گزارش وبسایت کلادفلر از سرویسهای اینترنتی محبوب جهان در سال ۲۰۲۲ نشان میدهد که بیش از نیمی از این وبسایتهای پربازدید، خارج از دسترس کاربران ایرانی هستند. براساس این گزارش، از بین ۱۳ سایت پربازدید دنیا، ۶ مورد از آنها دچار فیلترینگ شده و چند مورد دیگر نیز بخاطر تحریمها، سرویسی به کاربران ایرانی نمیدهند. این گزارش همچنین نشان میدهد نیمی از شبکههای اجتماعی محبوب در دنیا نیز در ایران فیلتر هستند.
بر اساس گزارش سالانه رادار کلادفلر، کاربران ایرانی نمیتوانند با بیش از نیمی از وبسایتهای پربازدید جهان، سر و کار داشته باشند؛ دستکم بدون استفاده از ابزارهای فیلترشکن و دور زدن تحریمها. دیگر گزارشهای منابع معتبر جهانی نیز تقریبا آمار مشابهی را ارائه میکند که نشان میدهد نیمی از سرویسها و وبسایتهای محبوب اینترنت در دنیا برای کاربران ایرانی در دسترس نیست.
گزارش کلادفلر نشان میدهد که پربازدیدترین سرویسهای اینترنتی در دنیا بهترتیب فهرست زیر است:
گوگل
فیسبوک
اپل و تیک تاک (مشترکاً سوم)
یوتوب
مایکروسافت
سرویسهای آمازون
اینستاگرام
آمازون
نتفلیکس،توییتر، یاهو و آیکلاد
از بین سرویسهای ذکر شده در لیست کلادفلر، آمازون و سرویسهای آمازون نیز خارج از دسترس کاربران ایرانی است و مواردی مانند تیکتاک، یوتوب، اینستاگرام، توییتر و نتفلیکس و… نیز در ایران فیلتر هستند. از بین این وبسایتهای فیلتر شده، زمزمه بازگشایی یوتوب در چند ماه گذشته شنیده شده بود که بهنظر میرسد فعلا در دستور کار قرار ندارد. همچنین در دولت گذشته، تلاشهایی برای رفع فیلتر توییتر توسط وزارت ارتباطات انجام شد که بهنتیجه نرسید.
فیسبوک و یوتوب و توییتر در ایران در سال ۸۸ به فیلترینگ کامل دچار شدند. تیکتاک نیز از سال ۹۸ از دسترس کاربران ایرانی خارج شده و بااینکه فیلترینگ آن هیچگاه بهطور رسمی اعلام نشد اما بهنظر میرسد هم تحریمها و هم مسدودسازی آن بهصورت همزمان انجام شدهاست. نتفلیکس نیز در همان اوایل راهاندازی خود در دیماه ۱۳۹۴ فیلتر شد. نتفلیکس در آن زمان اعلام کرده بود که قصد دارد سرویس خود را در ۱۳۰ کشور دنیا از جمله ایران گسترش دهد اما با فیلتر شدن آن، دست کاربران به این سرویس محبوب استریمینگ جهانی، کوتاه ماند.
خرید از وبسایت آمازون نیز بنا به دلایل مختلف از جمله عدم دسترسی کاربران به حسابهای جهانی و.. شدنی نیست و این مجموعه طی سالیان گذشته نیز بخاطر نقض تحریمها علیه ایران جریمه شده است و از همین رو تحریمهای سختگیرانهتری را نسبت به کاربران ایرانی در سالهای اخیر داشته است.
ناگفته نمایند از بین سایر اسامی این لیست، گوگل نیز چندباری در ایران دچار مسدودیت شده است. به عنوان مثال در شهریورماه سال ۱۳۸۶ این وبسایت و سرویسهای آن در ایران برای مدت زمانی فیلتر شدند و در تابستان سال گذشته نیز، این وبسایت دچار اختلالهای شدیدی شد. وبسایت مایکروسافت نیز در پاییز ۱۴۰۱ بهطور موقت از دسترس خارج شد و پس از چند هفته، رفع فیلتر شد.
وبلاگهای یاهو که با نام یاهو ۳۶۰ در ایران شناخته میشد و زمانی بین کاربران بسیار محبوب بود در سال ۱۳۸۵ فیلتر شدند و خود این سرویس نیز در سال ۱۳۹۰ دچار مسدودسازی موقتی شد.
نیمی از شبکههای اجتماعی محبوب در دنیا در ایران فیلتر است
در گزارش کلادفلر به شبکههای اجتماعی محبوب در دنیا نیز اشاره شده که اسامی آن به شرح زیر است:
فیسبوک
تیکتاک
اینستاگرام
توییتر
اسنپچت
لینکدین
دیسکورد
ردیت
پینترست
کوای
از بین اسامی این بخش نیز پنج سایت اول محبوب جهان در ایران فیلتر شدهاند. سرویس لینکدین نیز در پاییز سال گذشته بهطور موقت فیلتر شد و پس از چند هفته رفع فیلتر شد. سرویس دیسکورد نیز در ایران بارها دچار فیلترینگ شده است. وبسایت ردیت نیز چند سالی در ایران فیلتر بود و در سال ۱۳۹۶ رفع فیلتر شد اما دوباره در اسفند ماه سال گذشته، دچار فیلترینگ شد. گفتنی است که Reddit یک وبگاه برای جمعآوری اخبار و یک جامعه بزرگ است که کاربران در آن میتوانند در مورد هر موضوعی به بحث و تبادل نظر بپردازند و خبرها و لینکهای گوناگون را به اشتراک بگذارند. پینترست نیز در سال ۱۳۹۶ پس از سالها فیلتر بودن، در دسترس قرار گرفت و تا امروز دوباره مسدود نشده است. شبکه اجتماعی kwai نیز یک پلتفرم شبیه به تیکتاک است و متعلق به کشور چین است.
اولینهایی که در دسترس نیستند
با نگاهی به اولینهای محبوب در دیگر بخشهای معرفی شده در گزارش کلادفلر نیز به این نکته پی خواهیم برد که در بیشتر بخشها، محبوبترین سرویس اینترنتی دنیا در ایران یا فیلتر هستند و یا خارج از دسترس کاربران قرار دارند؛ بهعنوان مثال در بخش اخبار وبسایت بیبیسی، در بخش خدمات مالی، پیپال و در بخش ارزهای مجازی، بایننس، همگی یا فیلتر هستند و یا خدمتی به کاربران ایرانی ارائه نمیدهند. حتی در زمینه گیم نیز وبسایت روبلاکس که محبوبترین در سال ۲۰۲۲ بود بدون استفاده از فیلترشکن برای کاربران ایرانی در دسترس نخواهد بود.
بر اساس گزارش کلادفلر، بیشترین موضوعی که وبسایتهای اینترنتی در آن فعالیت دارند و کاربران به دنبال آنها هستند؛ به حوزه تکنولوژی برمیگردد و پس از آن موضوعاتی نظیر اقتصاد و خرید آنلاین و سبک زندگی و شبکههای اجتماعی در بین گزینههای کاربران قرار دارد. مواردی مانند حوزه املاک، آب و هوا و سایتهای مذهبی نیز کمترین مخاطب را در سال گذشته در جهان داشتند.
۵۸۵۸
