خرس‌های تنبل باهوش‌تر از تصور ما؛ برای نخستین‌بار استفاده پانداها از ابزار مشاهده شد

برای نخستین بار، دانشمندان به‌طور مستند مشاهده کرده‌اند که پانداهای غول‌پیکر، خرس‌های آرام و دوست‌داشتنی، از ابزار استفاده می‌کنند. پژوهشی جدید نشان می‌دهد این جانوران از قطعات چوب یا بامبو برای خاراندن بخش‌هایی از بدنشان که دسترسی به آن دشوار است، کمک می‌گیرند؛ رفتاری که تصور ما از هوش و توانایی‌های شناختی آن‌ها را به چالش می‌کشد.

به‌گزارش نیوساینتیست، این کشف حاصل مشاهدات بین یانگ و همکارانش از مؤسسه جانورشناسی شاآنشی چین است. تیم پژوهشگران در جریان پژوهشی دیگر، به‌طور اتفاقی متوجه این رفتار هوشمندانه شدند و تصمیم گرفتند آن را دقیق‌تر بررسی کنند. در طول ۵۰ روز رصد ۱۸ پاندای نر و ماده در اسارت، تیم پژوهش در مجموع ۳۸۳ مورد استفاده از ابزار را ثبت کرد. بین یانگ، پژوهشگر ارشد، می‌گوید:

از آنجا که پانداها زمان زیادی را صرف غذاخوردن و استراحت می‌کنند، معمولاً این تصور ایجاد می‌شود که تنبل، خوش‌خوراک و بامزه هستند. بنابراین وقتی دریافتیم پانداها می‌توانند از ابزار استفاده کنند، دیدگاه قبلی ما درباره‌ی آن‌ها تغییر کرد.

– بین یانگ

پانداها اغلب شاخه‌ها یا تکه‌های بامبو را می‌شکستند و از آن برای خاراندن کمر، پشت یا دیگر نقاط دور‌از‌دسترس بدنشان استفاده می‌کردند. این رفتار نشان می‌دهد آن‌ها از توانایی حل مسئله‌ای ساده (خاراندن بدن) با استفاده از یک وسیله‌ی خارجی برخوردارند. به گفته‌ی پژوهشگران، این عمل می‌تواند نشان‌دهنده‌ی نوعی توانایی برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت باشد.

یکی از دلایل این توانایی منحصر‌به‌فرد در میان پانداها، ساختار فیزیکی آن‌ها است. پانداها برخلاف دیگر گونه‌های خرس، روی پنجه‌ی خود یک «شست کاذب» دارند؛ استخوانی شبیه به انگشت شست که به آن‌ها امکان می‌دهد اشیا را به شکلی بگیرند که برای دیگر خویشاوندانشان ممکن نیست. در کنار این مزیت فیزیکی، مغز نسبتاً بزرگ پانداها نیز بستر لازم برای چنین رفتارهای پیچیده‌ای را فراهم می‌سازد.

هرچند مشاهدات مذکور در یک باغ‌وحش با محیطی شبیه به زیستگاه طبیعی انجام شده، هنوز رفتاری مشابه در پانداهای وحشی ثبت نشده است. با‌این‌حال، کشف تازه درها را به روی درک جدیدی از شناخت و هوش این جانوران باز می‌کند و نشان می‌دهد که پانداها ممکن است بسیار پیچیده‌تر از تصویری باشند که تاکنون از آن‌ها در ذهن داشتیم.

گزارش یافته‌ها در نشریه‌ی Current Biology منتشر شده است.