غزال زیاری: به بهانه نوروز باستانی، قصد داریم تا به بررسی هفت تقویم متفاوت که در سراسر دنیا مورد استفاده قرار میگیرند بپردازیم.
تقویم گریگوری یا میلادی
داستان تقویم گریگوری یا میلادی به سال ۱۵۹۲ برمیگردد؛ زمانی که پاپ گریگوری سیزدهم این تقویم را به عنوان نسخه تجدیدنظر شده تقویم ژولین ایجاد کرد. بعد از معرفی تقویم گریگوری، این تقویم به تدریج در سراسر ایتالیا پذیرفته شد و سپس به پرتغال، اسپانیا و ایالتهای کاتولیک آلمان رسید. در سال ۱۶۹۹ بود که این تقویم در ایالتهای پروتستان آلمان نیز پذیرفته شد و در سال ۱۷۵۲، انگلیس و مستعمراتش، از جمله آمریکا این تقویم را به رسمیت شناختند.
به ترتیب در سال ۱۷۵۳، سوئد و در سال ۱۸۷۳ ژاپن و سپس در اوایل دهه نوزدهم، چین، اتحاد جماهیر شوروی و یونان هم این تقویم را پذیرفتند و در حال حاضر، این تقویم، محبوبترین تقویم جهان است. جالب است بدانید که با وجودی که تقویم میلادی، رایج ترین تقویم دنیاست، اما مطمئنا این تنها تقویم موجود در دنیا نیست. در این مقاله قصد داریم تا شش تقویم دیگر به جز تقویم میلادی که در دنیا مورد استفاده قرار میگیرند را مورد بررسی قرار دهیم که طبق آنها در سالهای مختلفی زندگی میکنیم.
تقویم Pawukon بالی
یکی از دو تقویمی که در جزیره بالی در اندونزی مورد استفاده قرار میگیرد، تقویم Pawukon است که تقویمی دویست و ده روزه است و از شش ماه سی و پنج روزه تشکیل شده است. این عدد نمایانگر چرخههای باستانی رشد برنج در این جزیره است. این تقویم بسیار پیچیده است و درک آن برای افراد دیگر مشکل خواهد بود. ده هفته مختلف همزمان از یک، دو، سه ، چهار، پنج، شش، هفت، هشت، نه و ده روز وجود دارد؛ بدین معنی که روز اول سال، اولین روز از هر ده هفته است. این گونه یازدهمین روز سال، اولین روز از یک هفته ده روزه دیگر و دومین روز از یک هفته نه روزه و سومین روز از یک هفته هشت روزه است و… . اما این تمام ماجرا نیست؛ از آنجا که ۲۱۰ بر چهار، هشت یا نه بخشپذیر نیست، روزها در آن هفته ها تکرار میشوند و برخلاف تقویم میلادی که در آن سه شنبه، بعد از دوشنبه است، روزها در این تقویم همیشه به یک ترتیب قرار نمیگیرند.
بسیاری از تعطیلات در بالی بر طبق تقویم Pawukon تعیین میشوند ولی برخی از آنها از تقویم قمری پیروی میکنند. این تقویم به تقویم ساکا معروف است و از دوازده ماه بیست و نه تا ۳۰ روزه شبیه تقویم میلادی تشکیل شده است.
تقویم چینی
گرچه در چین مدرن همه از تقویم میلادی استفاده میکنند ولی همچنان برخی از تاریخهای تعطیلات مهم چینی مثل فستیوال فانوس از تقویم سنتی چین گرفته میشود؛ از این تقویم همچنین برای انتخاب تاریخهای مناسب برای ازدواج، تدفین، اسبابکشی و شروع تجارت و کسب و کار جدید استفاده میشود.
تقویم چینی اساسا یک تقویم قمری و متشکل از ۱۲ ماه ۲۹ یا ۳۰ روزه است که هر یک با اولین روز ماه نو آغاز میشود. در صورت نیاز، به ماههای کبیسه، روز اضافه میشود. هر ماه با نام یک حیوان یا عدد نامیده میشود که با ساعات خاصی از روز و همچنین سالهای چرخه دایرهالبروج مطابقت دارند. به ترتیب این حیوانات عبارتند از موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها، مار، اسب، گوسفند، میمون، مرغ، سگ و خوک. از این تقویم چینی در کره، ویتنام و جزایر ریوکیو هم استفاده میشود.
