به گزارش بیکینگ، پلاتینیوم فلزی است که در تولید جواهرات بکار میرود و همچنین بنا به دلیل کاملاً متفاوتی در اگزوز خودروها نیز دیده میشود. کاتالیزور یکی از مهمترین قطعات خودروهاست چراکه در حذف گازهای مضر خروجی از اگزوز نقش اساسی دارد. این قطعه گازهایی همچون نیتروژن اکسید و کربن مونوکسید را به گازها کمخطرتر تبدیل میکند. پلاتینیم و دیگر فلزات سنگین از جمله پالادیم و رودیوم مأموریت تبدیل گازهای خطرناک به گازهای کم اثرتر را در کاتالیزور بر عهده دارند.
به نقل از پدال، البته حضور همین فلزات کمیاب و گرانبها در کاتالیزور و همچنین سادگی دسترسی به قطعه یاد شده باعث میشود هدفی محبوب برای سارقان باشد. بد نیست بدانید میزان سرقت کاتالیزور در دوران همهگیری کرونا افزایش یافت و در سال ۲۰۲۲ به اوج خود رسید به گونهای که در یکی از مناطق نسبتاً کوچک آمریکا ۴۵ هزار گزارش سرقت کاتالیزور ثبت شد. سارقان این قطعات را به اوراقچیها و افرادی که پلاتینیم و پالادیم کاتالیزور را استخراج میکنند فروختهاند. با این تفاسیر، میزان پلاتینیم و پالادیم موجود در کاتالیزور خودرو چقدر است؟ میزان واقعی فلزات سنگین موردبحث در کاتالیزور خودروها تفاوتهایی بین خودروسازان و مدلهای تولیدی دارد. جای تعجبی ندارد که خودروهای بزرگتر گازهای خروجی بیشتری دارند و به همین خاطر از کاتالیزورهای بزرگتری در آن استفاده شده و بنابراین میزان فلزات سنگین این قطعات نیز بیشتر است. معمولاً هر کاتالیزور خودرو حاوی ۰.۱ تا ۰.۲۵ اونس (۳ تا ۷ گرم) پلاتینیم، ۰.۰۷ تا ۰.۲۵ اونس (۲ تا ۷ گرم) پالادیم و ۰.۰۴ تا ۰.۰۷ اونس (۱ تا ۲ گرم) رودیوم است.
دلیل اصلی افزایش سرقت کاتالیزورها پس از همهگیری کرونا به افزایش ناگهانی قیمت کاتالیزور و همچنین قیمت پلاتینیم و پالادیم مربوط میشود. در آن دوران بهای هر اونس پلاتینیم به حدود ۱۲۹۰ دلار و پالادیم به حدود ۳۳۰۰ دلار رسید تا به این ترتیب هر کاتالیزور حداقل ۱۲۸ دلار پلاتینیم و ۲۳۱ دلار پالادیم داشته باشد؛ اما با کاهش قیمت این فلزات پس از همهگیری کرونا، هماکنون ارزش پلاتینیم و پالادیم هر کاتالیزور به ترتیب ۹۰ و ۶۸ دلار خواهد بود. این افت قیمت قابلتوجه به همراه تمهیدات دولتی برای جلوگیری از سرقت کاتالیزورها دلیل اصلی کاهش استقبال سارقان از این قطعه است.
اما نقش پلاتینیم در کاتالیزور خودرو چیست؟ اکثر خودروهای مدرن دارای کاتالیزورهایی هستند که میتوانند نیتروژن اکسیدها، کربن مونوکسید و هیدروکربنها را تبدیل کنند. این قطعه مهم وظیفه پیچیدهای در تسهیل دو واکنش شیمیایی یعنی تبدیل نیتروژن اکسید به نیتروژن و اکسیژن و همچنین اکسیداسیون هیدروکربنها و کربن مونوکسید و تبدیل آنها به کربن دیاکسید و بخارآب را بر عهده دارد. پلاتینیم نقش کلیدی در هر دو واکنش بازی میکند. این فلز به همراه رودیوم به انجام واکنش اولی کمک میکنند درحالیکه ترکیب پلاتینیم و پالادیم نیز واکنش دوم را انجام میدهند. با اینکه فلزات دیگری همچون مس، نیکل، منگنز، سریوم و آهن نیز میتوانند به عنوان کاتالیزور این واکنشها ایفای نقش کنند اما معمولاً فاقد پایداری و مقاومت گرمایی لازم برای تحمل دماهای بالای درون کاتالیست هستند. به همین خاطر فلزاتی همچون پلاتینیم، پالادیم و رودیم گزینهای عالی برای کاتالیزورها هستند و به کاهش گازهای مضری که میتوانند تأثیرات زیستمحیطی خطرناک همچون باران اسیدی و تشکیل اوزون در نزدیکی جو زمین داشته باشند کمک میکنند.
۵۸۵۸
