جویدن چوب، روشی غیرمنتظره برای تقویت ذهن

شاید سگ‌هایی که چوب می‌جوند، خاصیتی مهم را در انجام این کار کشف کرده باشند. لازم نیست ما نیز با اشتیاق این حیوانات، چیزها را گاز بگیریم، اما اصل ایده، یعنی جویدن ایمن ماده‌ای سخت و بادوام ممکن است ارزش امتحان‌کردن را داشته باشد.

براساس مطالعه‌ای جدید، جویدن ماده‌ی سختی مانند چوب می‌تواند سطح نوعی آنتی‌اکسیدان طبیعی را در مغز انسان افزایش دهد و به نوبه‌ی خود ممکن است حافظه فرد را بهبود بخشد.

البته بسیاری از مردم آدامس می‌جوند که نرم‌تر، اما خوشایندتر از چوب است و مشکل فرورفتن تکه‌های چوب در زبان را ندارد. تحقیقات قبلی نشان داده‌ که جویدن آدامس به‌طور قابل‌توجهی فعالیت مغز را افزایش می‌دهد. جویدن، حتی اگر آدامس باشد، باعث تحریک جریان خون به مغز می‌شود و این امر می‌تواند عملکرد شناختی را بهبود بخشد.

به نظر می‌رسد افزایش جریان خون به مغز، عملکردهای شناختی مختلفی را بهبود می‌بخشد. جالب است که شواهد بالینی نیز نشان داده‌اند افرادی که در جویدن مشکل دارند، معمولاً از عملکرد شناختی ضعیف‌تر رنج می‌برند و بیشتر در معرض اختلالات ذهنی هستند. بااین‌حال، هنوز مشخص نیست که چه تغییرات متابولیکی خاصی در ارتباط با عملکرد شناختی، پس از افزایش جریان خون مغزی رخ می‌دهد.

فرایندهای متابولیکی مختلف، مولکول‌های مضری به نام گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) تولید می‌کنند که می‌توانند باعث آسیب اکسیداتیو در مغز شوند. یکی از مهم‌ترین مکانیزم‌های دفاعی مغز در برابر این استرس اکسیداتیو، آنتی‌اکسیدانی به نام گلوتاتیون (GSH) است که وظایف مهم و بسیاری را در بدن بر عهده دارد؛ از جمله محافظت از نورون‌ها در برابر گونه‌های فعال اکسیژن.

محققان در تلاش برای درک تأثیر جویدن بر عملکرد شناختی، آزمایشی طراحی کردند تا نقش احتمالی گلوتاتیون را بررسی کنند. با وجود اهمیت بالای این آنتی‌اکسیدان در مغز، ارتباط بین سطح گلوتاتیون و عمل جویدن تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

محققان ۵۲ دانشجوی سالم از دانشگاه دائگو در کره جنوبی را انتخاب و آن‌ها را به دو گروه تقسیم کردند. به اولین گروه ۲۷ نفره آدامس موم پارافین برای جویدن داده شد و از گروه ۲۵ نفره‌ی دوم خواسته شد تا چوب‌های پزشکی مخصوص معاینه‌ی زبان را بجوند.

شرکت‌کنندگان به مدت پنج دقیقه آدامس یا چوب را می‌جویدند، درحالی‌که پژوهشگران با استفاده از ام آر اسپکتروسکوپی (MRS) سطح گلوتاتیون را در قشر کمربندی قدامی مغز آن‌ها، ناحیه‌ای کلیدی در کنترل شناختی، قبل و بعد از جویدن اندازه‌گیری کردند. همچنین، همه‌ی شرکت‌کنندگان قبل و بعد از جویدن، یک آزمون شناختی انجام دادند.

محققان گزارش دادند که جویدن، سطح گلوتاتیون را در بخش قشر کمربندی قدامی مغز، به‌ویژه در گروه مشغول جویدن چوب، در مقایسه با گروهی که آدامس می‌جویدند، به‌طور قابل‌توجه افزایش داد.

همچنین، نتایج آزمایش‌های شناختی نشان داد که افزایش غلظت گلوتاتیون با بهبود عملکرد حافظه ارتباط مستقیم دارد. به بیان دیگر، افرادی که چوب می‌جویدند و افزایش بیشتری در سطح گلوتاتیون داشتند، در آزمون‌های شناختی نیز عملکرد بهتری از خود نشان دادند.

مطالعه‌ی اخیر تنها دو ماده را برای پنج دقیقه آزمایش کرد؛ بنابراین تحقیقات آینده بهتر است به بررسی مواد مختلف و مدت زمان طولانی‌تر جویدن بپردازد. این یافته‌ها به‌تنهایی شواهد کافی برای توصیه به جویدن چوب با هدف بهبود حافظه ارائه نمی‌کنند؛ اما سرنخ‌های جالبی در اختیارمان قرار می‌دهند. از سوی دیگر، اگر تأثیر مثبت جویدن چوب تأیید شود، می‌تواند خبر خوبی باشد؛ زیرا مدیریت سطح گلوتاتیون در مغز چالش‌برانگیز است.

محققان در پایان می‌نویسند: «از آنجا که هنوز هیچ دارو یا روش قطعی برای افزایش سطح گلوتاتیون در مغز وجود ندارد، یافته‌های ما نشان می‌دهد که جویدن مواد سخت با درجه‌ی سختی متوسط می‌تواند روشی مؤثر برای افزایش سطح این آنتی‌اکسیدان در مغز باشد.»

مطالعه در مجله Frontiers in Systems Neuroscience منتشر شده است.