تینا مزدکی_تلسکوپ فضایی هابل دنبالهداری با نام اطلس/31 (۳I/ATLAS) را رصد کرده و بینشهای تازهای درباره سومین مهمان میانستارهای ما ارائه داده است. این رصدخانه مداری، برآوردهای جدیدی از اندازه هسته این دنبالهدار ارائه کرده و تأیید کرده است که این دنبالهدار سریعترین جسمی است که تاکنون از بیرون منظومه شمسی آمده است.
اطلس در اول ژوئیه توسط سامانه «آخرین هشدار برخورد اجرام آسمانی به زمین» که با حمایت ناسا فعالیت میکند، کشف شد و سومین جسم میانستارهای پس از اومواموا (۲۰۱۷) و دنبالهدار ۲I/بوریسوف (۲۰۱۹) به شمار میرود. از همان ابتدا، دنبالهدار اطلس/31 متفاوت به نظر میرسید؛ سرعت آن دو برابر دنبالهدارهای قبلی بود و اندازه آن نیز بزرگتر به نظر میرسید.
از نظر سرعت، این دنبالهدار هنوز رکورددار باقی مانده است. این جسم میانستارهای سرعتی بیشتر از برخی دنبالهدارهای منظومه شمسی، از جمله دنبالهدار هالی دارد که نزدیکترین فاصلهاش از خورشید به سرعت ۵۴ کیلومتر بر ثانیه میرسد. دنبالهدار بزرگ سال ۱۶۸۰ و دنبالهدار بزرگ سال ۱۸۴۳ احتمالاً ده برابر سریعتر بودند، چرا که بسیار به خورشید نزدیک شدند. همچنین دنبالهدارهای خورشیدپیمایی که اغلب توسط خورشید نابود میشوند، سرعت بیشتری دارند.
با این حال، دنبالهدار اطلس/31 به دلیل آنکه این سرعت را در فاصله صدها میلیون کیلومتری از خورشید دارد، همچنان سریع محسوب میشود.
دیوید جوویت از دانشگاه کالیفرنیا در لسآنجلس و سرپرست تیم علمی رصدهای هابل در بیانیهای گفت: «این تازهوارد میانستارهای یکی از اعضای جمعیتی است که پیشتر شناسایی نشده بودند و بهتدریج دیده میشوند و این اکنون ممکن شده است زیرا تواناییهای پیشرفته در رصدهای آسمانی داریم که پیشتر نداشتیم. ما از یک حد مهم عبور کردهایم.»
تلسکوپ هابل توانست میزان گازدهی دنبالهدار را اندازهگیری کند که با توجه به فاصله زیاد آن از خورشید کاملاً طبیعی است. با این حال، همین گازدهی باعث شد تخمین اندازه هسته دنبالهدار دشوار شود. اومواموا شکلی شبیه سیگار داشت و طولانیترین محور آن بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ متر بود. هسته دنبالهدار بوریسوف کمتر از نیم کیلومتر بود. دنبالهدار اطلس/31 در روزهای اولیه پس از کشف، حدود ۲۰ کیلومتر برآورد شد، اما پس از بررسیهای هابل این مقدار کاهش یافت و اکنون بین ۵.۶ کیلومتر تا ۳۲۰ متر قرار دارد.
جوویت میگوید هیچکس نمیداند این دنبالهدار از کجا آمده است. مشاهده آن شبیه لحظهای کوتاه دیدن گلولهای از تفنگ است. نمیتوان مسیر آن را به عقب ردیابی کرد تا محل شروع حرکتش را دقیق مشخص کرد. اگرچه سیستم ستارهای دقیق آن ناشناخته است، اما محققان بر اساس سرعت و مدار دنبالهدار، حدس میزنند که از منطقه دیسک ضخیم راه شیری آمده است؛ ناحیهای که بالاتر و پایینتر از صفحه کهکشانی قرار دارد و شامل بازوهای مارپیچی و خورشید میشود. هرچند هنوز تأیید نشده، اما محققان یک فرضیه قابل آزمایش دارند و آن هم میزان آب موجود در دنبالهدار است.
مشاهدات مداوم، بهویژه مشاهدات آینده با تلسکوپهای فضایی JWST، TESS (ماهواره جستجوی گذر سیارهای) و Swift، و همچنین رصدخانههای زمینی، دیدگاه عمیقتری نسبت به این جرم ارائه خواهند داد. دنبالهدار اطلس/31 در تاریخ ۳۰ اکتبر ۲۰۲۵، به نزدیکترین فاصله خود با خورشید، حدود ۲۱۰ میلیون کیلومتر، یعنی فراتر از مدار زمین، خواهد رسید. این مسافر میانستارهای تا سپتامبر از زمین قابل مشاهده خواهد بود و سپس از دید ما پشت خورشید قرار میگیرد. انتظار میرود دوباره در دسامبر قابل رصد باشد.
نتایج مشاهدات هابل در قالب مقالهای در مجله The Astrophysical Journal Letters منتشر خواهد شد و نسخهای از آن در arXiv در دسترس است.
منبع: iflscience
58323
