جدیدترین نهنگ کشف‌شده دنیا در آستانه انقراض کامل است

در ژانویه‌ی ۲۰۱۹، به‌گل‌نشستن یک نهنگ در فلوریدا نقطه‌ی آغاز کشفی شد که در نهایت، به معرفی گونه‌ای کاملاً جدید از نهنگ‌ها انجامید. این جانور در ابتدا به‌عنوان جمعیتی غیرمعمول از نهنگ براید (Bryde’s whale) شناخته شد، اما بررسی‌های دقیق‌تر نشان داد که در واقع با گونه‌ای ناشناخته روبه‌رو هستیم: نهنگ رایس (Balaenoptera ricei). بااین‌حال، جمعیت این گونه به‌شدت محدود است و شمار اعضای باقی‌مانده‌ی آن در دنیا فقط به حدود ۵۰ می‌رسد.

به‌گزارش آی‌اف‌ال‌ساینس، لاشه‌ی نهنگ ابتدا در یک باریکه‌ی ماسه‌ای رها شد تا تجزیه شود و سپس، به موزه‌ی ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونین منتقل شد. در موزه، پژوهشگران اندازه‌گیری‌ها و عکس‌های دقیقی از جمجمه تهیه کردند و با مقایسه‌ی آن با سایر گونه‌ها و نمونه‌ها، جایگاه واقعی این موجود را مورد بررسی قرار دادند. آزمایش‌های ژنتیکی روی نمونه‌های پوستی نیز انجام شد و نتایج به‌وضوح نشان داد که این نهنگ نه براید است و نه زیرگونه‌ای از آن. در نهایت، در سال ۲۰۲۱ گونه‌ای جدیدی با نام علمی بالانوپترا رایسی به رسمیت شناخته شد.

نهنگ رایس تنها گونه‌ی نهنگ باله‌دار است که به‌طور دائمی در شمال شرقی خلیج مکزیک و در مرز فلات قاره، در عمق ۱۰۰ تا ۴۰۰ متری زندگی می‌کند. به دلیل شناسایی دیرهنگام و جمعیت اندک این گونه، اطلاعات زیادی درباره‌ی رفتارهای زیستی آن وجود ندارد.

همچنین، گونه‌ی رایس به تولید آواهایی با صدای ناله‌مانند و طولانی شناخته می‌شود؛ صداهایی که از نظر شکل و بسامد با آواهای نهنگ براید تفاوت دارد. در گذشته، صنعت شکار نهنگ‌ها عمدتاً نهنگ براید را هدف قرار می‌داد و در نتیجه، نهنگ رایس نیز قربانی شکارچی‌ها می‌شد. علت این مسئله شباهت ظاهری دو گونه از سطح دریا یا آسمان بود که تشخیص تفاوت آن‌ها را دشوار می‌کرد. براساس گزارش کمیسیون پستانداران دریایی، بین سال‌های ۱۹۱۱ تا ۱۹۸۷، بیش از ۳۰ هزار نهنگ براید در سراسر جهان توسط شکارچیان تجاری کشته شدند.

تهدیدهای امروزی نیز بقای نهنگ رایس را به‌شدت در معرض خطر قرار داده‌اند. گرفتاری در تورهای ماهیگیری، برخورد با کشتی‌ها و آلودگی‌های نفتی، از جمله مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده هستند. فاجعه‌ی نشت نفت «دیپ‌واتر هورایزن» در سال ۲۰۱۰، به‌تنهایی موجب نابودی یک‌پنجم از کل جمعیت این گونه شد. علاوه‌بر آن، زباله‌های دریایی نیز خطری جدی محسوب می‌شوند، زیرا نهنگ‌ها می‌توانند مقادیر زیادی از آن‌ها را ببلعند.

آلودگی صوتی ناشی از فعالیت‌های انسانی در شمال خلیج مکزیک نیز نگرانی دیگری برای این گونه و سایر نهنگ‌های بزرگ است. به‌ویژه، صدای مهیب ناشی از اکتشافات لرزه‌ای می‌تواند به‌شدت بر زندگی آن‌ها تأثیر بگذارد. هرچند اثر دقیق صداها بر نهنگ رایس هنوز به‌طور کامل آشکار نشده، به‌عنوان عامل استرس‌زای محیطی شناخته می‌شود. از سوی دیگر، محدودیت زیستگاه گونه نیز به این معناست که هرگونه تغییرات اقلیمی در منطقه می‌تواند پیامدهای منفی جدی برای بقای آن داشته باشد.

جرمی کیزکا، زیست‌شناس دریایی در دانشگاه بین‌المللی فلوریدا، در گفت‌وگو با واشینگتن پست هشدار داد: «اطمینان ندارم که این نهنگ‌ها در ۵۰ سال آینده همچنان وجود داشته باشند. نمی‌توانم بقای این گونه را تضمین کنم.»