بریتانیا پیشگام مهندسی زمین؛ آزمایش‌ها برای کاهش تابش خورشید به‌زودی آغاز می‌شود

با شدت‌یافتن تغییرات اقلیمی و نزدیک‌شدن زمین به نقاط بحرانی بی‌بازگشت، دانشمندان قصد دارند روش‌های مهندسی زمین برای کاهش تابش خورشید را آزمایش کنند. در‌حالی‌که ایده‌های دانشمندان با نگرانی‌هایی درباره‌ی عوارض جانبی و خطرات احتمالی مواجه است، تجربه‌های طبیعی مانند فوران‌های آتشفشانی نشان داده‌اند که کاهش مصنوعی تابش می‌تواند مؤثر باشد.

اما آیا واقعاً می‌توان با روشی اضطراری برای کاهش تابش خورشید، از بحران تغییرات اقلیمی جلوگیری کرد؟ این سؤال اکنون ذهن دانشمندان بریتانیایی را به خود مشغول کرده است. به‌گزارش تلگراف، دولت بریتانیا آماده است تا به مجموعه‌ای از آزمایش‌های مهندسی زمین خورشیدی چراغ سبز نشان دهد. این آزمایش‌ها، روش‌هایی از قبیل تزریق ذرات به جو و روشن‌تر کردن ابرها برای بازتاب نور خورشید را شامل می‌شوند.

پروژه‌های بریتانیا با بودجه‌ای معادل ۶۶٫۵ میلیون دلار از سوی آژانس تحقیقات و اختراعات پیشرفته تأمین خواهند شد. این میزان سرمایه‌گذاری، بریتانیا را به یکی از پیشگامان جهانی در حوزه‌ی مهندسی زمین خورشیدی تبدیل می‌کند؛ روندی که در تضاد با تحولات اخیر در ایالات متحده است. در ایالات متحده، برخی پروژه‌های شاخص متوقف شده‌اند و حتی برخی ایالت‌ها نیز در حال بررسی طرح‌های ممنوعیت این قبیل آزمایش‌ها هستند.

اگرچه مهندسی زمین برای مقابله با تغییرات اقلیمی همچنان در جامعه‌ی علمی مورد بحث و تردیدهای جدی است، نزدیکی به نقاط اوج بحرانی که می‌تواند تغییرات اقلیمی را بازگشت‌ناپذیر سازد، باعث شده برخی پژوهشگران خواستار حفظ تمام گزینه‌ها شوند.

مارک سایمز، مدیر برنامه‌ی آزمایش‌های بریتانیا، در گفت‌وگو با گاردین اعلام کرد: «واقعیت تلخ این است که روند کنونی گرمایش زمین، خطر عبور از چندین نقطه‌ی اوج را در سده‌ی پیش‌رو به‌طور جدی افزایش داده است. این وضعیت، توجه به راهکارهایی را برانگیخته که بتوانند در کوتاه‌مدت، دمای جهانی را کاهش دهند. گفتگو با صدها پژوهشگر ما را به این نتیجه رساند که فقدان داده‌های واقعی، حلقه‌ی مفقود‌شده از درک ماست.»

در میان روش‌های پیشنهادی، تزریق ایروسل یا هواپخش به استراتوسفر، جایگاه ویژه‌ای دارد. این روش شامل انتشار گسترده‌ی ذرات ریز (به‌ویژه دی‌اکسید گوگرد) در جو است تا بخشی از تابش خورشید بازتاب داده شود.

بااین‌حال، نگرانی‌های جدی درباره‌ی خطرات احتمالی روش‌های مطرح‌شده نیز پابرجاست. افزون بر احتمال شکست فاجعه‌بار این فناوری‌ها، بیم آن می‌رود که توجه جهانی از هدف اصلی، یعنی کاهش فوری و جدی انتشار گازهای گلخانه‌ای، منحرف شود.

جیم هی‌وود، استاد علوم جوی در دانشگاه اکستر، با استناد به شواهد دنیای واقعی، تأکید می‌کند که برخی تجربیات میدانی، تأثیر این روش‌ها را تأیید می‌کنند. او اشاره می‌کند که فوران‌های عظیم آتشفشانی، با آزادسازی مقادیر زیادی گوگرد در جو، به کاهش دمای جهانی منجر شده‌اند؛ یافته‌ای که به سود ایده‌ی تزریق ایروسل‌ها تعبیر می‌شود. همچنین، مشاهده شده که پس از فوران‌های آتشفشانی، ابرها روشن‌تر و گسترده‌تر شده‌اند که این امر نیز از ایده‌ی روشن‌تر کردن ابرها حمایت می‌کند.

از سوی دیگر، کاهش ناگهانی دود کشتی‌ها به دلیل اجرای مقررات سخت‌گیرانه‌ی بین‌المللی، به شکل غیرمنتظره‌ای موجب افزایش دمای جهانی شده است. این پدیده از دو جهت تفسیر می‌شود: از یک سو، نشان می‌دهد که انتشار کنترل‌شده‌ی ایروسل‌ها می‌تواند تأثیر خنک‌کننده‌ای داشته باشد؛ از سوی دیگر، زنگ خطری را برای احتمال وقوع «شوک خاتمه» به صدا درمی‌آورد؛ حالتی که در آن، با توقف ناگهانی این اقدامات، دمای زمین به‌سرعت و به‌شدت افزایش می‌یابد.

هی‌وود در نهایت خاطرنشان می‌کند: «در شرایط کنونی، لازم است همه‌ی این ایده‌ها روی میز باقی بمانند؛ چرا که در غیر این صورت، تغییرات اقلیمی در دهه‌های آینده می‌تواند آسیب‌های سنگینی به بار آورد. دمای بی‌سابقه‌ی اخیر در سطح جهانی، برای ما هشداری جدی بود.»