نگار علی- در یک دهه گذشته، چندین انفجار عظیم در بنادر جهان رخ داده که نه تنها خسارات هنگفت مالی بر جای گذاشته، بلکه جان صدها انسان را گرفته است. بررسی این حوادث نشان می‌دهد که عمدتاً سهل‌انگاری در نگهداری مواد شیمیایی خطرناک یا نبود نظارت صحیح عامل اصلی فجایع بوده است.

در این گزارش به چهار مورد از مهیب‌ترین انفجارهای بندری در فاصله سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ پرداخته‌ایم که بر اساس میزان تلفات جانی، رتبه‌بندی شده‌اند.

۱. انفجار بندر بیروت، لبنان (۴ اوت ۲۰۲۰)

در یکی از فاجعه‌بارترین حوادث غیرهسته‌ای تاریخ، انفجاری مهیب در انبار شماره ۱۲ بندر بیروت رخ داد که ۲۲۰ کشته و هزاران مجروح بر جای گذاشت.

این انفجار حاصل اشتعال حدود ۲۷۵۰ تُن نیترات آمونیوم بود که به مدت شش سال بدون اقدامات ایمنی مناسب در بندر نگهداری می‌شد. شدت انفجار چنان بود که موج شوک آن تا قبرس، در ۲۵۰ کیلومتری محل حادثه، احساس شد.

برآوردها خسارت فیزیکی این حادثه را بین ۳.۸ تا ۴.۶ میلیارد دلار تخمین زده‌اند.

۲. انفجار بندر تیانجین، چین (۱۲ اوت ۲۰۱۵)

در بندر صنعتی تیانجین چین، وقوع دو انفجار عظیم در انبارهای مواد شیمیایی باعث مرگ ۱۷۳ نفر و زخمی شدن بیش از ۷۰۰ نفر شد.

تحقیقات نشان داد در این انبارها مقادیر زیادی نیترات آمونیوم و مواد فوق سمی مانند سیانید نگهداری می‌شد که بدون رعایت قوانین ایمنی دپو شده بودند. شدت انفجارها به اندازه‌ای بود که شیشه‌های ساختمان‌ها در چند کیلومتری شکسته شدند و خسارات چند میلیارد دلاری به بار آوردند.

۳. انفجار بندر چیتاگونگ (سیتاکوندا)، بنگلادش (۵ ژوئن ۲۰۲۲)

انفجار و آتش‌سوزی در یک انبار کانتینری در نزدیکی بندر چیتاگونگ در بنگلادش به کشته شدن دست‌کم ۴۹ نفر و مجروح شدن بیش از ۳۰۰ نفر منجر شد.

گزارش‌ها حاکی است که احتراق یک کانتینر حاوی هیدروژن پراکسید باعث شروع آتش و سپس انفجارهای متوالی شد. شدت حادثه به حدی بود که صدای انفجار در شعاع چند کیلومتری شنیده شد و تلاش چند ساعته تیم‌های امدادی برای مهار آتش به طول انجامید.

۴. انفجار بندر شهید رجایی (بندرعباس)، ایران (۲۶ آوریل ۲۰۲۵)

در جدیدترین حادثه بزرگ بندری، انفجاری در بندر شهید رجایی بندرعباس روی داد که ۴۶ کشته و ۱۲۴۲ مصدوم (تا لحظه نگارش این گزارش ) برجای گذاشت.

بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که انفجار محموله کانتینری علت اصلی این حادثه بوده است.

این انفجار تا لحظه نگارش این گزارش چهارمین حادثه پرتلفات بندری در یک دهه اخیر به شمار می‌آید و وسعت تخریب آن بخش زیادی از تاسیسات بندری را درگیر کرده است، هرچند آمار دقیق خسارت مالی هنوز اعلام نشده است.

جدول مقایسه‌ای انفجارهای مهیب بندری (۲۰۲۵–۲۰۱۵)

ردیف	محل انفجار	تاریخ وقوع	کشته‌شدگان	زخمی‌ها	عامل انفجار	وسعت تخریب	برآورد خسارت مالی
۱	بیروت، لبنان	۴ اوت ۲۰۲۰	۲۲۰	۶۰۰۰+	انفجار نیترات آمونیوم	تخریب گسترده شهری	۴.۶-۳.۸ میلیارد دلار
۲	تیانجین، چین	۱۲ اوت ۲۰۱۵	۱۷۳	۷۰۰+	انفجار مواد شیمیایی سمی	تخریب منطقه صنعتی	چند میلیارد دلار
۳	چیتاگونگ، بنگلادش	۵ ژوئن ۲۰۲۲	۴۹	۳۰۰+	انفجار کانتینر مواد شیمیایی	تخریب انبار و اطراف	اعلام نشده
۴	بندر شهید رجایی، ایران	۲۶ آوریل ۲۰۲۵	۴۶	۱۲۴۲	انفجار محموله کانتینری	تخریب وسیع تاسیسات بندری	اعلام نشده

۲۲۷۲۲۷