در این خبر به بررسی این موضوع پرداختهایم که فناوری در مورد زلزله اخیری که ترکیه و سوریه را لرزاند و خسارت بسیاری به بار آورد، چگونه میتواند کمک کننده باشد.
بامداد روز دوشنبه هفته گذشته زلزله ۷.۸ ریشتری جنوب شرق ترکیه را لرزاند. این زمینلرزه ساعت ۴ و ۱۷ دقیقه بامداد دوشنبه در مرز ترکیه و سوریه رخ داد و کانون آن استان «قهرمانمرعش» در ترکیه بود. این زمین لرزه مناطقی از سوریه را نیز به شدت لرزاند. بر اساس آخرین آمارهای رسمی منتشر شده، شمار تلفات زلزله در سوریه افزایش یافته است. تا لحظه انتشار این خبر شمار تلفات زمین لرزه در سوریه به بیش از ۴۵۰۰ تن رسیده است. در همین حال در ترکیه نیز مرگ ۲۹ هزار و ۶۰۵ تن تایید شده است که به این ترتیب مجموع شمار قربانیان زلزله در این دو کشور از ۳۴ هزار تن فراتر رفته است. روز شنبه نیز معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور بشردوستانه اعلام کرد زلزلهای که ترکیه و سوریه را لرزاند، بدترین رویداد منطقه در ۱۰۰ سال گذشته به شمار میرود.
به دنبال زمین لرزههای ویرانگری که ترکیه و سوریه را لرزاند، تلاشهای نجات ادامه دارد. در حالی که امدادگران، نیروهای نظامی و داوطلبان امدادگر از میان آوارها عبور میکنند، جامعه بینالمللی نیز قول کمک داده است، اما در این بین فناوری نقش کلیدی در واکنش به فجایع انسانی که تاکنون رخ داده، ایفا کرده است که میتوان به استقرار دستگاهی که توسط ناسا ساخته شده تا روشی که ماهوارهها و پهپادها میتوانند تصویری دقیق از آنچه روی زمین اتفاق میافتد ارائه دهند، اشاره کرد.
فناوری میتواند در حال حاضر نقش مهمی ایفا کند؛ در اینجا برخی از راههایی که میتوان از آن در ترکیه و سوریه در روزها و هفتههای آینده استفاده کرد، آورده شده است. بسیاری از بلایای طبیعی از زمین لرزه و سونامی گرفته تا طوفان و حتی بارش باران در سراسر جهان هزاران قربانی برجا میگذارند. در زمان بروز این حوادث بشر کاملا احساس درماندگی میکند چرا که فناوری نمیتواند از وقوع آنها جلوگیری کند. در طول تاریخ زلزله یکی از نگرانیهای دائمی بشر بوده است و پیشرفت فناوری در موارد زیادی توانسته جلوی بروز فجایع ناشی از این بلای طبیعی را بگیرد. در ادامه از فناوریهای کارآمد در زمینه کمک به افراد در زمان وقوع چنین بحرانی نام بردهایم.
هواپیماهای بدون سرنشین
در حالی که هواپیماهای بدون سرنشین به دلیل نقش خود در جنگهای مدرن، به ویژه در اوکراین، به طور فزایندهای شناخته میشوند، باید گفت آنها همچنین ابزار ارزشمندی در هنگام بلایای طبیعی هستند. بسیاری از تصاویر به دست آمده از ترکیه و سوریه که مقیاس عظیم تخریب زمین لرزه را نشان میدهد از طریق هواپیماهای بدون سرنشین تهیه شده است که این کار به امدادگران اورژانس اجازه میدهد تصویر واضحتری از آنچه اتفاق افتاده است، دریافت کنند. دولت اسپانیا نیز گفته است به عنوان بخشی از بسته کمکی خود، هواپیماهای بدون سرنشین را به ترکیه میفرستد. هواپیماهای بدون سرنشین نه تنها نمای دید پرندهای را ارائه میدهند، بلکه میتوانند به حسگرهایی برای ارزیابی آسیب(مانند تشخیص سطوح بالای متان که ممکن است نشان دهنده شکستگی منابع گاز در خطر انفجار باشد) مجهز شوند. نمای دید پرنده(Bird’s-eye View) حالت نگاه کردن از بالا به یک شی، اشیا، افراد و غیره است. این نما معمولا در بلوپرینت، نقشهها و نقشههای ساختمانی استفاده میشود.
