یک ماهواره اسرارآمیز روسی در اوایل ماه گذشته از هم پاشید و ابری از زباله را ایجاد کرد که ممکن است برای مدتی در مدار زمین بماند.
به گفته گردان هوایی ۱۸ دفاع فضایی «نیروی فضایی آمریکا»(USSF) که اجسام ساخت بشر را در مدار زمین ردیابی میکند، ماهواره «کاسموس ۲۴۹۹»(Kosmos ۲۴۹۹) در شب سوم ژانویه متلاشی شد.
گردان هوایی ۱۸ دفاع فضایی روز ششم فوریه در یک توئیت نوشت: رویداد فروپاشی، حداقل ۸۵ قطعه زباله قابل ردیابی را تولید کرد. این ابر حاوی زباله فضایی، در فاصله ۱۱۶۹ کیلومتری بالای زمین در حال چرخش است. این ارتفاع آن قدر بالا است که احتمالا یک قرن یا بیشتر زمان میبرد تا کشش جو بتواند آن را پایین بیاورد.
«آناتولی زاک»(Anatoly Zak) از وبسایت «راشن اسپیس وب»(RussianSpaceWeb) نوشت: این ماهواره در مه ۲۰۱۴ بر فراز یک موشک روسی و همراه با سه ماهواره ارتباطی نظامی «رودنیک»(Rodnik) به مدار زمین پرتاب شد.
زاک ادامه داد: کاسموس ۲۴۹۹ به طور رسمی در نوبت پرتاب نبود. ردیابهای ماهوارهای آمریکا در ابتدا آن را به عنوان یک قطعه زباله به نام «شیء E» یا(Object E) فهرستبندی کردند اما پس از آن، همین زباله شروع به مانور دادن کرد و ظاهرا به مرحله بالایی موشک نزدیک شد.
زاک نوشت: در پایان اکتبر ۲۰۱۴، آمریکا رسما شیء E را به عنوان کاسموس ۲۴۹۹ فهرستبندی کرد. پس از آن، ارتش آمریکا پارامترهای مداری ماهواره مرموز را سه یا چهار بار در روز بررسی میکرد.
به گفته زاک، تجزیه و تحلیل عناصر مداری نشان میدهد که کاسموس ۲۴۹۹ در ۹ نوامبر ۲۰۱۴، در فاصله ۰.۷۶ کیلومتری از مرحله بالایی موشک قرار گرفت. طولی نکشید که این ماهواره عقبنشینی کرد اما در ۲۵ نوامبر نزدیکتر شد و در فاصله ۰.۵۳ کیلومتری از بدنه موشک قرار گرفت.
چنین فعالیتهایی به این گمانهزنی منجر شد که کاسموس ۲۴۹۹ و کاسموس ۲۴۹۱ که در دسامبر ۲۰۱۳ به مدار زمین پرتاب شد، در حال آزمایش فناوری هستند که میتواند به فضاپیماها امکان دهد تا ماهوارههای دیگر را تعقیب کنند و شاید حتی از کار بیاندازند. «اولگ اوستاپنکو»(Oleg Ostapenko)، رئیس وقت «سازمان فضایی فدرال روسیه» یا «روسکاسموس»(Roscosmos)، طی یک کنفرانس مطبوعاتی در دسامبر ۲۰۱۴ به چنین شایعاتی پرداخت.
زاک نوشت: اوستاپنکو گفت که این ماهوارهها با همکاری روسکاسموس و «آکادمی علوم روسیه»(RAS) ساخته شدهاند و برای اهداف صلحآمیز از جمله تحقیقات نامشخص توسط موسسات آموزشی مورد استفاده قرار میگیرند. اوستاپنکو خاطرنشان کرد که آنها مأموریت خود را به پایان رساندهاند؛ بدون اینکه بیشتر توضیح بدهد که این مأموریت چه بوده است.
به رغم سخنان اوستاپنکو، کاسموس ۲۴۹۹ برای چندین سال دیگر فعال، خاموش و روشن باقی ماند. طبق گفته زاک، این ماهواره که مشاهدات زمینی نشان میدهند کمتر از ۰.۳ متر عرض داشت، در اوایل سال ۲۰۱۷ مانورهایی را انجام داد.
با وجود این، روزهای مانور کاسموس ۲۴۹۹ اکنون به پایان رسیده و مرگ آن، زبالههای بیشتری را به یک محیط درهمریخته اضافه کرده است.
طبق گزارش «آژانس فضایی اروپا»(ESA)، حدود ۳۶ هزار و ۵۰۰ قطعه زباله فضایی حداقل ۱۰ سانتیمتری در اطراف سیاره ما قرار دارند و تنها اشیایی به شمار میروند که به اندازه کافی بزرگ هستند تا بتوان آنها را ردیابی کرد. مدار زمین احتمالا میزبان بیش از ۱۳۰ میلیون جسم حداقل یک میلیمتری است.
با توجه به سرعت حرکت اجسام در حال چرخش، حتی زبالههای کوچک میتوانند به ماهوارهها و سایر فضاپیماها آسیب وارد کنند. به عنوان مثال، «ایستگاه فضایی بینالمللی»(ESA) که در ارتفاع میانگین تقریبا ۴۰۰ کیلومتری میچرخد، با سرعتی در حدود ۲۸ هزار کیلومتر در ساعت در اطراف سیاره ما در حال حرکت است.
۵۸۵۸
