به گزارش خبرگزاری بیکینگ، به نقل از اسب بخار، در گرمای طاقتفرسای تابستان، بسیاری از رانندگان از عملکرد ضعیف کولر خودروهای مدرن خود شکایت دارند. این موضوع بهویژه در ایران، با دمای بالای ۴۰ درجه سانتیگراد در برخی مناطق، به مشکلی رایج تبدیل شده است. مقایسههایی مانند تست یک راننده بین فورد اسکورت ۱۹۹۷ و فورد فیوژن ۲۰۱۷ نشان میدهد که خودروهای قدیمیتر کابین را سریعتر خنک میکنند. این تفاوت نه به کیفیت ساخت، بلکه به تغییرات در شیمی مبردها، طراحی سیستمهای تهویه و الزامات زیستمحیطی برمیگردد. در حالی که خودروهای قدیمی با مبرد (گاز کولر) R-۱۳۴a و طراحی سادهتر، خنکی سریعتری ارائه میدادند، خودروهای مدرن با مبرد R-۱۲۳۴yf و سیستمهای پیچیدهتر، برای دستیابی به همان نتیجه زمان بیشتری نیاز دارند.
تفاوت در مبردها
یکی از دلایل اصلی عملکرد بهتر کولرهای قدیمی، نوع مبرد مورد استفاده است. خودروهای قدیمیتر از مبرد R-۱۳۴a استفاده میکردند که پتانسیل گرمایش جهانی (GWP) آن ۱,۴۳۰ است. این مبرد، که تا اوایل دهه ۲۰۱۰ استاندارد بود، به دلیل کارایی بالا در خنکسازی، کابین را سریعتر خنک میکرد. اما از سال ۲۰۱۱ در اروپا و بهتدریج در سایر نقاط جهان، مبرد R-۱۲۳۴yf با GWP تنها ۴ به دلیل ملاحظات زیستمحیطی جایگزین شد. طبق گزارش انجمن مهندسی خودرو (SAE)، سیستمهای مبتنی بر R-۱۲۳۴yf به قطعات دقیقتری نیاز دارند و در شرایط گرم و مرطوب، مانند تابستانهای ایران، کندتر عمل میکنند. این مبرد، اگرچه برای محیطزیست بهتر است، اما کارایی کمتری در خنکسازی دارد و نیاز به زمان بیشتری برای کاهش دمای کابین دارد.
طراحی خودرو و سیستم تهویه
علاوه بر مبرد، طراحی خودرو نیز نقش مهمی دارد. خودروهای قدیمی با کابین کوچکتر و عایقبندی کمتر، حجم کمتری برای خنک کردن داشتند. این خودروها فاقد لایههای عایق صوتی و سیستمهای تهویه چندمنطقهای بودند که در مدلهای مدرن رایج است. به عنوان مثال، یک خودروی مدرن با کابین بزرگتر و عایقهای پیشرفتهتر، نیاز به انرژی بیشتری برای خنکسازی دارد. همچنین، کمپرسورهای کولر در خودروهای قدیمی بزرگتر و بدون محدودیتهای صرفهجویی انرژی طراحی شده بودند، که خنکی سریعتری فراهم میکرد. در مقابل، خودروهای جدید برای کاهش مصرف سوخت و آلایندگی، از کمپرسورهای کوچکتر استفاده میکنند و نرمافزارهای مدیریت تهویه، فعال شدن کامل کمپرسور را تا گرم شدن موتور یا تشخیص سرنشین به تأخیر میاندازند.
الزامات زیستمحیطی و کارایی
استانداردهای سختگیرانه زیستمحیطی، مانند مقررات سازمان حفاظت محیطزیست (EPA)، خودروسازان را مجبور به اولویتبندی کاهش آلایندگی و مصرف سوخت کرده است. این موضوع باعث شده که سیستمهای تهویه مدرن، با تأکید بر صرفهجویی انرژی طراحی شوند. برای مثال، در خودروهای جدید، نرمافزارهای ECU ممکن است عملکرد کولر را برای کاهش بار موتور محدود کنند، که باعث تأخیر در خنکسازی میشود. در مقابل، خودروهای قدیمیتر، بدون چنین محدودیتهایی، تمام توان کمپرسور را بلافاصله به کار میگرفتند. گزارشهای فنی نشان میدهد که این تغییرات، همراه با استفاده از R-۱۲۳۴yf، میتواند احساس خنکی ضعیفتری در خودروهای مدرن ایجاد کند، حتی اگر از نظر فنی استاندارد باشند.
مزیت خودروهای هیبریدی
در این میان، خودروهای هیبریدی که در ایران تعداد محدودی دارند، از کمپرسورهای الکتریکی بهره میبرند. این سیستمها، که مستقل از موتور بنزینی کار میکنند، حتی در حالت توقف یا ترافیک، خنکی سریع و یکنواختی ارائه میدهند. برخلاف سیستمهای سنتی که به تسمه موتور وابستهاند، کمپرسورهای الکتریکی در گرمای شدید ایران عملکرد بهتری دارند و نیازی به گرفتن توان از موتور ندارند. این مزیت، بهویژه در ترافیکهای سنگین تهران، تجربه بهتری برای سرنشینان فراهم میکند.
راهکارهای بهبود عملکرد کولر
برای بهبود عملکرد کولر در خودروهای مدرن، نگهداری منظم سیستم تهویه ضروری است. تعویض فیلتر کابین هر ۱۲,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ کیلومتر، بررسی سطح مبرد و تمیز نگه داشتن کندانسور، میتواند کارایی سیستم را بهبود بخشد. در ایران، که گردوغبار و آلودگی هوا رایج است، تمیز کردن منظم کندانسور (هر ۶ ماه) از انسداد جلوگیری میکند. همچنین، رانندگان میتوانند از سایهبانها برای کاهش دمای اولیه کابین استفاده کنند. این نکته نیز ضروری است که اگر خودروی مدرنی دارید که احساس میکنید مانند خودروهای قدیمی خنک نمیشود، تلاشی برای تعویض مبرد یا کمپرسور آن به حالتهای قدیمی نکنید؛ چرا که این امر ممکن است علاوه بر هزینههای زیاد، آسیبهایی جدی برای خودروی شما و محیط زیست به همراه داشته باشد.
۳۲۲
