ما فرق داریم آقای وزیر؛ خبر داغ ما و شما یکی نیست

سه روز پیش، وزیر ارتباطات وعده یک «خبر داغ» را به مردم داد. میلیون‌ها نفر منتظر ماندند. در نهایت روز جمعه، سوم مرداد ماه، اعلام شد که ماهواره «ناهید ۲» به فضا پرتاب شده است؛ پروژه‌ای فضایی با مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان و همکاری روسیه. دستاوردی که بدون تردید از منظر علمی و فناوری، مهم است. اما یک سوال اساسی باقی می‌ماند: این خبر، دقیقاً برای کدام مردم «داغ» است؟

پروژه‌ ناهید ۲ یک پروژه فضایی بزرگ و مهم است که دستاوردی بزرگ و قابل توجه از منظر فناوری فضایی، پژوهش‌های مخابراتی، توسعه توان داخلی و تثبیت جایگاه منطقه‌ای ایران در حوزه فضا به حساب می‌آید.

اما مسئله اینجاست: وقتی از تریبون رسمی وعده «خبر داغ برای مردم» داده می‌شود، توقع افکار عمومی از جنس دیگری است. مردم، آن‌طور که در هزاران کامنت در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دیدیم، گمان می‌کردند قرار است گشایشی در فضای اینترنت رقم بخورد؛ مثلاً رفع فیلتر از پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب، تلگرام و اینستاگرام. آنچه برای آن‌ها «داغ» است، نه دستاورد علمی بلندمدت، بلکه بازگشت امکان ساده‌ای به زندگی روزمره‌شان است: ارتباط آزاد، سریع و پایدار.

موفقیت ناهید ۲ نشان می‌دهد علی‌رغم همه چالش‌ها، ظرفیت مهندسی و فناورانه کشور همچنان پویاست و توانسته زیرساخت‌هایی بسازد که تا همین چند سال پیش، رؤیا به‌حساب می‌آمد. فناوری‌های توسعه‌یافته در ساخت و هدایت ناهید ۲، می‌توانند به حوزه‌های دیگر نیز تسری یابند: از توسعه بسترهای اینترنت ماهواره‌ای بومی گرفته تا تقویت خطوط مخابرات اضطراری، پایش منابع طبیعی، سنجش از راه دور، و کمک به مدیریت بحران در مقیاس ملی. اما همه این‌ها در جای خود ارزشمند است، و آنچه نقد می‌شود نه نفس پروژه، بلکه نحوه معرفی آن به عنوان «خبر داغ مورد انتظار مردم» است؛ مردمی که اولویت‌های دیگری دارند و از خبرهای روزمره، انتظار رفع موانع زیست دیجیتال خود را دارند، نه گامی در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین.

ما در روزهایی زندگی می‌کنیم که نه فقط اینترنت، بلکه کل زیست اقتصادی، ارتباطی و روانی مردم به اتصال دیجیتال وابسته شده است. کشور، پس از تجربه‌ یک جنگ کوتاه اما پرهزینه در همه ابعاد، دچار اختلالات عمیق در شبکه اینترنت شد. قطعی‌ها، کندی‌ها و فیلترینگ بی‌منطق پلتفرم‌ها، نه فقط زندگی روزمره را مختل کرده، بلکه معیشت بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک را زمین‌گیر کرده است.

در چنین فضایی، «خبر داغ» برای مردم نه پرتاب ماهواره به فضاست، نه تست باند KU در مدار، بلکه باز شدن دسترسی به پلتفرم‌های ارتباطی، رفع اختلالات VPN، بازگشت اعتماد به بازار دیجیتال و توقف نگاه امنیت‌محور به اینترنت است. برای ده‌ها هزار کسب‌وکار آنلاین، حتی ساده‌ترین امکانات یک اتصال پایدار و آزاد تبدیل به یک رویا شده است.

بله آقای وزیر! ما با شما فرق داریم. چون شما در طبقه‌ای نشسته‌اید که پرتاب ماهواره را پیروزی می‌دانید و ما اما روی زمینی ایستاده‌ایم که زندگی‌مان از بی‌اتصالی فرومی‌پاشد. اگر قبول دارید اقتصاد دیجیتال کلید نجات بسیاری از مشکلات است، چرا ریشه‌هایش را روی زمین نمی‌سازید؟

مردم این سرزمین، به‌جای تماشای مدار ناهید ۲، مشغول کلنجار رفتن با اختلالات اینترنتی، ناتوانی در متصل شدن به پلتفرم‌های جهانی و قطعی مکرر پلتفرم‌های آموزشی و تفریحی خود و… هستند. فرقی ندارد که کجا باشیم، در تهران یا خوزستان، کسب‌وکار خرد یا یک شرکت دانش‌بنیان؛ مشکل اصلی ما مردم فعلا روی زمین است، نه در فضا.

اگر «اقتصاد دیجیتال» راهی برای نجات از رکود و تنگنای معیشت است، آیا نباید ابتدا ریشه‌های همان اقتصاد را روی زمین سالم کرد؟ آیا زمان آن نرسیده که سیاست‌گذاری فضای مجازی از مدار سیاسی و امنیتی خارج شود و وارد مدار زندگی مردم شود؟

ما فرق داریم، آقای وزیر. ما در ایران ۱۴۰۴ زندگی می‌کنیم؛ در دورانی که مردم برای یک تماس تصویری با فرزندشان باید چند بار وای‌فای را خاموش و روشن کنند. در کشوری که اینترنت، کند، پرهزینه، فیلترشده و مملو از قطعی است، این «موفقیت فضایی» نه دستاورد است، نه دلگرم‌کننده؛ اسمش هرچه باشد در بخشی از زندگی ما نیست.

شما وزیر ارتباطات‌ هستید، نه وزیر نمایش‌های فضایی. شما مسئول تأمین حداقل نکات فنی زیرساخت‌های واقعی، روزمره و فوری این مردم هستید؛ نه ساختن رویاهای کیهانی که هنوز برنامه مدون و دقیقی هم ندارد. فرق است میان امید واقعی و «هیجان جعلی». مردم خسته‌اند از وعده‌های پوشالی. خسته‌اند از تظاهر به پیشرفت در حالی‌ که عقب‌گرد را تجربه می‌کنند.

قبول، ماهواره مخابراتی ناهید ۲، یک دستاورد است؛ اما وقتی زمین سوخته، پرواز مهم نیست. پس لطفاً وقتی اینترنت کشور در وضعیت بحرانی است، روی «پرتاب ماهواره» نام «خبر داغ» نگذارید. ما فرق داریم آقای وزیر. خبر داغ ما و شما یکی نیست.

نمی‌دانم صدایم می‌رسد یا نه اما اینجا زمین است. ما هنوز همین‌جا، روی زمین، گرفتاریم.