می‌خواهید شادتر و متمرکزتر باشید؟ اینترنت موبایل خود را فقط دو هفته خاموش کنید

امروزه، تقریباً ۹۱ درصد از مردم به تلفن همراهی دسترسی دارند که به اینترنت متصل می‌شود. در سال ۲۰۱۱، فقط حدود یک‌سوم از مردم به اینترنت همراه دسترسی داشتند، اما اکنون، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که افراد به‌طور میانگین، روزانه ۵ ساعت و ۱۶ دقیقه را خیره به صفحه‌نمایش گوشی خود می‌گذرانند.

افزایش چشمگیر استفاده از اینترنت همراه، نگرانی‌هایی را درباره‌ی آثار روانی حضور مداوم در فضای آنلاین به دنبال داشته است. بر اساس نظرسنجی گالوپ در سال ۲۰۲۲، ۵۸ درصد از کاربران تلفن همراه در آمریکا، از جمله ۸۰ درصد از افراد زیر ۳۰ سال، معتقد بودند که بیش‌ازحد از گوشی استفاده می‌کنند.

پژوهشی که به‌تازگی توسط آدرین وارد، دانشیار بازاریابی در مدرسه بازرگانی مک‌کامبز در دانشگاه تگزاس انجام شده، نگرانی‌ها را تأیید کرده و راهکاری عملی پیشنهاد می‌دهد. براساس یافته‌های مطالعه، فقط دو هفته قطع دسترسی به اینترنت در تلفن‌های همراه، به بهبود سلامت روان، افزایش رضایت از زندگی و تقویت تمرکز کمک می‌کند.

وارد در بیانیه‌ای می‌گوید: «گوشی‌های هوشمند در ۱۵ سال گذشته تغییرات گسترده‌ای را در زندگیمان ایجاد کرده‌اند، اما سازوکارهای روان‌شناختی ما همچنان ثابت باقی مانده است. پرسش اصلی این است که آیا انسان‌ها می‌توانند با این میزان از ارتباط دائمی سازگار شوند؟ داده‌ها نشان می‌دهند که چنین نیست.»

پژوهش جدید با مشارکت گروهی از متخصصان در حوزه‌های روان‌شناسی، روان‌پزشکی و رفتار مصرف‌کننده انجام شد. گروه پژوهشگران برای بررسی تأثیر مسدودسازی دسترسی به اینترنت در تلفن همراه، مطالعه‌ای کنترل‌شده را با حضور ۴۶۷ داوطلب با میانگین سنی ۳۲ سال، طراحی کردند.

سپس، از شرکت‌کنندگان در آزمایش درخواست شد اپلیکیشنی را روی تلفن همراه خود نصب کنند که تمام دسترسی‌های اینترنتی، از جمله مرورگرها و شبکه‌های اجتماعی را مسدود کند. در این دوره، فقط امکان برقراری تماس تلفنی و ارسال پیامک فعال باقی ماند.

سپس، پژوهشگران با استفاده از پرسش‌نامه‌های خوداظهاری و آزمایش‌های شناختی رایانه‌ای، وضعیت سلامت روان، میزان تمرکز و احساس رضایت شرکت‌کنندگان را در ابتدا، میانه و پایان دوره بررسی کردند. نتایج نشان داد که دو هفته مسدودسازی دسترسی به اینترنت تلفن همراه، تأثیرات محسوسی بر سلامت روان و تمرکز افراد داشت:

۹۱ درصد از شرکت‌کنندگان، دست‌کم در یکی از شاخص‌های سلامت روان، تمرکز یا رضایت از زندگی بهبود را تجربه کردند. ۷۱ درصد از افراد پس از دوره، از داشتن سلامت روان بهتر نسبت به قبل خبر دادند. میزان کاهش علائم افسردگی در این افراد، حتی بیشتر از آن چیزی بود که در برخی مطالعات درباره‌ی تأثیر داروهای ضدافسردگی ثبت شده است.

میزان تمرکز افراد نیز به‌اندازه معکوس شدن ۱۰ سال افت شناختی ناشی از افزایش سن، بهبود یافت. همچنین، افرادی که اینترنت همراه خود را قطع کرده بودند، روزبه‌روز احساس بهتری پیدا می‌کردند.

وارد توضیح می‌دهد که تغییرات مثبت در شرکت‌کنندگان، به دلیل شیوه‌ای رخ داده است که افراد پس از قطع اینترنت همراه، زندگی روزمره خود را تغییر دادند. برخلاف انتظار، آن‌ها بیشتر وقت خود را صرف تماشای تلویزیون یا فیلم نکردند.

در عوض، به‌گفته‌ی وارد، «افراد زمان بیشتری را در دنیای واقعی سپری کردند. سرگرمی‌های شخصی خود را دنبال کردند، با دیگران از نزدیک گفت‌وگو داشتند و وقت بیشتری را در طبیعت گذراندند. بیشتر خوابیدند، ارتباط اجتماعی بیشتری داشتند و کنترل بیشتری نیز بر تصمیم‌های خود احساس کردند.»

نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بسیاری از کاربران، به دنبال فناوری‌هایی هستند که آن‌ها را کمتر درگیر فضای آنلاین کند. به‌گفته‌ی وارد، شرکت‌ها می‌توانند با حذف تبلیغات جذاب و در عوض، استفاده از مدل‌های اشتراکی، این نیاز را برآورده کنند.

کارفرمایان نیز می‌توانند اپلیکیشن‌هایی را در اختیار کارکنان خود قرار دهند که به کاهش استفاده از اینترنت همراه و افزایش بهره‌وری کمک کند. بااین‌حال، وارد تأکید می‌کند که چنین برنامه‌هایی باید به‌صورت داوطلبانه ارائه شود. او می‌گوید: «در این مطالعه، فقط ۵۷ درصد از شرکت‌کنندگان اپلیکیشن را نصب کردند و فقط یک‌چهارم از آن‌ها توانستند دو هفته‌ی کامل را بدون اینترنت همراه بگذرانند.»

وارد در پایان می‌افزاید: «شاید بهترین راه، حق انتخاب شخصی باشد. وقتی ۸۰ درصد از افراد احساس می‌کنند بیش‌ازحد از تلفن همراه خود استفاده می‌کنند، احتمال دارد که برای ایجاد تغییر نیز تمایل داشته باشند.»

مطالعه در نشریه Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.