مدارگرد مریخی «امید» (Hope) امارات متحده عربی توانست برای دو هفته طوفان غباری را در مریخ ردیابی و بررسی کند. این طوفانهای مریخی به سرعت در سراسر این سیاره حرکت میکنند و حتی بعضی از آنها میتوانند تا نیمی از سیاره را بپوشانند. حالا با این اطلاعاتی که مدارگرد امید جمعآوری کرده است، منجمان میتوانند منشاء این طوفانها را بررسی کنند.
مدارگرد امید از اوایل دیماه امسال طوفان غباری را تحت نظر داشت که به سرعت تا هزاران کیلومتر گسترش پیدا کرد و ناحیهای از مریخ را در بر گرفت. طوفانهای غبار در مریخ میتوانند آب و هوای این سیاره را به طور کلی آشفته کنند و تا ارتفاع سی کیلومتری سیاره را بپوشانند.
این طوفانها به قدری بزرگ هستند که از فضا هم دیده میشوند و باعث میشوند مریخ پرنورتر به نظر برسد و تاکنون برخی منجمان آماتور از آنها عکاسی کردند. محققان امیدوارند که با مطالعه این طوفانها درک بهتری از خشک شدن مریخ داشته باشند و متوجه شوند که این طوفانها چگونه باعث فرار آب از اتمسفر مریخ میشود.
مدارگرد امید با دوربین کیفیت بالا (high-resolution) و اسپکترومتر فروسرخ خود از طوفانی تصویربرداری و رشد و فروپاشی آن را ثبت کرد. ابزار امید توانست شرایط ترمودینامیکی سطح مریخ و لایه پایین اتمسفر آن را ثبت کند و جزئیاتی از توزیع غبار، بخار آب و ابرهای کربن دیاکسیدی آن را آشکار کند.
فضاپیمای امید در مداری قرار دارد که میتواند چنین اطلاعاتی را به مدت چند دقیقه تا حتی روزها اندازهگیری کند. مدارگردهای قبلی به دلیل مداری که در آن قرار گرفته بودند چنین قابلیتی نداشتند و فقط به موقعیتها و زمانهای خاصی محدود میشدند.
آغاز و پایان طوفان
این طوفان غبار از ۸ دیماه آغاز شد که به سرعت ناحیه سیرتیس بزرگ مریخ را پوشاند. این ناحیه تیره که از فضا هم دیده میشود، جنسی از سنگهای بازالتی آتشفشانی دارد و تا ۱۵۰۰ کیلومتر بالاتر از استوای این سیاره کشیده شده است. این طوفان بخشی از دهانه هلاس در نیمکره جنوبی را نیز پوشاند که ابرهای بزرگی روی این منطقه را پوشانده بود، اما غبار کمی در آن دیده میشد.
تا ۱۵ دیماه این طوفان به طور گستردهای رشد کرد و تا ۲۵۰۰ کیلومتر از سطح سیاره را پوشاند و تا شرق کشیده شد. در این مدت، این طوفان بخشی از سیتریس بزرگ را در بر گرفت و تمام دهانه هلاس زیر غبار رفت. دادهها غلظت غبار بالایی در سیتریس و هلاس نشان میدادند که تا شرق کشیده میشد.
در ۱۷ دیماه، ابرها شرق سیتریس و شمال هلاس را در بر میگرفتند و دادهها نشان میداد که غلظت غبار افزایش یافته و تا چهارهزار کیلومتری شرق سیتریس را پوشانده است.
این طوفان تا ۱۹ دیماه کوچکتر شد و شعاع آن به ۱۲۰۰ کیلومتر رسید و به سمت شمال غرب سیتریس حرکت کرد. اما همچنان غباری از این طوفان در شرق سیتریس وجود داشت و تصاویر نشان میدادند که این طوفان یک سوم مریخ را در بر گرفت. تا اینکه این طوفان در ۲۴ دیماه کمتر شد و به کلی از بین رفت.
