مرکز پژوهش‌های مجلس: بازار نسخه تقلبی «لبوبو» در ایران بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان گردش مالی دارد

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید آنچه در ایران فراگیر شده «لفوفو» است؛ نسخه تقلبی عروسک‌های «لبوبو» محصول POP MART. برآورد تعداد حدود ۲۰۰ هزار عدد در کشور، با میانگین قیمت ۵۰۰ هزار تومان برای هر واحد، گردش مالی این بازار را به بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان می‌رساند.

دفتر مطالعات فرهنگ و آموزش مرکز پژوهش‌ها در گزارش «پدیده لبوبو در ایران؛ تحلیلی فرهنگی و چارچوبی برای سیاست‌گذاری در حوزه سرگرمی» پدیده فرهنگی عروسک‌های «لبوبو» و رواج گسترده آن در بازار ایران را تحلیل می‌کند. 

این گزارش ظهور این موج را ناشی از تلاقی سه عامل اصلی می‌داند: ۱. نفوذ سریع روندهای جهانی از طریق شبکه‌های اجتماعی و فرهنگ هواداری در ایران؛ ۲. رشد فرهنگ جهانی «کودک‌بزرگسال» که در آن بزرگسالان به مروجان و مصرف‌کنندگان اصلی اسباب‌بازی‌های کلکسیونی و فیجت‌ها تبدیل شده‌اند؛ ۳. وجود یک خلأ عمیق و ساختاری در بازار داخلی برای تولید و عرضه محصولات فرهنگی جذاب و متناسب با سلیقه و هویت نسل جدید.

از منظر روان‌شناسی فرهنگی، می‌توان گفت مصرف لبوبو برای بخشی از نسل جوان ایرانی فراتر از خرید یک عروسک است؛ نوعی واکنش به فشارهای روانی، محدودیت‌های ابراز هویت و نیاز به تعلق است.

در غیاب فضاهای رسمی برای بازنمایی خویشتن، جوانان با مصرف چنین محصولات جهانی، احساس مشارکت در فرهنگ جهانی و تجربه‌ی فردیت می‌کنند. جذابیت لبوبو نه در خودِ کالا، بلکه در «امکان دیده‌شدن» و پیوند عاطفی با روندهای جهانی نهفته است.

این گزارش، ضمن تشریح دقیق خاستگاه هنری و مدل کسب‌وکار جهانی شرکت پاپ‌مارت و دلایل موفقیت چشمگیر آن در تجاری‌سازی مالکیت فکری، میزان واقعی فراگیری این عروسک (حدود ۲۰۰ هزار عدد)، اثر سیاست‌گذاری فرهنگی غیرتجویزی و نمایش قدرت نرم فرهنگی و تجاری چین را مطرح کرده است.

در بخش یافته‌های کلیدی این گزارش نفوذ روندهای جهانی دیجیتال در شکل‌گیری تقاضا برای این عروسک تاثیر به‌سزا داشته است. شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام و تیک‌تاک و چهره‌های تاثیرگذار بین‌المللی (پدیده‌ای موسوم به «اثر لیزا» از گروه بلک‌پینک) به‌سرعت تقاضای چشمگیری در میان نسل کودک و نوجوان و حتی جوان ایران ایجاد کردند.

از سوی دیگر، یک بازار غیررسمی کارآمد، یعنی بازار خاکستری متشکل از واردکنندگان غیررسمی و تولیدکنندگان کالای تقلبی عموما در چین، این تقاضای نوظهور را با محصولاتی که از نظر قیمت قابل دسترس‌تر بودند، به سرعت تامین کرده است.