شکوفایی غیرمنتظره آتاکاما؛ خشک‌ترین بیابان زمین به بهشت گل‌ها تبدیل شده است

بیابان آتاکاما در شیلی ممکن است یکی از خشک‌ترین نقاط زمین باشد، اما حتی این سرزمین بی‌حاصل گاهی اوقات به دریایی از گل‌های رنگارنگ تبدیل می‌شود و هم‌اکنون در اوج شکوفایی خود قرار دارد.

پدیده شکوفه‌دادن بیابان باعث می‌شود که در خشک‌ترین بیابان غیرقطبی جهان، فرشی وسیع و رنگارنگ از گل‌ها ظاهر شود. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که شرایط نادری ازجمله دمای مناسب، میزان کافی نور خورشید و بارش شدید با هم جمع شوند. این بارش‌ها اغلب با الگوی آب و هوایی «ال‌نینو–نوسان جنوبی» (ENSO) مرتبط هستند که می‌تواند با تغییرات آب و هوایی شدید و غیرمعمول همراه باشد.

پس از بارش‌های غیرمعمول اخیر، در حالی که میانگین بارش سالانه آتاکاما تنها ۲ میلی‌متر است، برخی مناطق مرتفع در فصل زمستان تا ۶۰ میلی‌متر باران دریافت کردند و اکنون فرشی از گل‌های صورتی پارک ملی یانوس دِ چاله را پوشانده است.

آنا ماریا موجیکا، استاد دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه کاتولیک پاپی شیلی، در توضیح این پدیده می‌گوید: «این شکوفایی با جریان‌های ال‌نینو همزمان است، زمانی که دما بالاتر است، تبخیر بیشتر می‌شود و در نتیجه بارش نیز افزایش می‌یابد. اما جریان‌های لانینا که هوا سردتر است، این اثر را ایجاد نمی‌کنند.»

موجیکا می‌افزاید، در چهل سال گذشته، حدود ۱۵ رخداد از این دست ثبت شده است. برآورده‌شدن تمام شرایط لازم برای شکوفایی کامل، آسان نیست، به همین دلیل طی چهار دهه گذشته تعداد این رویدادها کم بوده و معمولاً شکوفایی‌های بزرگ آتاکاما هر ۵ تا ۷ سال یک بار، بین سپتامبر تا نوامبر (بهار شیلی) اتفاق می‌افتند.

با‌این‌حال، به نظر می‌رسد این پدیده دیگر مانند گذشته طبق برنامه یا الگوی مشخص عمل نمی‌کند. برای نمونه، شکوفایی‌های بزرگ قبلاً در سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاد، سپس دوباره در ۲۰۱۷ و بعد در ۲۰۲۲ رخ داد که این بار کمی غیرمنتظره بود؛ زیرا در جریان لانینا اتفاق افتاد که معمولاً شرایط لازم برای شکوفایی کامل را فراهم نمی‌کند.

انتظار می‌رود شکوفایی اخیر بیابان آتاکاما تا اوایل نوامبر ادامه داشته باشد، هرچند برخی گونه‌های مقاوم به خشکی ممکن است تا ژانویه دوام بیاورند.

تماشای بیابان آتاکاما در اوج شکوفایی بی‌تردید دیدنی است، اما با توجه به رخدادهای اخیر، به نظر می‌رسد جذابیت این پدیده تنها به رنگ‌های زیبا محدود نمی‌شود و ارزش توجه بیشتر را دارد.