نفسهای آخر یک سیاره: دنیایی فراخورشیدی در هر گردش مداری یک کوه اورست از دست میدهد
نفسهای آخر یک سیاره: دنیایی فراخورشیدی در هر گردش مداری یک کوه اورست از دست میدهد
سیاره BD+054868Ab یکی از چهار دنیای شناختهشدهی در حال فروپاشی و نابودی است. این سیارات به قدری به ستارههای خود نزدیکاند که در نهایت داغ و متلاشی میشوند. اما سیاره کوچک مورد بحث به دلیل ویژگیهای خاصش در این فرآیند منحصر به فرد است؛ چرا که بلندترین دنباله را از میان این نوع سیارات دارد. این دم، مشابه دم دنبالهدارها، از موادی که تبخیر میشوند تشکیل شده و این سیاره در هر گردش مداری، حجمی معادل با کوه اورست را درون فضا از دست میدهد.
سیاره دنبالهدار هر ۳۰٫۵ ساعت یک بار به دور ستارهاش میچرخد و تنها چهار درصد فاصله بین عطارد و خورشید، از آن فاصله دارد. با وجود اینکه ستارهاش کمنورتر است، این نزدیکی باعث میشود که سیاره به طور مداوم در نور شدید غرق شود و دمایش به ۱۶۰۰ درجه سانتیگراد برسد؛ حرارتی که برای ذوبکردن سیاره کافی است.
باد ستارهای، ذرات گرد و غبار را در جلو و پشت سیاره پخش میکند. نرخ از دستدادن جرم سیاره معادل ۱۰ زمین در هر میلیارد سال تخمین زده میشود، بنابراین انتظار میرود که این جهان در حال حاضر چندان بزرگتر از ماه نباشد و از نظر جرم تقریباً با عطارد برابری کند. در عرض چند میلیون سال، سیاره به طور کامل ناپدید خواهد شد.
«مارک هون»، نویسنده اصلی و پژوهشگر پسادکتری اخترفیزیک و تحقیقات فضایی، در بیانیهای گفت: «دم این سیاره بسیار بزرگ است و تا ۹ میلیون کیلومتر طول دارد که تقریباً نیمی از مدار کل سیاره را تشکیل میدهد.»
مشاهدات ماهواره تس از الگوهای رفتاری BD+054868Ab در مقابل ستارهاش، نشان میدهد که این جرم باید یک سیاره باشد
ویژگیهای استثنایی BD+054868Ab با کمک «ماهواره نقشهبردار فراخورشیدی گذران» (TESS) کشف شد. هر بار که این سیاره در مقابل ستارهاش قرار میگرفت، بخشی از نور آن را مسدود میکرد و الگوهای خاصی را ایجاد میکرد که تنها توجیه ممکن برای آن، وجود سیارهای درحال فروپاشی بود.
-
ماموریت TESS ناسا، نخستین جهان بیگانه هماندازه زمین را کشف کرد31 01 98
مطالعه ‘4
-
کشف سیارهای سرگردان در ابعاد زمین در کهکشان راه شیری12 07 99
مطالعه ‘4
-
کشف سیارهای سنگی که زمانی جو داشت؛ اما ستاره والدش آن را نابود کرد07 08 01
مطالعه ‘4
هون توضیح میدهد: «شکل گذر، نمونهای از یک دنبالهدار با دم بلند است. اما بعید است که این دم شامل گازها و یخهای فرار باشد که از یک دنبالهدار واقعی انتظار میرود؛ زیرا دنبالهدارها در این حد از نزدیکی به ستاره میزبان، مدت زیادی دوام نمیآورند. اما ذرات معدنی تبخیرشده از سطح سیاره میتوانند به اندازهای طولانی باقی بمانند که دم مشخصی را تشکیل دهند.»
دم سیاره به طول ۹ میلیون کیلومتر یا حدود نیمی از مدار این جهان کشیده شده است. شدت این وضعیت بسیار بیشتر از هر جرم دیگری است که توسط ستارهی خود در حال نابودی است. جالب اینکه تیم تحقیقاتی حتی به دنبال چنین جهانی نبود و اتفاقی آن را کشف کرد.
«آوی شپورر»، محقق همکار در این کشف و عضو دفتر علوم TESS، میگوید: «ما در زمان مناسبی این سیاره را کشف کردیم، درست زمانی که واقعاً در حال نابودی است. این مانند آخرین نفس آن است.»
مطالعه در نشریه Letters of The Astrophysical Journal منتشر شده است.
