غزال زیاری_ در هفتهها و ماههای اخیر، سروصدای زیادی درباره ساخت اولین ماهواره چوبی جهان توسط ژاپن به راه افتاده و حالا و پس از سالها تحقیق در مورد مواد چوبی و برنامهریزیهای دقیق، این ماهواره منحصربهفرد آماده پرتاب است.
مهندسان دانشگاه کیوتو که هدایت توسعه این ماهواره خاص را عهدهدار بودند، در یک کنفرانس خبری از تکمیل مراحل ساخت و آمادهسازی این ماهواره خبر دادند و طبق برنامهریزیهای انجامشده، این ماهواره چوبی، هفته آینده به آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن (JAXA) منتقل خواهد شد.
پرتاب در ماه سپتامبر
این ماهواره چوبی آزمایشی، LignoSat نام گرفته و ابعادش از هر سو فقط ۱۰ سانتیمتر است. طبق اخبار منتشرشده، احتمالاً این ماهواره چوبی و مکعبی شکل، در ماه سپتامبر، همراه با موشک SpaceX از مرکز فضایی کندی به فضا پرتاب خواهد شد.
قرار بر این است که موشک اسپیس ایکس این ماهواره را به ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) برساند و از آنجا به بعد فضانوردان مسئولیت خواهند داشت تا این ماهواره را به مدار بفرستند و در چند ماه آینده، عملکرد کلی ماهواره بهدقت رصد خواهد شد.
چوب منتخب، چه چوبی است؟
ماهواره با چوب ماگنولیا ساختهشده و در آزمون نهایی، استحکام و دوام آن، میزان مقاومتش در برابر تحمل دما و تشعشعات شدید خورشیدی سنجیده خواهد شد و قرار بر این است که این ماهواره آزمایشی تنها ۵ تا ۶ ماه به فعالیت بپردازد.
در صورت موفقیت این ماهواره چوبی، اجازه استفاده از چوب بهعنوان یکی از مصالح ساخت ماهوارههای آینده صادر خواهد شد.
محققان سالها برای شناسایی نوع مناسب چوب برای ساخت این ماهواره، کار و تحقیق اختصاصی انجام دادند و در همین راستا، برای آزمایش نمونههای مختلف چوب، با شرکت چوببرداری Sumitomo Forestry همکاری کردند.
اعضای این تیم، بعد از بررسی انواع مختلف چوبها، سه نوع مختلف از درختهای توس ارمان (Erman’s birch)، گیلاس ژاپنی و ماگنولیا در فهرست نهایی قرار گرفت. در سال ۲۰۲۰، نمونهای از این چوبها به ایستگاه فضایی تحویل داده شد تا از دوام آنها در محیط فضایی اطمینان حاصل شود و درنهایت مشخص شد که چوب درخت ماگنولیا بالاترین مقاومت را دارد.
مزایای استفاده از ماهواره چوبی
هدف اصلی در توسعه یک ماهواره چوبی سازگار با محیطزیست، کاهش بالقوه اثرات زیستمحیطی است.
از آنجا که ماهوارهها عمر محدودی دارند و برای مدت طولانی در فضا نمیمانند، بهترین راهکار این است که برای ساختشان به سراغ گزینههای زیستمحیطی رفت. ماهوارههای چوبی، برخلاف ماهوارههای فلزی سنتی، با ورود مجدد به جو کاملاً میسوزند.
درعینحال ماهوارههای سنتی، ذرات فلزی کوچکی را از خود بهجای میگذارند که در اتمسفر فوقانی انباشته میشوند و میتواند پیامدهای مهمی برای محیطزیست و مخابرات داشته باشد.
از سوی دیگر مطالعات حکایت از آن دارند که ذرات آلومینیوم احتمالاً در تخریب لایه اوزون که از زمین در برابر تشعشعات مضر UV خورشید محافظت میکند، نقش دارند. درعینحال احتمالاً وجود این ذرات در اتمسفر، با نور خورشید که با نفوذ از جو، به سطح زمین میرسند تداخل ایجاد میکند.
اما درصورتیکه ماهواره چوبی بعد از اتمام مأموریتش وارد جو زمین شده و بسوزد، تنها خاکسترهای ریز و قابلتخریب تولید میکند. بدین ترتیب این نوآوری، وجود زبالههای فضایی که در اثر ورود ماهوارهها به جو زمین تولید میشوند را کاهش خواهد داد.
طبق پیشبینی کارشناسان، در سالهای آتی پرتاب ماهوارهها بهطور تصاعدی افزایش خواهد یافت. درنتیجه تعداد زیادی از ماهوارههای ازکارافتاده پس از اتمام مأموریتهایشان به جو وارد میشوند. از همین رو، استفاده از ماهوارههای چوبی گزینهای پایدار با تأثیر زیستمحیطی کمتر نسبت به ماهوارههای استاندارد فلزی خواهد بود.
ماهواره چوبی LignoSat اولین قدم در مسیر تحقق این رویاست. در این راستا قطعاً تحقیقات بیشتری درزمینهٔ تولید و توسعه ماهوارههای چوبی، از استفاده از چوب مناسب گرفته تا قابلیت حمل بار و کاربردهای رصد و غیره انجام خواهد شد. حالا همه دانشمندان بیصبرانه منتظر هستند تا ببینند که ماهواره چوبی ژاپنیها بعد از پشت سر گذاشتن آزمون استقامت نهاییاش، درنهایت در فضا چگونه عمل خواهد کرد.
منبع: interestingengineering
۲۲۷۲۲۷
