فرزندآوری با جوان‌تر ماندن مغز در سنین بالا مرتبط است

این باور که داشتن فرزند می‌تواند باعث جوان‌تر ماندن فرد شود، ممکن است پایه‌های علمی داشته باشد. مطالعه‌ی جدیدی که روی بیش از ۳۷هزار فرد بزرگسال انجام شده، نشان داده که فرزندپروری با افزایش سن می‌تواند به حفظ سلامت مغز کمک کند.

دانشمندان برای هر فرزند اضافی والدین، افزایشی در ارتباط مغزی پیدا کردند که برخلاف روند معمولی است که در میانسالی و کهنسالی اتفاق میافتد. این افزایش به ویژه در مناطقی از سیستم عصبی مرکزی مرتبط با حرکت و احساس بیشتر بود.

نویسندگان مطالعه، به سرپرستی ادوینا اورچارد، متخصص علوم اعصاب شناختی از دانشگاه ییل، ادعا می‌کنند که تحقیق آن‌ها جامع‌ترین بررسی عملکرد مغز والدین تاکنون و نخستین باری است که تفاوت‌های مغزی در مردان را فراتر از دوران ابتدایی پدر‌شدن نشان داده است.

PNAS

یافته‌های مطالعه که براساس داده‌های پایگاه بیوبانک بریتانیا به‌دست آمده‌اند، نشان می‌دهند که با وجود خستگی، استرس‌ها و چالش‌های فرزندپروری، داشتن فرزند در بلندمدت می‌تواند زندگی فرد را غنی‌تر کند.

داشتن فرزند با فراهم‌آوردن محرک‌های شناختی، افزایش فعالیت بدنی و تقویت تعاملات اجتماعی، به حفظ سلامت مغز کمک می‌کند. آورام هولمز، روانپزشک از دانشگاه راتگرز، در این‌باره می‌گوید: «به نظر می‌رسد که عامل اصلی این تغییرات، محیط مراقبت و پرورش کودک باشد؛ نه صرفاً دوران بارداری، زیرا این تأثیرات هم در مادران و هم در پدران مشاهده شده است.»

اگر یافته‌های مطالعه صحت داشته باشند، ممکن است تأثیر مستقیم مراقبت از کودک، مزایای مشابهی برای پدربزرگ‌ها، مادربزرگ‌ها، پرستاران کودک یا هر فرد دیگری که مسئولیت قابل‌توجهی در قبال کودکان دارد، به همراه داشته باشد.

پدران اغلب در مطالعات مربوط به فرزندپروری نادیده گرفته می‌شوند؛ زیرا تجربه‌ی بارداری، زایمان یا شیردهی را ندارند. بااین‌حال، این بدان معنا نیست که نقش جدید آن‌ها در خانواده تأثیر عمیقی بر ذهن و زندگی‌شان نمی‌گذارد. داشتن فرزند بر ذهن و بدن تأثیری بنیادین دارد. بااین‌حال، دانشمندان علوم اعصاب هنوز اطلاعات کمی درباره اثرات بلندمدت والدشدن در مغز در هر دو جنس (پدر و مادر) دارند.

مطالعات جدید نشان داده‌اند که مغز در دوران بارداری تغییرات عمیقی را تجربه می‌کند. اسکن‌های MRI پس از تولد نوزاد، تغییرات ساختاری مغز مادران را در نواحی مرتبط با تفکر و خیال‌پردازی نشان می‌دهد که احتمالاً توضیحی برای پدیده‌ای به نام مغز نوزادی (baby brain) است.

عکاس: Laura Pritschet

تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که پدر‌شدن در میان کسانی که برای اولین بار والد می‌شوند، ممکن است به کاهش یک تا دو درصدی حجم قشر مغز منجر شود. از آنجایی که این انقباض در ناحیه‌ای رخ می‌دهد که با پذیرش والدینی و گرمی عاطفی مرتبط است، پژوهشگران بر این باورند که این تغییر، سازوکار مغز برای تطبیق با نقش جدید والدینی است.

اما تغییرات پس از بزرگ‌شدن کودک چگونه ادامه پیدا می‌کنند؟ برای بررسی اثرات دیرهنگام فرزندپروری، اورچارد و تیم پژوهشی او در دانشگاه ییل، اسکن‌های مغزی نزدیک به ۲۰هزار زن و بیش از ۱۷٬۶۰۰ مرد بالای ۴۰ سال را که در پایگاه بیوبانک بریتانیا ثبت شده بودند، مورد بررسی قرار دادند.

هولمز توضیح می‌دهد: «مناطقی که در طول روند پیری دچار کاهش اتصال عملکردی می‌شوند، دقیقاً همان مناطقی هستند که در والدین، افزایش اتصال نشان داده‌اند.» هرچند این یافته‌ها نشانگر تغییرات جالب‌توجهی در ساختار مغزی والدین است، هولمز، اورچارد و همکارانشان تأکید می‌کنند که برای درک کامل عواملی که بر روند پیری تأثیر می‌گذارند، مطالعات طولانی‌مدت و جامع‌تری در میان گروه‌های متنوع‌تری از افراد موردنیاز است.

مطالعه در مجله‌ی مقالات آکادمی ملی علوم ایالات متحده آمریکا منتشر شده است.