غزال زیاری: هنوز چند روزی تا آغاز رسمی دور جدید ریاست جمهوری دونالد ترامپ باقی است و از حالا، تیم انتقالی که ناسا و فعالیتهای آن را بررسی میکند، تهیه پیشنویس دستورات اجرایی احتمالی برای تغییر در سیاست فضایی تحت دولت ترامپ را آغاز کرده است.
منابع نزدیک به پنج نفر از اعضای تیمی که شش هفته اخیر مشغول ارزیابی آژانس فضایی و برنامههای اکتشافی آن بودهاند، یادآور شدهاند که چنین تیمهایی ماهیت مشاورهای دارند و نه بهطور رسمی خطمشی تعیین میکنند و نه فعالیتهایشان، بیانگر مسیری است که دولت آینده آمریکا در آن مسیر حرکت خواهد کرد.
بااینوجود، تلاشها برای تعیین اهداف روشن ناسا و سیاست فضایی غیرنظامی و ایدههای مطرحشده، نشاندهنده تمایل دولت ترامپ برای ایجاد تغییرات بزرگ در ناسا، در راستای افزایش اثربخشی و سرعت بخشیدن به برنامههای آن است.
اوضاع مثل قبل تجاری نخواهد بود
تیم انتقالی با آژانسی همکاری میکند که ده مرکز میدانی در سراسر آمریکا دارد و برنامههای بزرگ و درعینحال کندی را دنبال میکند که بهرغم هزینههای هنگفت، در ارائه نتایج کند بوده است.
یکی از افرادی که در جریان جلسات این گروه است، گفته: «کار مثل همیشه نخواهد بود. ذهنیت حاکم این است که تمرکز بر روی کسب نتایج و در عین حال سرعتبالای کار قرار داده شود.»
دونالد ترامپ تا حدود بیست روز دیگر دومین دوره ریاستجمهوریاش در آمریکا را آغاز خواهد کرد و انتظار میرود که تعدادی از دستورات اجراییاش در مورد موضوعاتی که در مبارزات انتخاباتی خود اعلام کرده بود را امضا کند که یکی از آنها سیاستهای فضایی است.
یک منبع دراینباره یادآوری کرد که تیم انتقال فضایی، بر روی ایدههای ترامپ ازجمله علاقه او به مریخ، فعالیت کرده. ایلان ماسک، بنیانگذار اسپیس ایکس در طول مبارزات انتخاباتی نقش مهمی در برنامههای ترامپ داشت و نقش پررنگی را در علاقهمندی ترامپ به اسکان در مریخ ایفا کرده است.
در پائیز امسال، ترامپ در یکی از سخنرانیهای کمپین انتخاباتیاش گفت: «ما در فضا از روسیه و چین برتر هستیم… این برنامه من است، با ایلان دراینباره صحبت خواهم کرد. ایلان کشتیهای موشکی را به حرکت درآورده؛ چون ما میخواهیم قبل از پایان دوره ریاست جمهوری من به مریخ برسیم و حفاظت نظامی بزرگی در فضا داشته باشیم.»
ایدههای در حال بررسی
تیم انتقال در حال بحث درباره عناصر احتمالی یک فرمان اجرایی یا سایر دستورالعملهای خطمشی است که برخی از ایدههای در حال بررسی عبارتاند از:
- • تعیین هدف ارسال انسان به ماه و مریخ تا سال ۲۰۲۸
- • لغو موشک پرهزینه Space Launch System و احتمالاً فضاپیمای Orion
- • تثبیت مرکز پرواز فضایی Goddard و مرکز تحقیقات Ames در مرکز پرواز فضایی مارشال در آلاباما
- • حفظ حضور اندک دولت در واشنگتن و در غیر این صورت انتقال مقر به یک مرکز صحرایی
- • طراحی مجدد سریع برنامه قمری آرتمیس برای کارآمدی بیشتر
بهعلاوه، تغییرات اساسی باید از طریق دفتر مدیریت و بودجه کاخ سفید انجام شود و با کنگره آمریکا که تأمینکننده بودجه ناساست، مذاکره شود.
پیشازاین، ترامپ اعلام کرده بود که جارد آیزاکمن، کارآفرین و فضانورد تجاری، یکی از نامزدهای مدیریت ناسا است؛ حالا منابع مطلع اعلام کردهاند که او در حالی که در تلاش برای تدارک کادر تیم مدیریتیاش بود، در بحثهای تیم انتقال شرکت نداشت. احتمالاً پس از تأیید آیزاکمن برای این پست، به او این اختیار داده میشود تا برنامههای اصلی آژانس فضایی را با سرعتی بالا بررسی کند.
تجاریسازی بیشتر
انتظار میرود که آیزاکمن مسیر فضایی را مشابه دوره اول ریاست جمهوری ترامپ ادامه دهد. در آن دوره، جیم برایدنستاین، مدیر وقت این امر، آژانس را تحتفشار قرار داد تا با شدت بیشتری از صنعت فضای تجاری در حال رشد آمریکا استفاده کند. دو دههای است که ناسا از توسعه فضای تجاری حمایت میکند و این بهعنوان مزیتی کلیدی نسبت به چین و سایر رقبای بینالمللی در فضا تلقی میشود.
البته برخی از منتقدان بر این باورند که آیزاکمن طرفدار SpaceX است؛ چراکه او دو مأموریت خصوصی را با فضاپیمای Crew Dragon انجام داده و خیلی از این شرکت تعریف میکند. برخی دیگر هم معتقدند که اینگونه نیست و یادآوری کردهاند که آیزاکمن باور دارد که آژانس فضایی برای موفقیت به کمک طیف گستردهای از شرکتها نیاز دارد.
فشارها در راستای خصوصیسازی بیشتر پروازهای فضایی احتمالاً به این دلیل است که صنعت فضایی تجاری حالا و در مقایسه با هشت سال پیش (در آغاز دوره اول ریاست جمهوری ترامپ)، بیشتر تثبیتشده و بهعلاوه، با توجه به اهمیت بالای فضای تجاری، دولتهای ایالتی با همکاری مراکز ناسا، سرمایهگذاری بیشتری برای جذب شرکتهای فضایی انجام میدهند.
مثلاً ایالت می سی سی پی برای ساخت یک مرکز خدمات مشترک در مرکز فضایی استنیس، ۲۱ میلیون دلار پرداخت کرد تا این تأسیسات برای فعالیت شرکتهای خصوصی در آنجا جذابتر شود. اسپیس فلوریدا در حال مدرن سازی تأسیسات پرتاب و فرود در مرکز فضایی کندی در راستای فعالیتهای تجاری است. در سال ۲۰۲۳ نیز ایالت تگزاس برای ساخت پارکی اکتشافی در مجاورت مرکز فضایی جانسون ۲۰۰ میلیون دلار هزینه کرد و ۱۵۰ میلیون دلار به کمیسیون فضایی اختصاص داد.
این ابتکارات نشاندهنده آن است که آینده پروازهای فضایی آمریکا، از دوران تحت سلطه دولت که باعرضه آپولو و شاتل فضایی انجام میشد، خارجشده و احتمالاً توسط ترکیبی از شرکتهای دولتی و تجاری هدایت خواهد شد.
منبع: arstechnica
۵۸۳۲۱
