غزال زیاری_ تا چند سال دیگر (که زمان دقیق آن هنوز مشخص نشده)، سه ماهواره ناسا که هریک بهاندازه یک فیل وزن دارند، از رده خارج خواهند شد.
البته این ماهوارهها کماکان در حال حرکت هستند و ذرهذره ارتفاع کم میکنند. این سه ماهواره بیش از دو دهه است که از جو به زمین خیره شدهاند و در موارد فراوانی از پیشبینی آبوهوا گرفته تا کمک به نحوه مدیریت آتشسوزیهای جنگلی و حتی رصد نشت نفت و دهها اقدام دیگر، به کمک انسانها میآیند. اما از آنجاکه عمر هر چیزی روزی به پایان خواهد رسید، این سه ماهواره نیز بهزودی بعد از ارسال آخرین گزارشهایشان، آماده سقوط آهسته و نهایی خود به سمت زمین خواهند شد.
پایان دسترسی به اطلاعات با پایان عمر مدارگردها
دانشمندان وحشت زیادی از این لحظه دارند؛ زمانی که سه مدارگرد زمین به نامهای Terra، Aqua و Aura خاموش شوند، دسترسی به بسیاری از دادههایی که آنها جمعآوری کرده بودند، با خاموش شدن آنها به پایان خواهد رسید و ماهوارههای جدیدتر همه این اطلاعات را گردآوری نخواهند کرد.
درنتیجه دانشمندان یا نباید به منابع جایگزینی که ممکن است نتواند نیازهای دقیق آنها را برآورده کنند دلخوش کنند و یا باید به دنبال راهحلی برای ادامه دسترسی به دادهها و سوابق موجود باشند.
مشکل اصلی اینجاست که با ازکارافتادن این سه ماهواره، هیچ ابزار دیگری به جمعآوری این دادهها ادامه نخواهد داد و دستکم برای چند سال، اطلاعات خوبی که در مورد زمین در اختیارمان قرار میگرفت، کمرنگ و مبهم خواهد شد.
سوزان سولومون، شیمیدان اتمسفر در موسسه فناوری ماساچوست دراینباره گفته: «از دست دادن این دادههای غیرقابل جایگزین، غمانگیز است. آنهم دقیقاً درزمانی که بیش از همیشه به این نیاز داریم که روی تأثیرات انسان بر روی زمین تمرکز کنیم. اما حالا به نظر میرسد که انگار پشت فرمان ماشین به خواب برویم.»
دادههای حساس استراتوسفر
یکی از بخشهایی که با ازکارافتادن این سه ماهواره، دسترسی به دادههایش نخواهیم داشت، استراتوسفر، بخش بسیار مهم لایه اوزون است که در سراسر هوای سرد و رقیق این بخش، مولکولهای اوزون در اثر تعامل با گازهای دیگر، دائماً در حال شکلگیری و نابودی، پرتاب و جاروب شدن هستند. بخشی از این گازها منشائی طبیعی دارند و برخی دیگر به خاطر حیات انسانها ایجاد میشوند.
رأس جی سالاویچ دانشمند جوی دانشگاه مریلند توضیح داده که ابزاری تحت عنوان “عضو صداگیر ماکروویو،” در مدارگرد Aura بهترین دیدگاه را از این درامای شیمیایی در اختیار ما قرار داده و وقتی Aura از بین برود، بینش ما به این قضیه حسابی کمرنگ خواهد شد. او در عین حال به این نکته اشاره کرد که اخیراً دادههای این دستگاه صداگیر، ارزش واقعی خود را ثابت کرده و مثلاً میزان آسیب وارده به لایه اوزون در آتشسوزیهای ویرانگر استرالیا در اواخر سال ۲۰۱۹ و اوایل سال ۲۰۲۰ و یا فوران آتشفشانی زیردریا در نزدیکی تونگا در سال ۲۰۲۲ را مشخص کرده است.
موضعگیری مختلف دانشمندان
جک کی، معاون مدیر تحقیقات بخش علوم زمین ناسا، نیز نگرانی محققان درباره پایان فعالیت این صداگیر را درک کرده و معتقد است که منابع دیگری مثل ابزارهای موجود در ماهوارههای جدیدتر، در ایستگاه فضایی بینالمللی و اینجا روی زمین، همچنان دیدگاه خوبی از آنچه در جو در حال وقوع است در اختیار ما قرار خواهند داد.
او در ادامه به این نکته اشاره کرد که گاهی مسائل مالی، ناسا را مجبور به اتخاذ تصمیمات سختی میکند. او در این باره گفت: «آیا این ایده خوبی است که همهچیز به شکل همیشگی باقی بمانند؟ بله.» ولی بخشی از مأموریت ناسا ارائه ابزارهای جدید برای دانشمندان است تا به آنها کمک کند به روشهای جدیدتری به جهان نگاه کنند.