تقویم اتیوپیایی
در صورتی که در اتیوپی زندگی میکنید، از زمانه عقب هستید. بر پایه محاسبات متناوب تاریخ اعلام تولد عیسی مسیح، تقویم اتیوپیایی هفت سال عقبتر است و سال جدید آن در روز یازدهم سپتامبر سال میلادی آغاز میشود (در سالهای کبیسه در روز دوازده سپتامبر). در حال حاضر ما در سال ۲۰۱۶ تقویم اتیوپیایی هستیم.
شرایط برای مسافران اتیوپی بسیار گیجکننده و پیچیده است. آنها علاوه بر اینکه باید تاریخ را تبدیل کنند، باید ساعت را نیز تبدیل کنند. چرا که بیشتر اتیوپیاییها زیاد به سیستم زمانبندی صبح و عصر (am و pm) پایبند نیستند.
از آنجا که اتیوپی نزدیک به خط استواست، ساعات روشنایی روز در طول سال کاملا ثابت است. بنابراین زمان محلی براساس یک ساعت ۱۲ ساعته است که یک چرخه از طلوع تا غروب و چرخه دیگر شامل غروب تا سحرگاه است.
بدین ترتیب ساعت ۷ صبح به وقت آفریقای شرقی، با ساعت ۱ روز به وقت محلی مطابقت دارد و در ساعت ۷ عصر در آفریقای شرقی، اتیوپیاییها ساعت یک شب را تجربه میکنند.
تقویم عبری یا یهودی
تقویم عبری هم مثل تقویم چینی، یک تقویم قمری است و هر ماه، با طلوع ماه نو آغاز میشود. مشکل تقویمهای کاملا قمری این است که هر سال شمسی، شامل تقریبا ۱۲.۴ ماه قمری است؛ در نتیجه یک تقویم قمری ۱۲ ماهه کوتاهتر از یک سال شمسی است. یک تقویم قمری سیزده ماهه هم کمی بیشتر از یک سال شمسی خواهد بود و پایبندی به یکی از اینها، باعث میشود تا سال نسبت به فصلها دچار رانش شود.
بنابراین اگر از یک تقویم دوازده ماهه قمری استفاده کنیم، ماه یهودی نیسان که قرار است در بهار باشد، تدریجا به زمستان، پائیز و سپس تابستان منتقل میشود. این موضوع مهمی است؛ چرا که اکثر تعطیلات و جشنوارهها به شکل سنتی به فصول و تاریخ برگزاری آنها گره خورده است. این مشکل در قرن چهارم حل شد؛ در آن زمان هیلل دوم، یک تقویم ثابت یهودی ایجاد کرد که در آن ماه آدار، هر سه، شش، هشت، یازده، چهارده، هفده و نوزده سال در یک چرخه نوزده ساله تکرار میشود. حالا عید فصح همیشه در ماه نیسان قرار دارد و سال نوی یهودیان در ماه تیشری آغاز میشود.
تقویم اسلامی (هجری قمری)
تقویم اسلامی هم یک تقویم قمری است؛ اما برخلاف تقویمهای عبری یا چینی، در آن از ماهها یا روزهای کبیسه برای محاسبه تفاوت با طول سال شمسی استفاده نمیشود. بنابراین ماههای نامبرده در یک فصل باقی نمیمانند و به تدریج در تمام طول سال شمسی به عقب میروند و ۳۲ سال و نیم طول میکشد تا در همان زمان فصل، دوباره تکرار شوند.
تاریخ شروع تقویم براساس هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه است. در کشورهای مسلمان، تقویم اسلامی عمدتا برای مناسبات مذهبی مورد استفاده قرار میگیرد.
تقویم ایرانی (هجری شمسی)
تقویم ایرانی به عنوان یکی از دقیقترین سیستمهای تقویمی در دنیا شناخته میشود. مبدا این تقویم هم مثل تقویم هجری قمری به هجرت پیامبر اسلام در سال ۶۲۲ بعد از میلاد مسیح برمیگردد ولی این تقویم شمسی است و نه قمری.
تقویم شمسی از نیمهشب اعتدال بهاری در ایران آغاز میشود و دارای دوازده ماه است که شش ماه اول سال ۳۱ روزه و شش ماه دوم سال سی روزه هستند؛ به جز اسفند، ماه آخر سال که ۲۹ روزه است و در سالهای کبیسه ۳۰ روزه میشود. برخلاف تقویم میلادی (گریگوری) که در آن از مجموعه قوانین ریاضی برای محاسبه سال کبیسه استفاده میشود، سال کبیسه در تقویم فارسی با تعداد روزهای بین دو اعتدال بهاری تعیین میشود.
این تقویم در حال حاضر در کشورهای ایران و افغانستان استفاده میگردد.
منبع: altalang
۵۸۵۸