ابزار «FINDER» ناسا
فناوری ناسا که میتواند ضربان قلب را در عمق ۳۰ فوتی آوار تشخیص دهد دستگاهی به اندازه یک چمدان است که میتواند برای کمک به یافتن بازماندگان پس از زلزله استفاده شود. در سال ۲۰۱۵، ابزار FINDER(یافتن افراد در زمان فاجعه و واکنش اضطراری) ناسا، چهار مرد را که در زیر حدود ۱۰ فوت آجر، گل، چوب و دیگر زبالهها در روستای نپال چاوتارا مدفون شده بودند، پیدا کرد. دو سال بعد، مجوز این فناوری به شرکتهایی در مکزیک داده شد که به امدادگران در عملیات جستجو زلزله ۷.۱ ریشتری در مکزیکوسیتی کمک کردند. این دستگاه با ارسال یک سیگنال ریزموج کم توان از میان آوار، کار میکند و به دنبال تغییراتی در بازتاب این سیگنالها است که میتواند ناشی از حرکات کوچک مانند تنفس و ضربان قلب باشد.
نقشه برداری ماهوارهای
چند ساعت پس از اولین زلزله ترکیه و سوریه در روز دوشنبه، سازمان ملل سرویس ماهوارهای نقشه برداری اضطراری خود را فعال کرد. این اساساً یک نقشه زنده است که هدف آن ارائه یک نمای لحظهای از خسارات ناشی از زمین لرزه است و نشان میدهد که تأثیر آن چقدر گسترده است. اما به رغم نام و عملکردش، مرکز ماهوارهای سازمان ملل متحد از ماهوارههای خود استفاده نمیکند بلکه در عوض به کشورهای عضو برای جمعآوری تصاویر از سازمانهای دولتی و شرکتهای خصوصی متکی است. اتحادیه اروپا نیز همچنین سیستم ماهوارهای کوپرنیک خود را برای ارائه خدمات نقشهبرداری اضطراری روشن کرده است. برنامه کوپرنیک(Copernicus Programme) بزرگترین برنامه منفرد دیدبانی زمین در دنیاست که توسط کمیسیون اروپا و با همکاری آژانس فضایی اروپا انجام میشود. هدف این پروژه دستیابی به دادههای بزرگ جهانی، پیوسته و با کیفیت بالا از رصد زمین است. تهیه اطلاعات دقیق و در دسترس، بهبود مدیریت محیط، درک تأثیرات تغییر اقلیم از دیگر اهداف این پروژه بهشمار میرود.
اینترنت ماهوارهای
ایلان ماسک عادت کرده است که در مواقع بحران به افراد کمک کند. سرویس اینترنتی استارلینک شرکت اسپیس ایکس او سال گذشته برای کمک به تلاشهای جنگی به اوکراین آورده شد، اما اعزام مهندسان او برای کمک به نجات یک تیم فوتبال جوان که در غاری سیل زده در تایلند در سال ۲۰۱۸ گرفتار شده بودند چندان مورد استقبال قرار نگرفت. در مورد زمین لرزهها، ماسک گفته است که اسپیس ایکس آماده است تا استارلینک را به محض تأیید توسط دولت ترکیه به آنجا ارسال کند اما تا هفته گذشته ترکیه با ارسال استارلینک مخالف بود و یک مقام بلندپایه ترکیه که مایل نبود نامی از او برده شود، از این میلیاردر برای پیشنهاد مذکور تشکر کرد و گفت: ترکیه ظرفیت ماهوارهای کافی دارد. این کشور بیس استیشنهایی دارد که با باتری کار میکنند اما در بعضی از مناطق، برق هنوز وصل نشده است. هدف پروژه اینترنت ماهوارهای استارلینک(Starlink) که زیر نظر شرکت اسپیسایکس(SpaceX) متعلق به ایلان ماسک(Elon Musk) اداره میشود، رساندن اینترنت پر سرعت به بسیاری از نقاط جهان به خصوص مناطقی است که تا پیش از این دسترسی به شبکه اینترنت در آنها ممکن نبوده است. استارلینک دادهها را با سرعتی تا ۱۵۰ مگابایت بر ثانیه منتقل میکند و اسپیسایکس قصد دارد سرعت انتقال داده را در آینده افزایش دهد. استارلینک به توانایی خود در ارائه پهنای باند فوق سریع به چالش برانگیزترین محیطهای جهان با دستگاههای گیرنده روی زمین که به هزاران ماهواره در مدار پایینی زمین متصل میشوند، افتخار میکند.
رسانههای اجتماعی
مانند فاجعههای قبلی، رسانههای اجتماعی نقش کلیدی در هماهنگی کمکها، یافتن افرادی که به کمک نیاز دارند و به اشتراک گذاشتن گزارشهای شاهدان عینی از مناطقی که بدترین آسیبها را دیدهاند، ایفا میکنند. توییت شخصی که گفته بود در خانه خود در شهر آنتاکیا زیر آوار گیر افتاده و به کمک نیاز دارد، بیش از ۴۳۷۰۰ بار بازنشر شده و توسط ۵.۳ میلیون نفر دیده شده است. سازمانهای دولتی بهروزرسانیهایی را در مورد حسابهای رسمی خود ارائه میکنند، در حالی که صلیب سرخ ترکیه راههایی را برای مردم به اشتراک گذاشته است تا کمکهای خود را از جمله کمکهای مالی ارائه دهند.
۵۸۵۸