البته برای دانشمندانی که در حال مطالعه بر روی سیاره در حال تغییر ما هستند، ممکن است تفاوت بین این دادهها، بسیار زیاد باشد و تنها با نظارت مستمر، با یک شیوه خاص و در طول زمان طولانی، میتوانند ازآنچه در حال وقوع است اطمینان حاصل کنند.
حتی یک توقف کوتاه در رکوردها ممکن است مشکلساز شود؛ تصور کنید که یک کوه یخی در گرینلند فروبریزد؛ تا زمانی که سطح دریا قبل از این اتفاق، در هنگام وقوع آن و پسازاین سانحه را اندازهگیری نکرده باشید، هرگز نمیتوان با اطمینان گفت که این تغییر ناگهانی در اثر فروریختن کوه یخی بوده است.
نظرسنجی از دانشمندان توسط ناسا
ناسا در سال گذشته، نظر دانشمندان را در مورد اینکه چگونه پایان کار سه مدارگرد Terra، Aqua و Aura بر کار آنها تأثیر خواهد گذاشت، جویا شد و بیش از ۱۸۰ نفر از دانشمندان به این نظرسنجی پاسخ دادند و این محققان نگرانیشان را در مورد عدم دسترسی به طیف گستردهای از دادههای ماهوارهها ابراز کردند. از اطلاعاتی در مورد ذرات موجود در دود آتشسوزی، گردوغبار صحرا و تودههای آتشفشانی گرفته تا اندازهگیری ضخامت ابرها، نقشههای با مقیاس دقیق از جنگلها، مراتع، تالابها و محصولات زراعی جهان.
طبق گفته دانشمندان، حتی اگر منابع جایگزینی برای این اطلاعات وجود داشته باشد، ممکن است وضوح کمتری داشته باشند، یا محدود به ساعات خاصی از روز باشند که همه این عوامل، در میزان مفید بودن دادهها تأثیرگذار خواهد بود.
حالا مدارگردهای Terraو Aqua، همراه با دو مدارگرد جدیدتر، به پایان عمرشان نزدیک میشوند و تنها یک جایگزین برای آنها کارش را آغاز کرده. خداحافظی با این مدارگردها چه زمانی خواهد بود؟ حداکثر پنج سال دیگر.
نورمن جی لوب، دانشمند ناسا دراینباره گفت:« در ۱۰ سال آینده، ما از چهار مأموریت به یک مأموریت خواهیم رسید و تنها مأموریت باقیمانده در اوج فعالیت خواهد کرد.»
امید به آیندهای درخشان تر
این روزها و با ظهور صنعت فضایی خصوصی و درعینحال افزایش تعداد ماهوارهها در اطراف زمین، ناسا و سایر آژانسهای فضایی به دنبال رویکردی متفاوت برای نگریستن به زمین هستند. این احتمال وجود دارد که در آینده به ابزارهای کوچکتر و سبکتری اتکا شود؛ ابزارهایی که بتوانند با قیمتی ارزانتر و هوشمندانهتر از Terra، Aqua و Aura در مدار قرار بگیرند.
اداره ملی اقیانوسی و جوی این روزها برای توسعه چنین ناوگانی در راستای نظارت بر آب و هوا سخت میکوشد. دکتر لوب و دیگران در ناسا هم بر روی یک ابزار سبکوزن برای ادامه اندازهگیری تعادل انرژی زمین کار میکنند. دکتر لوب معتقد است که برای آنکه این فناوریها مفید واقع شوند، باید مدارگردهای جدید، قبل از از کار افتادن مدارگردهای امروزی، به فضا ارسال شوند. او در این رابطه گفت:« به یک دوره طولانی همپوشانی نیاز است تا بتوان تفاوتها را درک و مشکلات را حل کرد. در غیر این صورت، کار برای اعتماد به اندازهگیریهای جدید واقعاً سخت خواهد بود؛ مگر آنکه این امکان فراهم باشد تا دادههای جدید را همزمان با دادههای اندازهگیری فعلی مقایسه کنیم.»
طبق گفته دانشمندان، این اعتبار بزرگی برای ناسا است که Terra، Aqua و Aura تا حالا دوام آوردهاند. ولید ابدالتی، دانشمند ارشد سابق ناسا میگوید: «از طریق ترکیبی از مهندسی فوقالعاده و البته شانس، این مدارگردها حدود بیست سال است که مشغول فعالیتاند. مقدار زیادی شانس، ما اینها را برای ۲۰ سال است که داریم. ما بهنوعی درگیر این ماهوارهها شدهایم و قربانی موفقیت خودمان هستیم ولی بالاخره روزی شانس از بین میرود.»
منبع: sciencesprings
227321
