سیارات فراخورشیدی، سیارات خارج از منظومه شمسی هستند که دانشمندان امیدوارند روزی خانه دوم انسان در عالم باشند. با اینحال، سیارات کشف شده تاکنون از لحاظ جو با زمین بسیار متفاوت بودند. درحالیکه جو زمین از 5 لایه متفاوت تشکیل شده، سیارات کشف شده تاکنون تنها دارای یک لایه جو بودند. اما حالا دانشمندان یک سیاره فراخورشیدی با جو مشابه زمین پیدا کردهاند.
یک مطالعه جدید که توسط تیمی از محققان در دانشگاه «لوند» سوئد انجام شد، نشان داد که یک سیاره فراخورشیدی به نام «WASP-189b» دارای جو چندلایه درست همانند جو زمین است.
«جنز هجمایکر»، ستارهشناس از دانشگاه لوند سوئد گفت: «نتایج ما نشان میدهند که حتی اتسمفر سیارات غولپیکر گازی با تابش شدید ساختارهای سه بعدی پیچیدهای دارند.»
سیاره فراخورشیدی جدید
WASP-189b اولین بار در سال 2020 توسط ماهواره «CHEOPS» مشاهده شد. پس از آن دانشمندان دست به انجام مطالعات بیشتر بر روی این سیاره زدند. این سیاره در فاصله 322 سال نوری از زمین قرار دارد. WASP-189b حدود 20 برابر بیشتر از میزان نزدیکی زمین به خورشید، به ستاره مرکزی خود نزدیک است. همین امر سبب میشود تا WASP-189b سیارهای درحال جوش با دمای تقریبی 3200 درجه سلسیوس باشد. بنابراین این غول آتشین به عنوان یکی از سیارات با شرایط جو بسیاری حاد شناخته میشود.
براساس مطالعه منتشر شده در «Nature Astronomy» جو چندلایه این سیاره فراخورشیدی حاوی گازهایی است که مقداری از نور ستاره اصلی را جذب میکند. منظور از ستاره اصلی، ستارهای است که این سیاره فراخورشیدی به دور آن میچرخد. به عنوان مثال، خورشید برای زمین یک ستاره اصلی محسوب میشود. این عملکرد دقیقا مشابه فعالیت لایههای جو زمین در برابر تابشهای نور خورشید است. درحالی که این گازها شامل بخارات فلزات سنگین مانند آهن، تیتانیوم، کروم، منیزیم، وانادیم و منگنز هستند، جذب آنها توسط این لایه رخداد بسیار متحیرکنندهای است. نکته جالبتر اینجاست که اکسید تیتانیوم به ندرت در زمین یافت میشود و پیش از این در هیچکدام از سیارات کشف شده، پیدا نشده بود.
اخترفیزیکدان «کوین هنگ» از دانشگاه «برن» میگوید: «اکسید تیتانیوم تابش موج کوتاه مانند پرتوهای فرابنفش را جذب میکند. بنابراین تشخیص حضور آن میتواند نشان دهنده لایهای در جو WASP-189b باشد که با تابشهای ستاره اصلی برهمکنش دارد.»
در این مطالعات همچنین مشخص شد که ساختار جو WASP-189b ناهمگن است. به عبارت دیگر، مواد شیمیایی بهطور متفاوتی در جو این سیاره حرکت میکنند و همین امر سبب پیچیدگی بیشتر آنها میشود.
جو سیارات فراخورشیدی موضوع مورد علاقه اخترشناسان است. آنها امیدوارند با درک بهتر این سیارات، به پیدا کردن خانه دوم انسان در عالم تسریع ببخشند.
