نوشیدن الکل، مگس نر را برای جفت‌یابی جذاب‌تر می‌کند

مگس‌های میوه (Drosophila melanogaster) علاقه‌ی شدیدی به مواد غذایی تخمیرشده دارند. در واقع، آنچه آن‌ها را جذب می‌کند، مخمرهایی است که از میوه‌های پوسیده و خوشمزه تولید می‌شود؛ اما نتیجه‌ی این رژیم غذایی میوه‌ای، مصرف مقدار قابل‌توجهی اتانول است.

اگرچه مگس‌های میوه دارای نرخ سوخت‌وساز بسیار بالایی هستند که به آن‌ها اجازه می‌دهد الکل را به‌سرعت متابولیزه کنند، همچنان ممکن است دچار مسمومیت الکلی شوند. در برخی موارد، مستی مفرط در مگس‌های نر موجب بروز خطا در رفتارهای جفت‌گیری می‌شود؛ به‌طوری که ممکن است به اشتباه به سایر مگس‌های نر نزدیک شده و در فرآیند جفت‌گیری ناموفق باشند.

مطالعات جدید نشان داده‌اند که نوشیدن الکل در مگس‌های میوه‌ی نر به افزایش تولید فرومون‌های جنسی منجر می‌شود؛ ترکیباتی شیمیایی که در جلب توجه مگس‌های ماده نقش دارند. این یافته که در مجله‌ی Science Advances منتشر شده، نشان می‌دهد که مصرف الکل به‌طور مستقیم شانس موفقیت در جفت‌گیری را در مگس‌های نر افزایش می‌دهد.

به‌‌گزارش ارز تکنیکا، مگس‌های میوه پرکاربردترین و مطمئن‌ترین گونه در تحقیقات ژنتیک مدرن هستند و در مطالعات گوناگون همچون سرطان و اختلالات خواب مورد استفاده قرار می‌گیرند. این موجودات به‌دلیل اشتراک ژنی بالا با انسان، چرخه‌ی زندگی کوتاه، هزینه‌ی نگهداری پایین و قابلیت دست‌کاری ژنتیکی بالا، ابزارهای آزمایشگاهی بی‌نظیری هستند.

در پژوهشی در سال ۲۰۱۲، محققان دریافتند که «شکست عاطفی» یا همان طرد‌شدن از سوی مگس‌های ماده، باعث افزایش مصرف الکل در مگس‌های نر می‌شود. در این آزمایش، مگس‌های نر با ماده‌هایی که قبلاً جفت‌گیری کرده بودند و دیگر پذیرای جفت‌گیری مجدد نبودند، مواجه شدند. در نتیجه، مگس‌های نری که طرد شده بودند، در مقایسه با گروه کنترل، بیش از دو برابر الکل مصرف کردند.

از منظر سازوکارهای عصبی، به نظر می‌رسد که تجربه‌ی طرد‌شدن، سطح نوعی نوروپپتید خاص در مغز مگس‌های نر را کاهش می‌دهد؛ مولکولی که میزان آن پس از موفقیت در جفت‌گیری افزایش می‌یابد. بر همین اساس، تیم تحقیقاتی مطالعه‌ی سال ۲۰۱۲ نتیجه‌گیری کرد که مصرف اتانول، از طریق فعال‌سازی نواحی مرتبط با پاداش در مغز مگس، می‌تواند جایگزینی برای آن کمبود عصبی باشد. هدف نهایی این تحقیق، شناسایی سازوکارهای مشابه در مغز انسان است تا بتوان از آن‌ها برای طراحی مداخلات درمانی مؤثر در زمینه اعتیاد به مواد مخدر و الکل استفاده کرد.

اگرچه یافته‌های اخیر پژوهشگران به‌طور کلی با مطالعه‌ی سال ۲۰۱۲ و سایر تحقیقات پیشین روی مگس‌های میوه هم‌راستا هستند، کیسی و همکارانش فرضیه‌ای جایگزین برای توضیح رفتارهای مرتبط با الکل در مگس‌ها ارائه کردند. آنان نتیجه گرفتند که مگس‌های میوه به اتانول (و متانول) نه به‌عنوان راهکاری برای مقابله با آثار روان‌شناختی منفی ناشی از طرد‌شدن، بلکه برای افزایش احتمال موفقیت در جفت‌گیری‌های بعدی جذب می‌شوند. به بیان دیگر، مگس‌های نر طردشده، نه از سر افسردگی، بلکه به‌عنوان راهبردی برای جلب نظر جنس ماده الکل مصرف می‌کنند.

محققان واکنش‌های رفتاری مگس‌های میوه‌ی نر را با استفاده از دستگاه آزمایشی به نام Flywalk مورد مطالعه قرار دادند. در این دستگاه، ۱۵ مگس نر در لوله‌های شیشه‌ای جداگانه، به‌صورت موازی قرار داده شدند و در معرض بوهای مختلفی از جمله اتانول و متانول قرار گرفتند. واکنش‌های رفتاری آن‌ها نسبت به این بوها به‌دقت ثبت و تحلیل شد. همچنین محققان از روش‌های تصویربرداری عصبی بهره گرفتند تا فرآیندهای مغزی در مگس‌های بسیار کوچک را به‌طور مستقیم مشاهده کنند.

کیسی گفت: «آنچه یافته‌های ما را متمایز می‌سازد، شناسایی نه یک، بلکه سه مسیر عصبی مجزا است که با یکدیگر در تعادل‌سازی میان جاذبه و دافعه نسبت به الکل همکاری می‌کنند. این یعنی مگس‌ها از نوعی سازوکار کنترلی برخوردار هستند که به آن‌ها امکان می‌دهد بدون آنکه دچار مسمومیت شوند، از مزایای مصرف الکل بهره‌ ببرند. اینکه مسیرهای عصبی با جهت‌گیری‌های متضاد نسبت به یک محرک خاص (در اینجا بوی الکل) در کنار هم کار کنند تا براساس وضعیت فیزیولوژیک، تعادلی بین جاذبه و دافعه ایجاد کنند، پدیده‌ای نادر است.»

بنابراین، به‌طور کلی می‌توان گفت که مگس‌های میوه‌ی نر قادرند تشخیص دهند چه زمانی به سطح بهینه‌ای از مستی رسیده‌اند که آن‌ها را برای مگس‌های ماده جذاب‌تر می‌سازد و شانس جفت‌گیری موفق را افزایش می‌دهد؛ پیش از آنکه میزان مستی آن‌ها به حدی برسد که موجب بیزاری مگس‌های ماده شود یا به اشتباه به سمت مگس‌های نر دیگر کشیده شوند.