دوازدهم ژانویه 2009 یعنی درست 13 سال پیش در چنین روزی، نخستین جرقه انقلابی بزرگ در سیستمهای مالی دنیا زده شد.
ساتوشی ناکاموتو، خالق بیتکوین، که سوم ژانویه 2009 نخستین بیتکوین را استخراج کرده بود، در دوازدهم ژانویه همان سال، نخستین تراکنش بیتکوین را انجام داد و 10 بیتکوین را به کیف پول هال فینی، توسعهدهنده شرکت pretty good privacy ارسال کرد. اطلاعات مربوط به این تراکنش در بلوک شماره ۱۷۰ بلاکچین بیتکوین موجود است. بیتکوین نخستین ارز رمزنگاری شده است که بهصورت غیرمتمرکز اداره میشود و تمام سابقه آن بهطور زنجیرهوار، بر روی دفتر کلی به نام بلاکچین ذخیره میشود. در این سیستم مالی، نقش دولتها بهعنوان واسطه بین مردم در مبادلات، کنار گذاشته شده و تبادلات ارزی، بر بستر بلاکچین و بهصورت فرد به فرد انجام میشود.
هال فینی اولین کسی بود که به دنیای کریپتو وارد شد. او سالها با شرکت PGP همکاری داشته و اولین محصولات رمزنگاریشده را با همکاری این شرکت تولید کرد. او روی امنیت ارزهای دیجیتال هم کار کرده است.
داستان یک واقعه تاریخی
فینی، خاطره دریافت بیتکوین از ساتوشی ناکاموتو را که تا همین چند وقت پیش نیز هویتش نامعلوم بود، اینچنین روایت میکند: وقتی ساتوشی اعلام کرد که میخواهد نرمافزارش را منتشر کند، درجا آن نرمافزار را دو دستی چسبیدم. گمان میکنم اولین نفر بعد از ساتوشی من بودم که در استخراج بیتکوین نقش اساسی داشته است. حدودا 170 بلاک را استخراج کرد و وقتی ساتوشی میخواست ۱۰ بیتکوین را برای تست انتقال دهد، برای من فرستاد و من اولین دریافتکننده تراکنش بیتکوین بودم. در طی سالهای بعدی من با ساتوشی ایمیلهای زیادی رد و بدل کردم؛ بیشتر آنها هم درباره خطاها و رفع باگها بوده است. آن روزهای اول من فکر میکردم که در حال مکالمه با فردی ژاپنیتبار هستم که به شدت هم جوان باهوش و محترمی است. راستش را بخواهید من شانس ملاقات با انسانهای باهوش زیادی در زندگیام را داشتهام و به همین خاطر میتوانم نشانههای هوشمندی را راحت دریافت کنم.
او در ادامه میگوید: «بعد از چند روز، بیتکوین با موفقیت تمام توانست به پایداری شبکه برسد و از آن به بعد دیگر در اجرایی کردن این شبکه نقش خاصی نداشتم. آن روزها هنوز بیتکوین یک ساله هم نشده بود. حتی آن موقعها پیدا کردن بلاکها آنقدر ساده بود که با CPU سادهی لپتاپتان هم میتوانستید آنها را پیدا کنید و ابدا نیازی به دستگاههای ماینینگ امروز نبود. برای همین چند روزی مشغول ماین کردن شدم، اما کامپیوترم به شدت داغ شد و مجبور شدم که آن را خاموش کنم. واقعا احساس میکنم خیلی خوششانسم که یکی از اولین کسانی بودم که نیمه پر لیوان بیتکوین را دیدم و از آغاز با آن همراه شدم. بعد از آن روز، دیگر تا سال ۲۰۱۰ هیچ خبری از بیتکوین نداشتم. تا اینکه خبر شوکهکنندهای به گوشم رسید. آن هم اینکه نه تنها بیتکوین همچنان فعالیت میکند بلکه عملا ارزش مادی پیدا کرده است. به سرعت به سراغ کیفپولم رفتم و دیدم که بیتکوینهایم همچنان آن جا هستند. برایم قابل هضم نبود که بیتکوینها ارزش پولی پیدا کردهاند؛ همه آنها را به یک کیفپول آفلاین منتقل کردم تا برای نسل بعد از خودم سرمایهای کنار گذاشته باشم.»
به شکل غمانگیزی، هال فینی دچار بیماری ALS شد و هنگامی که سخنان بالا را مینوشته فلج شده بوده است. اما به نظر احساس آرامش و هیجان زیادی در نوشتههایش دیده میشود. شور و شعف زیادی از این دارد که میراثش برای فرزندانش «بیتکوین» است و تکنولوژی، او و فرزندانش را از نظر مالی تامین کرده است. او در سال 2014 بر اثر این بیماری درگذشت. اما بیت کوین به راهش ادامه داد و رشد کرد و منجر به انقلابی بزرگ در صنعت تبادلات مالی شد و نظام پولی و مالی دنیا را متحول کرد.
ناکاموتو با هدف ایجاد یک سیستم جدید اقتصادی دیجیتال، غیرمتمرکز و خصوصی، کار ایجاد بیت کوین را از سال 2008 شروع کرده بود و در ژانویه 2009 به نتیجه رسید. در آن زمان بیتکوین یک نرمافزار بسیار ساده بود و به نظر میرسید که به هم پیوستگی چندین ایده روشی ابتدایی باشد. ناکاموتو یک برنامه نویس خبره نبود، اما مهارتهایش برای راهاندازی یک فناوری مانند بیتکوین کافی بود.
10 بیتکوین صفر دلار!
انجام نخستین تراکنش بیتکوین، نشان داد که ارز دیجیتال، قابلیت آن را دارد که بتواند بهعنوان یک شبکه انتقال ارز در دنیای واقعی عمل کند. در واقع زیر بنای رشد و توسعه آینده بیتکوین در این روز تاریخی رقم خورد. ارزش 10 بیت کوینی که در ژانویه 2009 منتقل شد تقریبا صفر بود و حالا ارزش 10 بیت کوین با وجود ریزشهای اخیر بازار کریپتوکارنسی، حدود 410 هزار دلار است و بیتکوین و رمزارزهای مختلف که پس از آن خلق شدند، به بخش جداییناپذیر بازارهای مالی دنیا تبدیل شدهاند.
