قدرت شگفتانگیز موسیقی: نوازندگان درد را متفاوت با بقیه حس میکند
قدرت شگفتانگیز موسیقی: نوازندگان درد را متفاوت با بقیه حس میکند
یادگیری نواختن ساز تنها به پرورش توانایی موسیقایی محدود نمیشود. پژوهشی جدید نشان میدهد نوازندگی برای مغز نیز بسیار سودمند است، زیرا میتواند مهارتهای حرکتی ظریف، زبانآموزی، گفتار و حافظه را تقویت کند و حتی روند پیرشدن مغز را کاهش دهد.
آنا زامورانو، استادیار در دانشگاه آرهوس و یکی از محققان پژوهش، در وبسایت کانورسیشن، مینویسد: «سالها همکاری با نوازندگانی که با وجود درد ناشی از هزاران حرکت تکراری همچنان به تمرین ادامه میدهند، من را به پرسشی تازه رساند: اگر آموزش موسیقی قادر است مغز را در چنین ابعادی تغییر دهد، آیا میتواند شیوهی احساس درد در نوازندگان را هم دگرگون سازد؟»
همین پرسش مبنای مطالعهای شد که زامورانو بههمراه همکارانش آغاز کرد. دانشمندان میدانند درد مجموعهای از واکنشهای پیچیده را در بدن و مغز فعال میکند، توجه را تغییر میدهد، افکار را منحرف میکند و حتی بر حرکت و رفتار نیز اثر میگذارد. نمونهای آشکار، زمانی است که دستتان با ماهیتابهی داغ تماس پیدا میکند؛ درد فوری فرمان عقبکشیدن میدهد تا از آسیب جدی جلوگیری شود.
درد فعالیت مغز را تغییر میدهد
همچنین، درد فعالیت مغز را تغییر میدهد. معمولاً فعالیت قشر حرکتی، بخشی از مغز که عضلات را کنترل میکند، کاهش مییابد تا جلوی استفاده بیشازحد از عضو آسیبدیده گرفته شود. این واکنشها در کوتاهمدت محافظتی هستند، اما اگر درد طولانی شود و مغز برای مدت زیاد سیگنال «حرکت نکن» ارسال کند، مشکلات تازهای پدید میآیند. برای نمونه، مچ پا اگر پس از پیچخوردگی تا هفتهها بدون استفاده بماند، هم حرکت را محدود میکند و هم فعالیت بخشهای مغزی مرتبط با کنترل درد را مختل میسازد؛ در نتیجه، شدت درد در بلندمدت افزایش مییابد.
پژوهشها نشان دادهاند درد مزمن میتواند «نقشه بدن» در مغز را کوچک کند؛ همان بخشی که تعیین میکند کدام عضله چه زمانی حرکت کند. کوچکشدن این نقشه با درد شدیدتر همراه است. با اینحال، همهی افراد واکنش یکسانی نشان نمیدهند. برخی بهتر با درد کنار میآیند و مغزشان حساسیت کمتری دارد. علت این تفاوت، هنوز بهطور کامل شناخته نشده است.
هدف پژوهشگران در مطالعهی تازه این بود که دریابند آیا آموزش موسیقی و تغییرات ناشی از آن در مغز میتواند بر تجربهی درد اثر بگذارد، یا خیر. برای این منظور، درد دست را طی چند روز بهطور کنترلشده هم در نوازندگان و هم در افراد غیرنوازنده پیگیری کردند.
-
آیا درد میتواند انسان را بکشد؟14 آذر 02
مطالعه ‘3
-
مردان و زنان درد را متفاوت احساس میکنند04 تیر 03
مطالعه ‘3
-
محققان میگویند مدیتیشن واقعاً درد را تسکین میدهد15 مهر 03
مطالعه ‘4
-
زنی که احساس درد ندارد، میتواند به تسکین درد میلیونها نفر کمک کند13 خرداد 02
مطالعه ‘2
برای شبیهسازی ایمن درد عضلانی، از پروتئینی به نام «فاکتور رشد عصبی» (NGF) استفاده شد. این پروتئین بهطور طبیعی برای سلامت اعصاب ضروری است، اما وقتی به عضلهی دست تزریق شود، باعث درد چندروزه، بهویژه هنگام حرکتدادن دست میشود. این روش موقتی، ایمن و بدون آسیب است.
سپس، پژوهشگران با روش «تحریک مغناطیسی مغز» (TMS) فعالیت مغز را بررسی کردند. در این روش پالسهای مغناطیسی کوچک به مغز فرستاده میشود و میتوان نقشهای از نحوه کنترل دست توسط مغز ترسیم کرد. این نقشه برای هر شرکتکننده پیش از تزریق و سپس دو روز و هشت روز بعد دوباره ساخته شد تا تغییرات احتمالی بررسی شود.
هرچه سابقه تمرین نوازندگی بیشتر باشد، میزان درد در دست کمتر احساس میشود
نتایج بسیار جالب بود. مغز نوازندگان حتی پیش از القای درد، نقشههای دقیقتری برای کنترل دست داشت و هرچه ساعات تمرین بیشتر بود، دقت نیز افزایش مییافت. نوازندگان پس از ایجاد درد، ناراحتی کمتری گزارش کردند. در حالیکه نقشه دست در مغز غیرنوازندگان پس از تنها دو روز کوچک شد، نقشه مغزی نوازندگان بدون تغییر باقی ماند. هرچه سابقه تمرین بیشتر بود، میزان درد کمتر احساس میشد.
پژوهش که با حضور ۴۰ شرکتکننده انجام شد، نتیجه گرفت مغز نوازندگان به شکلی متفاوت به درد واکنش نشان میدهد. آموزش موسیقی برای آنها نوعی سپر محافظ در برابر اثرات منفی درد ایجاد کرده بود که هم در میزان درد تجربهشده و هم در واکنش نواحی حرکتی مغز، مشاهده شد.
اما پژوهشگران میگویند نتیجهی بهدستآمده به معنای درمان قطعی درد مزمن با موسیقی نیست، بلکه تجربهی طولانیمدت میتواند نحوهی درک ما از درد را تغییر دهد. این یافته میتواند توضیح دهد چرا برخی افراد در برابر درد مقاومترند و چگونه میتوان درمانهای تازهای برای بیماران دچار درد طراحی کرد.
اکنون، تیم پژوهشگران در حال ادامهی پژوهش هستند تا دریابند آیا آموزش موسیقی میتواند از تغییرات توجه و شناخت در جریان درد مزمن نیز جلوگیری کند یا خیر. آنها امید دارند این مسیر به ابداع درمانهایی منجر شود که مغز افراد مبتلا به درد پایدار را دوباره آموزش دهد.
در پایان، زامورانو میگوید: «برای من جذابترین بخش این است که تمرین روزانهی موسیقی نهتنها مهارتی تازه به نوازنده میبخشد، بلکه میتواند مغز را بازآرایی کند و تجربهی فرد از جهانبینی را نیز تغییر دهد؛ حتی در مورد بنیادیترین تجربهها، مانند درد.»
مطالعه در نشریه International Association for the Study of Pain منتشر شده است.
