تکههای اسرارآمیز و برهنهی زمین در صحراهای نامیبیا و استرالیا، بسیار گستردهتر از چیزی هستند که تاکنون تصور میکردیم. این دایرههای برهنه، تحتعنوان «حلقههای اسرارآمیز» شناخته میشوند و براساس ارزیابی جدید جهانی، ۲۶۳ مورد از آنها در سه قاره و ۱۵ کشور جهان ازجمله منطقهی ساحل صحرا، ماداگاسکار و قسمتهای غرب میانهی آسیا وجود دارند.
اطلاعات جدید درمورد حلقههای اسرارآمیز به دانشمندان کمک میکند تا بفهمند چه چیزی باعث ایجاد این حلقهها شده؛ سوالی که یافتن پاسخی مناسب برای آن بهطرز شگفتانگیزی دشوار است.
تیم تحقیقاتی به رهبری امیلیو گیرادو، دانشمند محیطزیست از دانشگاه آلیکانته در استرالیا، در مقالهی خود مینویسد: «ما ارزیابی جهانی و سیستماتیکی از الگوهای گیاهی حلقههای اسرارآمیز انجام دادیم و موفق به کشف صدها مکان مشابه در سه قاره شدیم. مطالعهی ما بینشهایی را درمورد اکولوژی و جغرافیای زیستی این الگوهای گیاهی جذاب و نخستین اطلس توزیع جهانی آنها ارائه میدهد.»
حلقههای اسرارآمیز یک معمای واقعی زیستمحیطی هستند و در مناطق بیابانی بهصورت پیادهروهای دایرهای بایر و با پوشش گیاهی کم ظاهر میشوند. این حلقهها که قطر آنها تاحدود ۱۲ متر نیز میرسد، تقریبا همیشه ازنظر مکانی جدا از هم هستند و هیچ همپوشانی و تماسی با یکدیگر ندارند.
دانشمندان تا سال ۲۰۱۴، تنها با نمونههایی در نامیبیا آشنا بودند. سپس در آن زمان نمونههایی جدید از حلقهها را در صحرای پیلبارا در استرالیای غربی ثبت کردند. اما هنوز با قطعیت نمیدانیم که چه چیزی باعث ایجاد این حلقههای اسرارآمیز شده است. تاکنون تفسیر موریانه بهطور گستردهای مورد بحث و بررسی دانشمندان قرار گرفته و تحقیقات جدید و دانش قدیمی نشان میدهند که حشرات کوچک میتوانند در ایجاد این حلقهها دخیل باشند.
این ایده که حلقهها به پوشش گیاهی کمک میکنند تا منابع کم آب را به حداکثر برسانند، مورد توجه قرار گرفته است؛ اما چشماندازهای متفاوت
کمک حلقههای اسرارآمیز به پوشش گیاهی برای بهحداکثررساندن منابع آبی، یکی از پاسخهای احتمالی برای معما است؛ اما تخلیهی متفاوت خاک در مناطق مختلف، این ایده را به چالش میکشد. سموم بهجا مانده از برخی گیاهان نیز بهعنوان پاسخی دیگر برای مدتی موردتوجه قرار گرفت؛ اما در سال ۲۰۲۱ منتفی شد.
بخشی از مشکل پژوهش این است که حلقهها در نقاطی از جهان واقع شدهاند که دسترسی به آنها دشوار است. بسیاری از تحقیقات انجامشده به پهپادها و تصاویر ماهوارهای متکی هستند و گیرودو و تیمش دریافتند که این ابزارها قدرتمندتر از تصور محققان بودهاند؛ چراکه اگر آنها بتوانند مناطق بیشتری با این حلقههای اسرارآمیز شناسایی کنند، قادر خواهند بود تا بهجای تمرکز بر تفاوتها، بهدنبال شباهتهای موجود بین آنها باشند.
حلقههای اسرارآمیز در پارک ملی نامیب-نوکلوفت
محققان با کمک تصاویر ماهوارهای با وضوح بالا، بررسی سیستماتیکی را برای مطالعهی ۵۷۴٬۷۹۹ هکتار از زمینهای جهان انجام دادند و از یادگیری ماشین برای تجزیهوتحلیل دادههای بهدستآمده استفاده کردند. تجزیهوتحلیلهای دانشمندان به تهیهی اطلس بسیار گستردهای از ۲۳۶ منطقه با حلقههای اسرارآمیز در زمینهای خشک سراسر جهان منتهی شد.
محققان اطلس جهانی بسیار گستردهای برای حلقههای اسرارآمیز ارائه کردهاند
بهگفتهی دانشمندان، اطلس جدید علاوه بر مناطقی که پیشازاین در استرالیای غربی و نامیبیا شناسایی شدهاند، مناطقی در ساحل صحرا، صحرای غربی، شاخ آفریقا، ماداگاسکار، جنوب غرب آسیا یا جنوب و مرکز استرالیا را نیز شامل میشود. آنها میگویند که مطالعهی آنها اطلسی را ارائه میدهد که نشاندهندهی وجود الگوهای گیاهی مشابه از حلقههای اسرارآمیز در کشورها و قارههای جدید است.
بهگفتهی محققان، اطلاعات جدید به محدودکردن عوامل ایجادکنندهی حلقههای اسرارآمیز منجر میشود؛ چراکه به پژوهشگران کمک میکند تا ویژگیهای مشترک بین مناطقی را که این حلقهها در آنها کشف شدهاند شناسایی کنند. براساس بررسیهای آنها، تمام این مناطق بسیار خشک، خشک یا بیابانی و با دما و بارندگی فصلی بالا هستند که خاک آنها مواد مغذی کم و ماسهی فراوان دارد.
نقشهی مکانهایی که حلقههای اسرارآمیز جدید در آنها کشف شدهاند (رنگ زرد) و مکانهایی که پیشازاین شناسایی شده بودند (رنگ صورتی).
جالب اینجاست که محققان دریافتند که مناطق دارای حلقههای اسرارآمیز نسبت به سایر مناطق فاقد این عارضه، حاصلخیزی گیاهی پایدارتری درطول زمان دارند. بهگفتهی گیرادو همکارانش، این موضوع میتواند به آنها کمک کند تا دلیل پدیدارشدن این حلقهها را کشف کنند.
در بخشی از مقالهی محققان آمده است: «اطلس جهانی جدید، درک ما را از جغرافیای زیستی الگوهای گیاهی حلقههای اسرارآمیز ارتقاء میدهد. این اطلس، انجام تحقیقات آتی درمورد ویژگیها و مکانیسمهای زیربنایی این الگوهای گیاهی را در مکانهایی که تاکنون مطالعه نشدهاند، تسهیل میکند. کار ما راه را برای تحقیقات بیشتر درمورد پیامدهای کاربردی این ساختارهای گیاهی نیز هموار میکند؛ پیامدهایی که علاوهبر پایدارترکردن اکوسیستمها، به آنها کمک خواهد کرد تا از نقاط بیبازگشت مرتبط با تغییرات آبوهوایی اجتناب کنند.»
نتایج مطالعه در ژورنال PNAS منتشر شده است.
227227
