انسان‌های مدرن چه زمانی به هر یک از هفت قاره زمین رسیدند؟

امروزه انسان‌های مدرن در همه قاره‌ها به‌جز جنوبگان به‌طور دائمی زندگی می‌کنند، اما همیشه این‌طور نبوده است. گونه‌ی ما یعنی انسان خردمند (Homo sapiens) حداقل ۳۰۰ هزار سال پیش در آفریقا پدیدار شد. سپس برخی از انسان‌ها کم‌کم آفریقا را ترک کردند و ازطریق مسیرهای خشکی و دریا در سراسر جهان پراکنده شدند. پس اولین انسان‌های مدرن چه زمانی به هر یک از هفت قاره رسیدند؟

نظریه‌های پذیرفته‌شده درباره‌ی تکامل انسان، نظریه‌های «خروج از آفریقا» نام دارند. طبق نظریه خروج از آفریقا، انسان‌ خردمند در آفریقا تکامل پیدا کرد و سپس به قاره‌های دیگر پراکنده شد. طی این مهاجرت ها، آن‌ها گاهی جای انسان‌تباران دیگر را گرفتند و گاهی نیز با آن‌ها آمیزش کردند.

برخی دانشمندان زمانی فرضیه «خاستگاه چندمنطقه‌ای انسان‌های مدرن» را قبول داشتند. طبق این فرضیه، انسان‌های مدرن در مناطق دیگری ازجمله اروپا و آسیا نیز تکامل پیدا کردند. اما به‌گفته‌ی مایکل پتراگلیا، مدیر مرکز تحقیقات تکامل انسان در دانشگاه گریفیت استرالیا این فرضیه اکنون رد شده است. او به لایوساینس گفت هیچ مدرکی در حمایت از مدل مذکور وجود ندارد و کل شواهد به خاستگاه و مهاجرت انسان‌ خردمند از آفریقا اشاره دارند.

پتراگلیا می‌گوید طبق مطالعات اخیر، انسان خردمند حدود ۳۰۰ هزار سال پیش از انسان‌تباران پیشین در آفریقا تکامل پیدا کرد و اولین بار حدود ۲۰۰ هزار سال پیش یعنی حدود ۱۰۰ هزار سال پس از اینکه تکامل پیدا کرده بود، از آفریقا خارج شد.

گونه‌ی ما ابتدا ازطریق منطقه سینا از آفریقا به شرق مدیترانه گسترش پیدا کرد. گرچه سینا اکنون بیابانی است، دانشمندان معتقدند زمانی که انسان‌های مدرن نخستین بار به آنجا سفر کردند، این منطقه بسیار سبزتر بود.

فرضیه دیگر چنین می‌گوید که انسان‌های مدرن اولیه از آفریقا ازطریق پل خشکی در انتهای جنوبی دریای سرخ به سمت تنگه باب‌المندب (که به‌معنای دروازه اندوه است) رفتند و سپس وارد شبه‌جزیره عربستان شدند. به‌نظر می‌رسد این منطقه صدها هزار سال پیش سبزتر بوده است. با‌این‌حال، مطالعه‌ای که سال ۲۰۰۶ منتشر شد، نشان داد چنین پل خشکی‌ای وجود نداشته است. اما به گفته‌ی پژوهشگران، عرض تنگه باب‌المندب خیلی زیاد نبود، بنابراین انسان‌ها ممکن است با قایق یا از طریق شنا کردن از آن عبور کرده باشند.

انسان‌های مدرن از منطقه شرقی مدیترانه به سرعت به سمت شرق و به آسیا گسترش یافتند. به‌گفته‌ی پترالیا، چندین موج از انسان‌های اولیه ممکن است بیش از ۱۰۰ هزار سال پیش در سواحل نزدیک به آسیا مستقر شده باشند و سپس به مناطق داخلی آن نقل مکان کرده باشند.

بین ۵۴ هزار سال تا ۴۴ هزار سال پیش، برخی از انسان‌های مدرن با انسان‌تباران دنیسووا تلاقی پیدا کردند. به همین دلیل، برخی از واریانت‌های ژنی انسان‌تباران دنیسووا اکنون در ژن‌های بسیاری از مردم آسیایی وجود دارد.