به گزارش خبرگزاری بیکینگ و براساس گزارش زومیت، به گفتهی دانشمندان، یک موجود باستانی عجیبوغریب که بهعنوان نخستین موجود غولپیکر ساکن خشکی شناخته میشود، ممکن است به شاخهای کاملاً ناشناخته از درخت حیات تعلق داشته باشد.
موجودات یادشده که پروتوتاکسیتس نام دارند، حدود ۴۲۰ تا ۳۷۵ میلیون سال پیش در دورهی دونین زندگی میکردند و شبیه به تنههای استوانهای درختی بدون شاخه بودند. این موجودات زنده بهقدری عظیم بودند که برخی از آنها تا ۸ متر ارتفاع و یک متر عرض داشتند.
از زمان کشف اولین فسیل پروتوتاکسیتس در سال ۱۸۴۳، دانشمندان مطمئن نبودند که این موجودات گیاه، قارچ یا حتی نوعی جلبک هستند. بااینحال، تحلیلهای شیمیایی روی فسیلهای پروتوتاکسیتس در سال ۲۰۰۷ نشان داد که موجودات عجیب احتمالاً نوعی قارچ غولپیکر باستانی بودهاند.
اکنون بهگزارش لایوساینس، پروتوتاکسیتس ممکن است اصلاً یک قارچ غولپیکر نبوده باشد، بلکه احتمالا شکلی کاملاً متفاوت و ناشناخته از حیات بوده است. تمامی اشکال حیات زمینی در سه قلمرو طبقهبندی میشوند: باکتریها، آرکیباکتریها و یوکاریوتها. دامنهی یوکاریوتها شامل همهی موجودات چندسلولی در چهار فرمانروای قارچها، جانوران، گیاهان و آغازیان است. در مقابل، باکتریها و آرکیباکتریها فقط شامل موجودات تکسلولی هستند.
تصویرسازی از ظاهر احتمالی پروتوتاکسیتس، ۴۰۰ میلیون سال پیش.
تحلیلهای شیمیایی قبلی روی فسیلهای پروتوتاکسیتس نشان داده بود که این موجودات درست مانند بسیاری از قارچهای امروزی احتمالاً با تغذیه از موجودات زندهی در حال تجزیه زنده میماندند و مانند گیاهان با فتوسنتز و تولید غذا از دیاکسید کربن موجود در هوا تغذیه نمیکردند.
بااینحال، براساس پژوهش جدید، پروتوتاکسیتس ممکن است درواقع متعلق به قلمروی کاملاً متفاوتی از حیات بوده باشد؛ موجودی که از قارچها، گیاهان، جانوران و آغازیان کاملاً مجزا بوده است.
محققان بقایای فسیلشدهی یکی از گونههای پروتوتاکسیتس به نام Protataxites taiti را بررسی کردند که در رینی چرت (Rhynie chert) یافت شده است. رینی چرت یک رسوب آواری در اسکاتلند است که به دلیل حفظ فوقالعادهی فسیلهای گیاهان و جانوران اولیهی خشکیزی شهرت دارد. گونهی یادشده نسبت به بسیاری دیگر از گونههای پروتوتاکسیتس کوچکتر بود و تنها چند سانتیمتر رشد میکرد، اما همچنان بزرگترین نمونهی پروتوتاکسیتس در این منطقه محسوب میشود.
پژوهشگرها با بررسی ساختار داخلی فسیل دریافتند که بخش داخلی آن مشابه آنچه در قارچها دیده میشود، از مجموعهای از لولهها تشکیل شده است؛ اما این لولهها به شکلی کاملاً متفاوت از قارچهای مدرن منشعب و دوباره به هم متصل میشدند. پژوهشگران در مقالهی خود نوشتند:گونه Protatoxites taiti بزرگترین موجود زنده در اکوسیستم رینی بوده و ساختار آن اساسا با تمام قارچهای شناختهشده چه زنده چه منقرضشده متفاوت است؛ بنابراین نتیجه میگیریم که پروتوتاکسیستس یک قارچ نبوده و احتمالا به شاخهای کاملا منقرضشده از موجودات خشکیزی تعلق داشته است.
قارچهای واقعی از همان دوره نیز در رینی چرت یافت شدهاند و به پژوهشگرها امکان دادند تا آنها را از نظر شیمیایی با پروتوتاکسیتس مقایسه کنند. علاوه بر ویژگیهای ساختاری منحصربهفرد، پژوهشگران دریافتند که فسیلهای پروتوتاکسیتس اثرات شیمیایی کاملاً متفاوتی از فسیلهای قارچها به جا گذاشتهاند.
چنین تفاوتی نشان داد که پروتوتاکسیتس فاقد کیتین بوده است؛ مادهای که جزء اصلی دیوارهی سلولی قارچها و یکی از ویژگیهای کلیدی قلمرو قارچها است. در عوض، به نظر میرسد که مواد شیمیایی مشابه لیگنین را در خود داشته است؛ مادهای که در چوب و پوست درختان یافت میشود.
پژوهشگران نوشتند: «نتیجه میگیریم که ساختار و اثر شیمیایی Prototaxites taiti بهوضوح از قارچها و سایر موجوداتی که در رینی چرت حفظ شدهاند، متمایز است. ازاینرو، پیشنهاد میکنیم که این موجود احتمالاً به یک گروه کاملاً منقرضشده از یوکاریوتها تعلق داشته است که تاکنون توصیف نشده بودند.»
کوین بویس، استاد دانشگاه استنفورد که در سال ۲۰۰۷ هدایت تحقیقی را برعهده داشت که پروتوتاکسیتس را بهعنوان یک قارچ غولپیکر معرفی کرده بود، در پژوهش جدید مشارکت نداشت؛ اما با نتایج پژوهش جدید موافق است و در گفتگویی اظهار داشت:با توجه به اطلاعات فیلوژنتیکی که اکنون در اختیار داریم، هیچ جایگاه مناسبی برای پروتوتاکسیتس در شجرهی قارچها وجود ندارد. پس شاید واقعاً یک قارچ باشد، اما چه قارچ باشد و چه چیز دیگری، نشاندهندهی یک چندسلولی پیچیده است که اکنون منقرض شده و با هیچ موجود زندهی امروزی، نیای مشترک چندسلولی ندارد.
برای تعیین اینکه آیا پروتوتاکسیتس واقعاً قارچ بوده یا شکلی کاملاً متفاوت از حیات و اینکه چه چیزی باعث انقراض آن در میلیونها سال پیش شده است، به تحقیقات بیشتری نیاز است. برت سامرل، آسیبشناس گیاهی و متخصص قارچ از باغ گیاهشناسی سیدنی، استرالیا میگوید:نتیجهگیری اینکه این موجود یک یوکاریوت کاملاً ناشناخته است، قطعاً آن را به موضوعی اسرارآمیز و جذاب تبدیل میکند، اما احتمالاً تا زمانی که فسیلهای بیشتری کشف نشوند یا روشهای تحلیلی جدیدی توسعه نیابند، این معما حل نخواهد شد.
۲۲۷۲۲۷
