ساس‌ها به‌لطف جهش ژنتیکی دربرابر حشره‌کش‌ها مقاوم شده‌اند

ساس‌ها که زمانی در آستانه‌ی انقراض بودند، حالا با یک برگ برنده‌ی ژنتیکی، سرسخت‌تر از همیشه بازگشته‌اند. پژوهشگران برای اولین بار نوعی جهش را در این حشرات شناسایی کرده‌اند که احتمالاً، علت مقاومت عجیب آن‌ها در برابر بسیاری از حشره‌کش‌ها است. این کشف تصادفی که در آخرین مرحله از پروژه‌ی تحقیقاتی تیم پژوهشی دانشگاه ویرجینیا تک اتفاق افتاد، سرنخی تازه درباره‌ی سرسختی روزافزون ساس‌ها به‌دست می‌دهد؛ مقاومتی که تاکنون بیشتر به سوسک‌های کابینت و مگس‌های سفید نسبت داده می‌شد.

دهه‌ها پیش، پس از جنگ جهانی دوم، حشره‌کش ددت (دی‌کلرو دی‌فنیل تری‌کلرواتان) تقریباً ساس‌ها را از صحنه روزگار حذف کرده بود. اما این ماده به‌دلیل خطراتی که برای سلامت انسان و محیط‌زیست داشت، کنار گذاشته شد و از آن زمان، ساس‌های جان سخت دوباره در مسیر رشد قرار گرفتند. اگرچه ساس‌ها بیماری منتقل نمی‌کنند، نیششان باعث جوش‌های خارش‌داری می‌شود که مقابله با آن‌ها اصلاً کار ساده‌ای نیست.

به‌گزارش آی‌اف‌ال‌ساینس، هدف پروژه‌ی تحقیقاتی که در دانشگاه ویرجینیا تک دنبال شد، از ابتدا کشف معمای جان‌سختی ساس‌ها نبود، بلکه قرار بود پروژه‌ای تمرینی برای افزایش مهارت‌های آزمایشگاهی کامیل بلاک، دانشجوی کارشناسی ارشد در این دانشگاه باشد. اما همین کار ساده، ناگهان به کشفی علمی بدل شد که شاید نگاه ما به این حشرات را تغییر دهد.

از گذشته، پژوهشگران می‌دانستند که برخی حشرات شهری، به‌ویژه سوسک‌های کابینت و مگس‌های سفید، دارای جهش‌هایی هستند که سلول‌های عصبی آن‌ها را در برابر حشره‌کش‌ها مقاوم می‌کند. همین موضوع، الهام‌بخش بلاک شد تا سراغ بررسی ژنوم ۱۳۴ جمعیت ساس برود. وقتی به انتهای فهرست رسید، مشخص شد که دو ساس از دو جمعیت مختلف، از جهش ژنی کاملاً مشابهی برخوردار شده‌اند.

ساس‌ها معمولاً درون‌زایی شدیدی دارند؛ یعنی اگر یکی از آن‌ها چنین جهشی داشته باشد، احتمالاً باقی جمعیت هم از همان جهش برخوردار خواهند بود. با‌این‌حال، تیم پژوهش برای اطمینان، دوباره همه‌ی نمونه‌های مربوط به آن دو گروه را بررسی کرد و تأیید شد که جهش در تمام آن‌ها وجود دارد.

کامیل بلاک درباره‌ی این یافته می‌گوید: «من عاشق روند تکامل هستم، به نظرم خیلی جالب و پیچیده است. مردم با گونه‌های شهری بیشتر ارتباط می‌گیرند و فکر می‌کنم موضوع ساس‌ها برای خیلی‌ها ملموس باشد، چون احتمالاً با آن دست‌و‌پنجه نرم کرده‌اند.»

ساس‌ها اکنون نه‌تنها آفتی مزاحم، بلکه نشانه‌ای از سازگاری شگفت‌انگیز در دل زندگی شهری به‌شمار می‌روند. این موجودات کوچک و حیله‌گر به‌جای ناپدیدشدن، در سکوت خود را با شرایط جدید تطبیق داده‌اند و حالا، در برابر بیشتر حشره‌کش‌ها، مقاوم و آماده ایستاده‌اند.

مطالعه در مجله حشره‌شناسی پزشکی منتشر شده است.