال‌نینو یا لانینای جدید در اقیانوس آرام بستگی دارد.

تداوم روند گرمای فعلی، امید به حفظ دما در محدوده‌ی هدف‌گذاری‌شده‌ی توافق پاریس را به‌شدت کمرنگ کرده است. اگرچه این هدف بر پایه‌ی میانگین ۲۰ ساله‌ی دما سنجیده می‌شود، بسیاری از پژوهشگران معتقدند روند کنونی ممکن است به‌معنای عبور عملی از مرز باشد. رود هشدار می‌دهد: «تقریباً قطعی است که در دهه‌ی آینده، میانگین بلندمدت دمای جهانی از ۱٫۵ درجه خواهد گذشت.»

مطالعات منتشرشده در سال گذشته نشان داده‌اند که اگر در سه سال غیرمتوالی میانگین دمای جهانی بالاتر از ۱٫۵ درجه باقی بماند، هدف توافق پاریس عملاً از دست رفته است. همچنین، بر اساس مقاله‌ای که اوایل امسال منتشر شد، اگر دمای جهانی در ۱۲ ماه پیاپی از این آستانه عبور کند، احتمال عبور دائمی از سطح ۱٫۵ درجه، به ۸۰ درصد می‌رسد.

ریچارد آلن، اقلیم‌شناس در دانشگاه ریدینگ بریتانیا، از پایداری موج گرمای کم‌سابقه ابراز شگفتی کرده و می‌گوید: «پژوهش‌های دو سال اخیر و رکوردهای دمایی تازه، باعث شده‌اند نگاه علمی به امکان‌پذیری مهار گرمایش در مرز ۱٫۵ درجه تغییر کند. بدون کاهش بسیار گسترده‌ی انتشار گازهای گلخانه‌ای در طول ۲۰ سال آینده و یا حتی یک فوران عظیم آتشفشانی، عبور از آستانه‌ی ۱٫۵ درجه تقریباً قطعی است.»

با وجود هشدارها، آلن تأکید می‌کند که هدف کلیدی توافق پاریس، به معنای حفظ دما زیر ۲ درجه‌ی سانتی‌گراد و همچنان تحقق‌پذیر است. او می‌افزاید: «بسیار مهم است که برای حفظ دما زیر این مرز حیاتی همچنان تلاش کنیم.»