تصور این که زمین در سال ۲۵۰۰ چه ظاهری دارد دشوار است. اما ترکیبی از هنر و علم پنجرهای ناراحتکننده را برای ما میگشاید که تغییر اقلیم فعلی چطور میتواند در طول قرنهای آینده مناظر آشنای زمین ما را به یک سیاره بیگانه شبیه کند.
کریستوفر لیون (Christopher Lyon) و همکارانش در ژورنال Global Change Biology میگویند، این تصویرپردازیها ــ از مزارع غرب میانی ایالات متحده، جنگلهای خشک شده آمازون، گرمای شدید در شبه قاره هند ــ تاکید میکنند که چرا پژوهشگران باید پیشبینیهای اقلیمی خود را از نقطه فعلی، که سال ۲۱۰۰ است، به زمانهای دورتر ارتقا دهند.
به گفته لیون، از دانشگاه مکگیل در مونترآل، پنجاه سال از اولین پیشبینیهای اقلیمی میگذرد، که هدف دوردست ۲۱۰۰ را برای خود برگزیده بودند. اما این تاریخ دیگر فراتر نرفته است، و اثرات انتشار گازهای گلخانهای در گذشته و حال قرار است برای قرنها با ما بمانند.
برای به تصویر کشیدن این که دنیای آینده چه ظاهری میتواند داشته باشد، پژوهشگران سه خط سیر اقلیمی ممکن را در نظر گرفتهاند ــ انتشار کم، متوسط و بالا، طبق گزارش پنل بین دولتی تغییر اقلیم سازمان ملل متحد ــ و تغییرات را تا سال ۲۵۰۰ پیشبینی کردهاند. تیم پژوهشی به طور ویژه روی اثرات تغییر اقلیم بر تمدنها تمرکز کردهاند: تنش گرمایی، ناوبدی محصولات و تغییر در کاربردهای زمین و پوشش گیاهی.
طبق یافتههای تیم پژوهشی، برای تمام سناریوها به جز سناریوی انتشار کم، که تقریبا هماهنگ است با محدود کردن گرمایش جهانی به «کاملا زیر» ۲ درجه سلسیوس نسبت به دوران پیشاصنعتی طبق معاهده ۲۰۱۵ پاریس، دمای میانگین جهانی تا سال ۲۵۰۰ به افزایش خود ادامه میدهد. برای سناریوی انتشار بالا، افزایش دما تا سال ۲۱۰۰ به اندازه ۲/۲ و تا سال ۲۵۰۰ به اندازه ۴/۶ درجه سلسیوس است. به گفته پژوهشگران، این منجر به تجدید ساختار عمده در بیومس جهان خواهد شد: از بین رفتن بیشتر جنگلهای آمازون، تغییر مکان محصولات کشاورزی به سمت قطبها و دمای غیر قابل سکونت در نواحی گرمسیری.
تیم پژوهشی با جیمز مککی (James McKay)، هنرمند و رابط علمی در دانشگاه لیدز انگلستان، همکاری کرده است تا دادهها را زنده کند. مککی بر اساس پیشبینیهای پژوهش یک مجموعه نقاشی خلق کرده که مناظر جهانی متفاوتی را الان و در سال ۲۵۰۰ با جزییات نشان میدهند.
طبق گفته لیون، تیم پژوهشی برای پیشبینی دقیق تکنولوژیها و شهرهای آینده تلاش زیادی نکرده تا نقاشیها واقعگرایانه بمانند و وارد قلمرو علمی تخیلی نشوند. «اما قصد داشتیم تا چیزهایی را نشان دهیم که مردم آنها را تشخیص میدهند: پهپادها، رباتها و گیاهان هیبریدی.» به گفته او، در یک نقاشی از هند در سال ۲۵۰۰، فردی یک لباس بدون درز و یک کلاه محافظ پوشیده است؛ لباسی که امروز مردم در برخی از مناطق با دمای بسیار زیاد میپوشند.
هدف از این تصاویر این است که مردم آینده را مبرمتر، واقعیتر و نزدیکتر تصور کنند ــ و شاید این امید را القا کنند که انسانها همچنان نیز میتوانند با این شرایط سازگار شوند. لیون میگوید «اگر در مقیاس سیارهای تغییر میکنیم، باید به عنوان یک تمدن سیارهای به این مساله فکر کنیم. ما میخواستیم نشان دهیم که علی رغم تغییر اقلیمی که وارد آن شدهایم، مردم راههایی را برای زندگی در این اقلیم یافتهاند.»
۲۰۰۰ در برابر ۲۵۰۰
انتشار بالای گازهای گلخانهای میتواند دمای جهانی میانگین را تا حدود ۴/۶ درجه سلسیوس مسبت به دوران پیشاصنعتی افزایش دهد. در نتیجه، گرمای شدید در هند میتواند تغییری ریشهای در سبک زندگی مردم در این محیط ایجاد کند. کشاورزان و برداشتکنندگان سال ۲۰۰۰، که در تصویر اول نشان داده شدهاند، شاید در سال ۲۵۰۰ و طبق تصویر دوم، برای کار در محیط بیرون نیاز به لباسهای محافظ، نظیر لباسهای خنک کننده و کلاههای محافظ، داشته باشند.
طبق گفته پژوهشگران، اگر انتشار گازهای گلخانهای بالا باقی بماند، زمینهای غلات غرب میانی در ایالات متحده، طبق تصویر اول در پایین (سال ۲۰۰۰)، میتوانند تا سال ۲۵۰۰ به نواحی کشاورزی جنگلی نیمه گرمسیری تبدیل شوند. طبق تصویر دوم، این ناحیه میتواند با نخلهای روغنی و گیاهان گوشتی پوشیده شود و به جمعآوری آب و دستگاههای آبیاری برای مقابله با گرمای شدید در تابستان متکی باشد.
