غزال زیاری: محققان دانشگاه پنسیلوانیا اخیرا دریافتهاند که مولکولهای موجود در قارچ معروف به “نفرین فرعون” (Aspergillus flavus) باعث توقف رشد سلولهای سرطانی شده است.
این محققان در مطالعهای که در نشریه Nature Chemical Biology منتشر شده، نشان دادند که این قارچ میتواند به درمان لوسمی (سرطان خون) کمک کند.
چرا این قارچ را “نفرین فرعون” مینامند؟
علت نامگذاری این قارچ به نام نفرین فرعون به دهه ۱۹۲۰ میلادی برمیگردد؛ در آن زمان چند باستانشناس که چندین مقبره باستانی در سراسر جهان از جمله کشف مشهور مقبره توتعنخآمون را شناسایی کرده بودند، دچار مرگ زودهنگام شدند و مرگ آنها با این نفرین مرتبط دانسته شد.
در آن زمان، تصور میشد این مرگها به دلیل یک نفرین باستانی رخ داده باشند؛ چرا که در آن دوره، افراد با خطر تنفس قارچها آشنا نبودند.
قارچ Aspergillus flavus که حداقل در یک قرن گذشته بهعنوان یک میانجی میکروبی شرور شناخته میشود، معمولاً در خاک یافت شده و میتواند بسیاری از محصولات کشاورزی حیاتی را آلوده کند. طبق گفته محققان، این قارچ یکی از رایجترین گونههای کپک در کشاورزی و پزشکی است و قرار گرفتن در معرض این قارچ، بهویژه در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف باعث عفونتهای ریوی خواهد شد.
در عین حال این قارچ دارای پپتیدهایی است که میتوانند پس از تنظیم به مبارزه با سرطان کمک کنند.
محققان چگونه به این کشف رسیدند؟
از قارچ A. flavus چهار مولکول به نام “آسپرژیمایسینها” جدا شدند که این مولکولها توانایی تشکیل ساختار منحصر به فردی از حلقههای در هم تنیده را دارند. این آسپرژیمایسینها در هنگام ترکیب با سلولهای سرطانی انسانی، پتانسیل پزشکی جالبی از خود نشان دادند و محققان در دو مورد از این چهار نوع، اثراتی قوی در برابر سلولهای سرطان خون مشاهده کردند.
بعد از آن، محققان با افزودن لیپیدها (مولکولهای چربی) مشاهده کردند که آسپرژیمایسینها به اندازه داروهای تأیید شده توسط FDA برای درمان این سرطان مؤثر واقع شدند و از سوی دیگر هم هیچگونه عوارض جانبی از قارچ A. flavus مشاهده نشد.
آسپرژیمایسینها بخشی از یک کلاس مولکولی به نام پپتیدهای سنتز شده توسط ریبوزوم و اصلاح شده هستند که گرچه این پپتیدها قبلاً در باکتریها یافت شدهاند اما به ندرت چنین پپتیدهایی در قارچهای مشاهده شده است. کیویی نیه، پژوهشگر پسادکترای دانشگاه پنسیلوانیا دراینباره گفت: «اگرچه تنها چند نمونه یافته شده؛ اما تقریباً همه آنها فعالیت زیستی قویای دارند و این یک حوزه ناشناخته با پتانسیل بسیار بالایی به نظر میرسد.»
گام بعدی چیست؟
قارچها در تاریخچه و تحقیقات علمی نقش بزرگی ایفا کردهاند و از جمله مفیدترین قارچها در دنیای پزشکی میتوان به آنتیبیوتیک پنیسیلین اشاره کرد؛ حالا شواهد و قراین حاکی از کشفهای بیشتری در این زمینه است.
شری گائو، استاد دانشگاه پنسیلوانیا و نویسنده ارشد این مطالعه گفت: «قارچها پنیسیلین را به ما دادند. این نتایج نشان میدهد که بسیاری از داروهای مشتق شده از محصولاتی طبیعی هستند که هنوز کشف نشدهاند.»
مرحله بعدی آزمایش، درمان سرطان با بهرهگیری از مشتقات این قارچ بر روی حیوانات خواهد بود و در صورت موفقیت، آزمایشهای انسانی انجام خواهد شد و بدین ترتیب عرضه این درمان ممکن است چندین سال طول بکشد.
گائو ادامه داد: «طبیعت داروخانه شگفتانگیزی به ما داده و این وظیفه ماست که اسرار آن را کشف کنیم. ما بهعنوان محققان اشتیاق زیادی داریم تا با کاوش و یادگیری از طبیعت، در نهایت از این دانش برای طراحی راهحلهای بهتر استفاده کنیم.»
منبع: indy۱۰۰
۲۲۷۲۲۷
