گزارش تکان‌دهنده: جنگ ایلان ماسک با رسانه‌ها

تحلیل آماری از یک استراتژی سیستماتیک

بر اساس تحلیل فعالیت‌های ماسک در پلتفرم ایکس طی ۳۶۵ روز گذشته، این کارآفرین فناوری در مجموع ۱۰۱۷ پست با محتوای ضدرسانه‌ای منتشر کرده است. این آمار به‌طور متوسط به بیش از سه محتوای ضدمطبوعاتی در روز می‌رسد. گفتنی‌ست که حساب کاربری ماسک حدود ۲۲۷ میلیون نفر دنبال‌کننده دارد.

این سازمان بین‌المللی، گزارش خود را همزمان با سالگرد خرید توییتر توسط ماسک و تغییر نام آن به ایکس (X) در ۲۸ اکتبر ۲۰۲۲ (۶ آبان ۱۴۰۱) منتشر کرد. داده‌ها نشان می‌دهد از سپتامبر ۲۰۲۴ (شهریور ۱۴۰۳) تا ماه گذشته، این روند با شدت ادامه داشته است.
 

طیف وسیع حملات رسانه‌ای

حملات ماسک طیف گسترده‌ای از توهین‌های مستقیم تا ادعاهای جدی را در بر می‌گیرد. او رسانه‌های معتبری مانند نیویورک تایمز را «تبلیغات محض» خوانده و بارها رسانه‌های سنتی را به «دروغگویی» متهم کرده است. این میلیاردر که در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ نیز سمت مشاور داشته، بارها رسانه‌ها را به ترویج اطلاعات نادرست و جانبداری از حزب دموکرات متهم کرده است.

در بیش از یک‌سوم از پست‌های تحلیل‌شده، ماسک استدلال کرده که سازمان‌های رسانه‌ای عمداً مردم را گمراه می‌کنند و در مقابل، پلتفرم ایکس را به عنوان «پادزهر» این مسئله معرفی کرده است.
 

واکنش مقامات بین‌المللی

«وینسنت برتیه»، رئیس بخش فناوری و روزنامه‌نگاری گزارشگران بدون مرز، در این باره می‌گوید: «ایلان ماسک به نام آزادی بیان، حمله‌ای بی‌وقفه به رسانه‌ها ترتیب داده و به گسترش نفرت و بی‌اعتمادی دامن می‌زند.»

برتیه تأکید کرد تحلیل‌ها نشان می‌دهد ماسک از استراتژی مشخصی برای ایجاد تفرقه در فضای عمومی استفاده می‌کند؛ استراتژی که سه هدف اصلی را دنبال می‌کند:
•  تضعیف اعتماد به روزنامه‌نگاری حرفه‌ای
•  ترویج افراط‌گرایی در گفتمان عمومی
•  معرفی پلتفرم X به عنوان منبع اصلی اطلاعات

      در باره ایلان ماسک بیشتر بخوانید:
      – X-شیداییِ غریب ایلان ماسک
 

همزمانی با افول اعتماد عمومی

این گزارش در شرایطی منتشر شده که نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد اعتماد آمریکایی‌ها به رسانه‌ها به پایین‌ترین سطح خود رسیده است. بر اساس گزارش مؤسسه گالوپ، تنها ۲۸ درصد از آمریکایی‌ها به دقت و بی‌طرفی رسانه‌ها اعتماد دارند. این رقم نسبت به سال گذشته که ۳۱ درصد بود و پنج سال پیش که ۴۰ درصد بود، کاهش چشمگیری نشان می‌دهد و برای نخستین بار به زیر ۳۰ درصد سقوط کرده است.
 

اوج‌گیری حملات در مقطع حساس انتخاباتی

تحلیل‌ها نشان می‌دهد حملات رسانه‌ای ماسک در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر ۲۰۲۴ آمریکا به اوج خود رسیده است. در طول یک هفته، ماسک که از حامیان پرحاشیه ترامپ بود، ۵۸ پست علیه رسانه‌ها منتشر کرد و آنها را به تبلیغ برای جناح چپ و دخالت در انتخابات متهم نمود.
 

گسترش دامنه حملات به عرصه بین‌المللی

حملات ماسک به رسانه‌های آمریکایی محدود نمانده است. اوایل امسال، او در کمپینی آنلاین علیه دولت «کی‌یر استارمر»، نخست‌وزیر بریتانیا، رسانه‌های این کشور را به لاپوشانی تجاوزهای گروهی توسط «باندهای مهاجر» متهم کرد و ادعا کرد «یک‌چهارم میلیون دختر جوان» قربانی این تجاوزها بوده‌اند. رسانه‌های معتبر نتوانسته‌اند این آمار را تأیید کنند.

همچنین ماسک که خود در دوران آپارتاید در آفریقای جنوبی متولد شده، رسانه‌های این کشور را به دلیل پوشش ندادن آنچه «نسل‌کشی سفیدپوستان» خوانده، مورد انتقاد قرار داده است.
البته این ادعا که دونالد ترامپ نیز آن را تکرار کرده، از سوی دادگاه‌ها و نهادهای آماری آفریقای جنوبی تأیید نشده است.

    بیشتر بخوانید: آیا ایکس الگوریتم‌ها را به نفع ترامپ تغییر داد؟
 

راهبرد دوگانه: تخریب و جایگزینی

گزارشگران بدون مرز تأکید می‌کند که ماسک همزمان با بی‌اعتبار کردن رسانه‌های حرفه‌ای، به طور فعال از حساب‌هایی حمایت می‌کند که خودش آنها را «روزنامه‌نگاری شهروندی» می‌نامد. جالب آنکه بیش از نیمی از پست‌های ضدرسانه‌ای ماسک، محتوای تولیدشده توسط همین حساب‌ها بوده که برخی از آن‌ها توسط نهادهای ناظر به عنوان منتشرکننده اطلاعات نادرست شناسایی شده‌اند.

ماسک مرتباً صعود اپلیکیشن ایکس به رأس فهرست اپ‌استورها، بالاتر از اپلیکیشن‌های رسانه‌های سنتی را یادآوری می‌کند. به نظر می‌رسد اکنون کمپین ایدئولوژیک او دقیقا همسو با سرمایه‌گذاری تجاری‌اش برای ایجاد یک پلتفرم خبری مبتنی بر محتوای تولیدشده توسط کاربران پیش می‌رود.

شعار مکرر ماسک از سال ۲۰۲۴ به بعد «شما اکنون رسانه هستید»، بر خلاف ظاهر گمراه‌کننده‌اش، در واقع  نشان‌دهنده تلاش او برای ترویج این ایده است که هر کاربر می‌تواند جایگزین روزنامه‌نگاران حرفه‌ای شود.
این رویکرد، به گفته تحلیلگران، تهدیدی جدی برای حرفه‌ای‌گری در عرصه روزنامه‌نگاری و اعتماد عمومی به اطلاعات محسوب می‌شود.