به گزارش بیکینگ، در محوطهی اسرارآمیز گوُبِکلیتپه Göbekli Tepe، دانشمندان نشانههایی یافتهاند که بر پایهی آنها، مردم باستان بیش از ۱۲ هزار سال پیش با دقتی چشمگیر روزها، فصلها و حتی سالها را رصد میکردند. هر علامت V در این حکاکیها میتواند نماد یک روز باشد. در یکی از ستونها، به شکل حیرتانگیزی ۳۶۵ نشانهی V دیده میشود؛ معادل دقیق تعداد روزهای یک سال شمسی.
به نقل از یکپزشک، در همین میان، یک تصویر نمادینِ پرندهمانند که گردنش با نماد V تزئین شده، نشاندهندهی انقلاب تابستانی یا Summer Solstice است؛ روزی که در تقویم آن دوران جایگاه ویژهای داشته. ارتباط این نماد با صورتفلکی فصل تابستان آن زمان، نشان میدهد ساکنان این تمدن باستانی، نهتنها به طلوع و غروب خورشید، بلکه به موقعیت ستارگان در آسمان نیز توجه ویژهای داشتهاند.
منشأ تقویم؛ برخوردی آسمانی و پیامدی زمینی
به اعتقاد پژوهشگران، انگیزه این وسواس و کنجکاوی مردمان باستان در مورد آسمان، برخورد سهمگین یک شهابسنگ یا دنبالهدار در حدود سال ۱۰۸۵۰ پیش از میلاد است. این رویداد عظیم که به گفتهی دانشمندان باعث یک عصر یخبندان کوتاه شد و تأثیری عمیق بر زندگی آن مردمان گذاشت.
دکتر مارتین سویتمَن Martin Sweatman از دانشگاه اِدینبرو (University of Edinburgh) که هدایت این تحقیق را بر عهده داشته، میگوید: «در جهانی که بهتازگی دگرگون شده بود، رصد آسمان و ثبت دقیق پدیدهها ممکن است نخستین گام بشر بهسوی نوشتار بوده باشد.»
آنچه گوُبِکلیتپه را منحصربهفرد میکند، نهفقط قدمتش، بلکه دقت و دامنهی ثبت بوده است. این حکاکیها فقط به گردش خورشید محدود نمیشوند؛ بلکه چرخههای ماه و حتی مسیر عبور زمین از میان بقایای دنبالهدارها نیز ثبت شدهاند. بهویژه، یکی از ستونها به تصویر بارش شهابی تائورید Taurid meteor stream اشاره دارد که ۲۷ روز طول میکشیده؛ جریانی که احتمالاً منبع همان برخورد سهمگین بوده است.
نکتهی حیرتآور دیگر، توجه آن تمدن به تغییرات ظریف صورتهای فلکی در طول سال است؛ چیزی که هزاران سال بعد توسط هیپارکوس Hipparchus در یونان باستان بهعنوان نوسان محوری زمین کشف شد. اگر یافتهها درست تفسیر شده باشند، گوُبِکلیتپه نهفقط مکانی برای نیایش، بلکه نخستین رصدخانهی کیهانی بشر بوده است.
رمزگشایی از نخستین زبان کیهان
این پژوهش، ما را به بازنگری کامل در تاریخ تقویم، اخترشناسی و حتی پیدایش تمدن فرا میخواند. وقتی جامعهای پیش از دوران کشاورزی، با دقتی چنین بالا به رصد آسمان میپردازد، نشانههایی از دنیایی پیچیدهتر از آنچه تصور میکردیم نمایان میشود؛ دنیایی که شاید نوشتار را با سنگ آغاز کرده باشد، نه با قلم.
۵۸۵۸
