ویدیویی از اکبری معاون سازمان محیط زیست دقایقی پس از اعلام خبر مرگ تلخ پیروز ، آخرین توله از فرزندان ایران منتشر شده که با صدایی نحیف می گوید:«واقعیت این است که پیروز از ابتدا با شرایط خاصی به دنیا آمد. بدون شیر مادر، نصف وزن طبیعی، جسم نحیف و بیماری های مختلف ناشی از شیر خشک نامناسب و…»
گفته هایی که ایرادی ندارد تازه پس از ده ماه انگار یاد گفتنش افتادند. گفته هایی که در دل همه نگفته ها ، باز اقلا طرح می شوند برای اینکه سرپوشی باشند بر ندانسته هایی که مهمترین پروژه باروری در اسارت را برای ایران با شکست روبرو کرد. پروژه ای که سال ها پیش باید با کوشکی و دلبر اتفاق می افتاد اما اصرار بر نگه داشتن حیوانات در ساختمان شلوغ و پر استرس پارک پردیسان با شکست روبرو شد.
اما این بار با ایران و فیروز ، به لطف انتقال دو حیوان به زیستگاه طبیعی توران عملی شد. جایی که جفت جوان رها از استرس های شهری به هم نزدیک شدند و یک زایمان طبیعی و سه توله سال می توانست بزرگترین اتفاق علمی در حوزه محیط زیست ایران را رقم بزند. در عمل اما چه شد و چه اتفاق افتاد که صبح نهم اسفند ۱۴۰۱ این قدر برای تک تک مان کسل کننده و تلخ است.
می توانیم ژست ارزشی بگیریم که در دل این همه بدبختی ، فشار تحریم ، گرانی ، سایه تهدید واقعا مرگ یک حیوان که از اول هم برای مردن به دنیا آمده بود چه اهمیتی دارد؟
اما واقعیت این است که اگر دنبال ریشه های اشتباه مرگ پیروز برویم و از آنها درس بگیریم ، احتمالا اقتصادمان هم با همین فرمول درست می شود ، در صنعت این همه دور باطل نمی زنیم و این توهم همه چیز دانی مان را دور می ریزیم مشورت می گیریم . می خوانیم و با منطق پیش می رویم.
پیروز و برادرانش حاصل یک سزارین زود هنگام و تولد ناقص هستند. اما چرا این اتفاق افتاد؟ ده ماه قبل بود که تیم پزشکی مراقب یوزها که بعد از اعزام ایران به توران ، تصمیم به زایمان زود هنگام گرفتند. دلیل شان آن طور که همان زمان پیج های محیط زیستی مرتبط با پروژه تکثیر نوشتند تیم پزشکی بر اساس جست و جوهایش به این نتیجه رسیده زایمان ایران باید در ۹۱ روز اتفاق می افتاده اما این اتفاق از زمان جفت گیری فیروز و ایران بیشتر شده و برای کاهش احتمال خطر از دست رفتن توله ها پس سزارین می کنیم.
و این شروع اشتباهات متوالی بعدی است. برای چنین اقدامی از کارشناسان پارک ملی آفریقای جنوبی که تجربه زایمان در اسارت داشتند سئوالی پرسیده نمی شود. سزارین انجام می شود. تصاویر یوزها در دست فردی که دستکش بر دست ندارد هنوز در اینترنت موجود است. اتفاقی که سبب می شود ایران فرزندانش را نوزادان بیگانه قلمداد کند و برای شان مادر نباشد.
توله هایی که تیم پزشکی حتی تا دو هفتگی و مرگ دو تای شان نتوانسته بود تشخیص دهد نر هستند یا ماده بر اثر انسداد روده ناشی از خوردن شیرخشک های نامناسب تلف می شوند و تنها پیروز می ماند که برای نجاتش از دامپزشک آفریقایی کمک گرفته می شود.پیروز روزهای سخت را یک به یک طی می کند . شیرخشک های مناسب می رسند ، غذا خوردن را شروع می کند ، وزن می گیرد ، راه رفتن در سرما و آلودگی تهران را تجربه می کند . سلبریتی می شود. عکس هایش بخشی از دلمشغولی های مان می شود. نجاتش به موازات روزهای خوب اهمیت پیدا می کند. پیروز و ترس از احتمال انقراضش کم کم جایش را به نوید روزهای خوش می دهد. بی آنکه کسی بپرسد این حجم غیر طبیعی از توده موهای یالی شکل بر چهره اش می تواند از زیادی هرمون ها باشد؟
بی آنکه حجم احتمالی آسیب های دوران کودکی اش بررسی شده باشد . بی آنکه کسی بگوید آیا پژوهش های قبلی بین المللی درباره چالش بزرگ گربه سانان بخصوص یوزهای در اسارت با بیماری مزمن کلیوی را خوانده بودند و اگر می دانستند ، برای حاد نشدن این مشکل چه کرده بودند؟ آنها که می گفتند هزینه های نگهداری پیروز از توان شان خارج است ، غیر از عکس های یادگاری و ویدیوهای پر از پز دادن شان برای این حیوان چه کرده اند؟ آنها که امروز احتمالا پشت تیمارگر پناه می گیرند و کاستی ها را سر او می ریزند و منتقدان را متهم می کنند به سیاه نمایی.
مرگ پیروز هرچند تلخ اما نمونه مطالعاتی خوبی است برای ترسیم زنجیره هیجان زدگی ، کم دانشی و خود داناپنداری . ایرادهایی که اگر درست از آنها درس بگیریم و نتایجش را به تمام مدیریت مان تسری دهیم بی شک اوضاع زندگی مردم مان اینچنین نخواهد شد.
۴۱۴۱
