روایت انقراض؛ بحران جمعیت چگونه نئاندرتالها را به آستانه نابودی کشاند؟
روایت انقراض؛ بحران جمعیت چگونه نئاندرتالها را به آستانه نابودی کشاند؟
نئاندرتالها تا حدود ۴۰ هزار سال پیش در اوراسیا زندگی میکردند، اما یافتههای جدید نشان میدهد که تقریباً ۷۰ هزار سال پیش از انقراضشان، جمعیت آنها ناگهان با کاهش شدیدی روبهرو شد. کاهش چشمگیر در جمعیت نیز باعث شد که تنوع ژنتیکی و فیزیکی در میان این گونه از انسانتباران باستانی به حداقل برسد و آخرین بازماندگان آنها، از ویژگیهای یکسانی برخوردار باشند.
یکی از پرسشهای اساسی در مطالعهی نئاندرتالها، این است که چگونه به شکل نهایی خود تکامل یافتند. به نظر میرسد که آنها از شرایط پیچیدهای به نام «آشفتگی در میانه» بیرون آمدند، دورهای در پلیستوسن میانه که گونههای مختلف انسانی، ویژگیهای مشترک پیچیده و همپوشانی زیادی داشتند و مرزهای میان آنها چندان مشخص نبود.
در نهایت، دستهای که امروزه آنها را «پیشانئاندرتالها» مینامیم، در میان گروههای متنوع انسانی ظاهر شدند. بهترین نمونههای اسکلتی این گروه در محوطهی باستانشناسی سیما د لوس اوئسوس در اسپانیا کشف شده و قدمتشان به حدود ۴۳۰ هزار سال پیش بازمیگردد. به مرور، ویژگیهای مشخص این گروه تثبیت شد و در نهایت به شکلگیری «نئاندرتالهای اولیه» انجامید. نمونههایی از این گروه در بقایای ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار سالهای که در کراپینا در کرواسی یافت شده، مشاهده میشود.
نئاندرتالهایی که ما میشناسیم در ۱۱۰ هزار سال پایانی حیات گونه پدیدار شدند
نئاندرتالهایی که ما بیشتر میشناسیم، آنهایی که به «نئاندرتال کلاسیک» معروف هستند، در ۱۱۰ هزار سال پایانی حیات گونه پدیدار شدند. ویژگیهای ظاهری این گروه چنان واضح بود که نمیتوان آنها را با گونههای دیگر اشتباه گرفت. نخستین توالییابی ژنوم کامل نئاندرتالها در سال ۲۰۱۰، نشان داد که این جمعیت از نظر ژنتیکی، تنوع بسیار کمتری نسبت به انسانهای نوین داشتند. این یافته باعث شد که دانشمندان گمان کنند در نقطهای از تاریخ، نئاندرتالها با بحران شدیدی مواجه شدند و جمعیتشان بهشدت کاهش یافت؛ پدیدهای که در زیستشناسی به گلوگاه جمعیت یا «گلوگاه ژنتیک» معروف است.
اما زمان دقیق رخداد، همچنان مورد بحث است. برخی پژوهشگران معتقد هستند که رویداد در مراحل اولیهی شکلگیری نئاندرتالها رخ داده است، در حالی که برخی دیگر آن را همزمان با ظهور نئاندرتالهای کلاسیک میدانند. مشکل اینجاست که دیانای سالمی از نئاندرتالهای اولیه باقی نمانده و این امر، بازسازی کامل تاریخچهی ژنتیکی آنها را دشوار کرده است.
