بر اساس مطالعهای که دیروز در مجله ساینس(Science) منتشر شده، دانشمندان ممکن است گام مهمی در جهت پیشبینی زلزله برداشته باشند. آنها با تجزیه و تحلیل مجموعه دادههای زمانی از GPS از تقریباً ۱۰۰ زمینلرزه بزرگ در سراسر جهان، شواهدی از یک فاز اولیه بالقوه را نشان دادهاند که دو ساعت قبل از گسیختگی لرزهای رخ میدهد.
هشدار، ۲ ساعت قبل از زمینلرزه
رولند برگمان پژوهشگر ارشد این مطالعه میگوید: اگر بتوان تأیید کرد که هسته زلزله اغلب شامل یک مرحله پیشپردازش چند ساعته است و میتوان ابزاری برای اندازهگیری قابل اعتماد آن ایجاد کرد، میتوان یک هشدار موثر صادر کرد.
توانایی پیشبینی زلزله مدتهاست که یک چالش بوده است. در حال حاضر پیشبینی کوتاهمدت زلزله با هدف صدور اخطارها طی چند دقیقه قبل از وقوع آن انجام میشود، اما این هشدارها به سیگنالهای پیشساز ژئوفیزیکی قطعی و قابل مشاهده وابسته هستند.
مطالعات قبلی به وجود مرحله مقدماتی لغزش لرزهای آهسته در گسلها قبل از وقوع زلزلههای بزرگ اشاره کردهاند. لغزشهای لرزهای، حرکات آهسته و تقریبا نامحسوس در طول صفحه گسل هستند که باعث لرزش قابل تشخیص زمین نمیشوند.
با این حال، ارتباط آنها با گسیختگیهای لرزهای که موجب حرکت سریع و ناگهانی گسل میشوند، نامشخص است. علاوه بر این، لغزشهای لرزهای اغلب بدون وقوع زلزله رخ میدهند.
کوئنتین بلتری و ژان ماتیو نوکت از دانشگاه کوت دازور فرانسه(Côte d’Azur) در تلاش برای روشن کردن این معما، جستجوی سیستماتیک جهانی را برای لغزش اولیه گسلها قبل از وقوع زلزلههای بزرگ انجام دادند.
آنها با استفاده از مجموعه دادههای زمانی GPS از بیش از ۳۰۰۰ ایستگاه در سراسر جهان، جابجایی گسلها را که منجر به ۹۰ زمینلرزه هفت ریشتری و بالاتر شده بود، اندازهگیری کردند.
تجزیه و تحلیل آنها یک سیگنال ظریف و در عین حال حیاتی را نشان داد که حاکی از دورهای از افزایش سرعت لغزش گسل در نزدیکی مرکز زمینلرزه نهایی بود که تقریباً دو ساعت قبل از گسیختگی رخ میدهد.
به گفته پژوهشگران، این یافتهها نشان میدهد که بسیاری از زمینلرزههای بزرگ ممکن است با یک مرحله لغزش مقدماتی آغاز شوند یا اینکه این مشاهدات نشان دهنده انتهای یک فرآیند بسیار طولانیتر و چالش برانگیزتر لغزشی هستند.
چه چیزی پیشبینی زلزله را عقب نگه میدارد؟
در حالی که این مطالعه جدید دانشمندان، شواهد امیدوارکنندهای از یک سیگنال پیش از وقوع بالقوه قبل از زلزلههای بزرگ ارائه میدهد، بلتری و نوکت احتیاطهای خود را بیان میکنند.
آنها تاکید کردند که ابزارهای موجود پایش زلزله فاقد پوشش و دقت مورد نیاز برای شناسایی یا نظارت بر لغزشهای اولیه در مقیاسی برای تک تک زمینلرزهها هستند.
برگمان همچنین اظهار داشت که هنوز مشخص نیست که آیا چنین افزایش سرعت لغزشهای آهسته اولیه به طور مشخصی با زلزلههای بزرگ مرتبط هستند یا اینکه میتوان آنها را به عنوان رویدادهای منحصر به فرد به دقت اندازهگیری کرد تا هشدارهای عملی ارائه کنند یا خیر.
از آنجایی که تلاشها برای پیشبینی زلزله ادامه دارد، این یافتهها حداقل گامی مهم به سوی کشف اسرار پیرامون این پیشسازهای زمینلرزه هستند.
با پیشرفت فناوری و شناخت از زلزله، امید به صدور هشدارهای پیش از وقوع زلزله که نجات دهنده جان بسیاری از افراد خواهد بود، ممکن است روزی به واقعیت تبدیل شود.
با این حال، در حال حاضر، آمادگی و ایجاد جوامع انعطافپذیر بهترین دفاع در برابر این بلای طبیعیِ تاکنون غیر قابل پیشبینی است.
۵۸۵۸
