تینا مزدکی: «چشم اژدها» گودالی طبیعی در صخرههای خط ساحلی شمال غربی نروژ، دقیقاً شبیه چشم خزندهای بزرگ است. تختهسنگی که در پایین حفره قرار دارد در برابر بستری از ماسه سفید و جلبک قرار گرفته و مردمک چشم را تشکیل میدهد. چشم اژدها یک ویژگی طبیعی است که بهاحتمالزیاد در زیر ورقه یخی بزرگ Fennoscandian و احتمالاً در آخرین عصر یخبندان شکلگرفته است.
به گزارش بیکینگ، ورقه یخی Fennoscandian یخچال بزرگی بود که اسکاندیناوی و همچنین بخشهایی از شمال اروپا و شمال غربی روسیه را در طول آخرین عصر یخبندان، حدود ۲۰هزار سال پیش، پوشانده بود. یخبندان میتواند منجر به تشکیل انواع ویژگیها و پدیدههای زمینشناسی شود، ازجمله ویژگیهایی به نام فرمهای پلاستیکی یا فرمهای p که از فرسایش سنگبستر در زیر ورقه یخ ایجاد میشود.
فرمهای P با آب مذاب از یخ و سرشار از رسوبات ساینده ایجاد میشوند. این رسوبات شامل صخرههایی با شکلها و اندازههای مختلف از ماسه ریز گرفته تا تختهسنگهای غولپیکر است. جریانهای آب مذاب با فشار بالا که در زیر یخ حرکت میکنند ممکن است سنگبستر را به شکل فرورفتگیهایی با دیوارههای صاف ایجاد کنند که میتوانند صاف، منحنی یا دایرهای باشند و عرض و عمقی از چند سانتیمتر تا چند متر داشته باشند.
چالههایی مانند چشم اژدها نوعی شکل p هستند که گمان میرود با جریانهای آب مذاب متلاطم شکل گرفته باشند که ساییدگی و فرسایش را در الگوهای دایرهای متمرکز میکنند. وقتی سرعت آب درنهایت کاهش مییابد، رسوبات درشت از حالت تعلیق تهنشین میشوند و در داخل چاله به دام میافتند. احتمالاً چشم اژدها حدود ۱۶هزار سال پیش، زمانی که یخ مناطق اطراف آن آب شدند، از زیر یخ بیرون آمده است؛ درنهایت این پدیده زیبا از نوعی سنگ دگرگونی با خطوط رنگارنگ شکلگرفته است.
چشمی که قطر آن تقریباً ۱٫۵ متر است بسته به زمان روز و جزر و مد متفاوت به نظر میرسد. در هنگام جزر و مد، امواج روی صخرهها را میشویند و بهطور دورهای ماسهای را که در گودال رسوب میکند، از بین میبرند، بهطوریکه گاهی تختهسنگ روی سنگبستر کاملاً برهنه مینشیند. جلبک داخل چشم نیز بسته به زمان سال و نور متفاوت به نظر میرسد.
منبع: livescience
۵۴۳۲۳
