غزال زیاری: ابرهای سوراخدار ظریف و خیرهکنندهای که در اصطلاح علمی Cavum نامیده میشوند، شکلهای عجیبی دارند. Cavum زمانی ایجاد میشود که هواپیماها از میان انواع خاصی از ابرهای سطح میانی عبور میکنند.
این حفرههای اسرارآمیز که تکههایی شبیه به پر و در حال سقوط هستند، در حقیقت ناشی از انجماد قطرات فوق سرد شده و تبدیل آنها به کریستالهای یخ هستند که طی یک واکنش زنجیرهای، منظره خیرهکنندهای را ایجاد میکنند.
ابرهای مرموز حفرهای
حدود ۸ درصد از آسمان کره زمین توسط ابرهای چینهای با فاز میانی مثل ابرهای آلتوکومولوس و آلتوستراتوس پوشیده شده که معمولاً به شکل سازندهای افقی و لایهای ظاهر میشوند.
گاهی اوقات بهویژه در طول فصل زمستان و در نزدیکی فرودگاهها، این ابرها یک ویژگی غیرعادی ایجاد میکنند که به نظر میرسد بخشی از قسمت پایین ابر در حال فروریختن است. این پدیده یک ساختار متمایز به نام Cavum ایجاد میکند که به آن ابرهای سوراخسوراخ یا حفرههای سقوط نیز گفته میشود.
روز دوم دسامبر سال جاری، تصویری از دو Cavum شکلگرفته در لایهای از ابر بر فراز کانزاس و نزدیکی ویچیتا در آمریکا ثبت شد.
چه Cavum را از بالا ببینید و چه از پائین، آنها شبیه به دایرهها یا بیضیهایی هستند که در پوشش ابر، باظرافت برش خوردهاند. مرکز اغلب آنها معمولاً دارای حالتی پر بالوپر و آراسته است و طوری به نظر میرسد که انگار ابرها از آسمان به سمت پایین در حال سقوط هستند.
دلیل علمی تشکیل Cavum
این پدیده در ابرهای سطح میانی که حاوی قطرات آب فوق سرد شده هستند رخ میدهد. این قطرات حتی در زیر نقطه انجماد معمولی آب (صفر درجه سانتیگراد) بهصورت مایع باقی میمانند؛ اما حتی قطرات فوق سرد نیز ممکن است درنهایت منجمد شوند.
وقتی هواپیما از لایه ابر عبور میکند، خنککنندگی مضاعفی بر روی بال های هواپیما اتفاق میافتد و همین، قطرات مایع فوق سرد را به سمت یخ زدن سوق میدهد. کریستالهای یخ، کریستالهای یخ بیشتری تولید میکنند و درنهایت سنگین میشوند و سقوط میکنند؛ درنتیجه فضایی خالی در ابر باقی میماند. کریستالهای یخ که در حال سقوط هستند، اغلب بهصورت ردپایی از بارش به نظر میرسند که Virga (میلابی) نامیده میشوند.
تشکیل Cavum در نزدیکی فرودگاهها
محققانی که فرودگاههای بزرگ در سراسر جهان را زیر نظر دارند، تخمین میزنند که شرایط جوی برای تشکیل Cavum ها مجموعاً و بهطورکلی در حدود ۳ تا ۵ درصد مواقع فراهم است و در فصل زمستان این عدد به ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش مییابد.
هواپیماهایی که در زوایای تیز عبور میکنند، Cavum دایرهای شکل و کوچکی تولید میکنند. در زوایای سطحی، هواپیماها “ابرهای کانالی” طولانیای با مسیرهای بلندی از میلابی (Virga) ایجاد میکنند.
درعینحال از دیگر عواملی که بر طول Cavum تأثیرگذار هستند، میتوان از ضخامت لایه ابر، دمای هوا و درجه برش باد نام برد.
منبع: scitechdaily
۵۸۳۲۱
