مؤسسه فیزیک هستهای آکادمی علوم لهستان (IFJ PAN) در سال ۲۰۱۶ پروژهای بهنام CREDO را آغاز کرد تا این رابطه را بررسی کند. حالا تحلیل و بررسیها نشان داده است که واقعاً میان تابشهای کیهانی و زمینلرزهها یک رابطه همبستگی وجود دارد.
یکی از اهداف اصلی پروژه CREDO رصد تغییرات جهانی در شارش پرتوهای کیهانی ثانویه در سطح کره زمین است. این تابش با بیشترین شدت در استراتوسفر زمین ایجاد میشود؛ ذرات اولیه پرتوهای کیهانی با مولکولهای گاز اتمسفر ما برخورد میکنند و آبشارهایی از ذرات ثانویه را بهوجود میآورند.
رابطه میان تابش کیهانی و زلزلههای زمین چگونه توضیح داده میشود؟
محققان میگویند وجود رابطه میان زلزلهها و تابشهای کیهانی در نگاه اول شاید عجیب باشد، اما میتوان برای آن توضیحی منطقی ارائه کرد. یک نظریه این است که جریانهای گردابی در هسته مایع سیاره ما مسئول ایجاد میدان مغناطیسی زمین است. این میدان مسیر ذرات اولیه باردار در تابش کیهانی را منحرف میکند.
بنابراین اگر زمینلرزههای بزرگ با اختلال در جریان موادی پیوند داشته باشند که بر دیناموی زمین اثر میگذارند، این اختلالات میدان مغناطیسی سیاره را تغییر میدهند و این اتفاق بر مسیر حرکت ذرات اولیه تابشهای کیهانی اثر میگذارد و اثر آن وابسته به دینامیک اختلالات در داخل سیاره ما خواهد بود.
درنتیجه، حسگرهای زمینی میتوانند تغییر در تعداد ذرات پرتوهای کیهانی ثانویه را شناسایی کنند. فیزیکدانان CREDO میگویند در بررسیهایی که داشتهاند متوجه رابطه همبستگی واضحی میان تغییر در شدت تابش کیهانی ثانویه و مجموع رقم بزرگی زمینلرزههای مساوی یا بزرگتر از چهار ریشتر شدهاند.
نکته مهم اینجاست که این رابطه با تأخیری ۱۵ روزه در وقوع زلزلهها همراه است. این یعنی احتمالاً میتوان بهراحتی زلزلههای پیش رو را شناسایی کرد. بااینوجود، محققان میگویند از روی این تحلیلها نمیتوان گفت که تشخیص محل وقوع زمینلرزه شدنی است یا خیر.
محققان حالا با کشف این رابطه به سمت مطالعات بیشتری در این زمینه حرکت خواهند کرد تا ببینند پیشبینی زلزلهها عملاً تا چه اندازه ممکن خواهد بود.
۵۸۵۸
