آیا میتوان صحبتکردن را به سگها یاد داد؟
آیا میتوان صحبتکردن را به سگها یاد داد؟
گرگها در طول هزاران سال، بهتدریج و حتی ناخودآگاه به سگهای امروزی بدل شدهاند؛ حیواناتی که بخش بزرگی از غرایز وحشیشان نرم شده و با شیوهی زندگی انسان سازگار گشتهاند. بااینحال، با وجود تمام شباهتهای رفتاری بسیار به ما، بهترین دوستان انسان و همراهان وفادار انسان هنوز از یک ویژگی اساسی بیبهرهاند: زبان. اما چرا؟
بهگزارش آیافالساینس، دانشمندان آزمایشگاه بارکس در دانشگاه اتووش لوراند مجارستان، در حال بررسی این پرسشاند که آیا سگهای اهلی میتوانند روزی توانایی صحبت کردن پیدا کنند یا خیر. و گر پاسخ منفی باشد، چه عواملی مانع صحبت کردن سگها میشوند؟
در ظاهر، پژوهش دربارهی سخنگویی سگها شاید شوخی به نظر برسد، اما پژوهشگران میگویند این بررسی ارزش علمی چشمگیری دارد. آنها معتقدند مطالعهی سگها میتواند به درک بهتر ما از چگونگی تکامل ارتباط صوتی و پیدایش گفتار در انسان کمک کند.
آیا سگها واقعاً در مسیر تبدیل شدن به گونهای سخنگو هستند؟
دکتر تاماش فاراگو، سرپرست گروه پژوهشی بارکس، توضیح میدهد: «از آنجایی که نمیتوانیم شرایط اولیهی پیدایش گفتار انسانی را بازسازی کنیم، استفاده از مدلهای تطبیقی ضروری است. مطالعهی تأثیر اهلیسازی بر مهارتهای ارتباطی سگها، میتواند نخستین گامهای شناختی و عصبی لازم برای آمادگی گفتار را در گونهی ما روشن کند.»
دکتر ریتا لنکی، یکی از نویسندگان اصلی مطالعه، میگوید: «پرسش کلیدی این است که آیا سگها واقعاً در مسیر تبدیل شدن به گونهای سخنگو هستند؟ چه مهارتهایی دارند، و چه مهارتهایی را ندارند؟ ما تلاش کردیم مرز میان دانستهها، اغراقها و ناشناختهها را در این حوزه مشخص کنیم.»
-
آیا سگ شما واقعاً میفهمد چه کسی آدم خوبی است؟ پاسخ شاید غیرمنتظره باشد06 مرداد 04
مطالعه ‘3
-
سگها بسته به شخصیتشان، بهطرز متفاوتی با تلویزیون ارتباط برقرار میکنند30 تیر 04
مطالعه ‘3
-
سگها مانند انسان از پلکزدن برای برقراری ارتباط استفاده میکنند09 اسفند 03
مطالعه ‘4
-
آیا حیوانات میتوانند زبان گونههای دیگر را یاد بگیرند؟16 اسفند 03
مطالعه ‘4
گفتار، همانطور که مطالعه اشاره میکند، فرآیندی پیچیده و نیازمند هماهنگی میان سازوکارهای پیشرفتهی عصبی و فیزیکی است؛ یعنی برای سخن گفتن باید همزمان از مغز قدرتمند و اندامهای مناسب برای تولید واژهها برخوردار بود.
سگها باهوشاند، بهویژه وقتی منفعتی در کار باشد و توانایی بالایی در درک نشانههای شنیداری دارند. تقریباً تمام سگهای خانگی نام خود را تشخیص میدهند و با شنیدن واژههایی مانند «گردش» یا «غذا» واکنش نشان میدهند. این یعنی آنها میتوانند میان صداها و معناها پیوند ذهنی بسازند و تا حدی مفاهیم زبانی را درک کنند.
علاوهبر این، سگها قادرند زبانهای مختلف را از هم تشخیص دهند، لحن صدا را درک کنند و تنها از روی صدا، صاحب خود یا افراد آشنا را بشناسند؛ نشانهای از آنکه درک شنیداریشان بسیار پیچیدهتر از تصور ماست.
سگها از دیرباز بدون استفاده از واژهها روابط اجتماعی را هدایت کردهاند
اما آیا فیزیولوژی آنها نیز امکان حرف زدن را فراهم میکند؟ تا حدودی بله، پژوهش نشان میدهد سگها میتوانند با کنترل حرکات دینامیک حنجرهی خود به شکلی پویا، دامنهی گستردهای از بسامدهای صوتی تولید کنند. هرچند این سیستم به ظرافت حنجرهی انسان نیست، از انعطاف کافی برای ایجاد صداهایی شبیه گفتار برخوردار است.
پس چرا با وجود تواناییها، سگها سخن نمیگویند؟ شاید چون نیازی ندارند. یکی از نظریههای اصلی دربارهی تکامل زبان در انسان این است که ما برای همکاری و انجام وظایف پیچیدهی گروهی به زبان نیاز داشتیم. اما سگها از دیرباز بدون استفاده از واژهها، با اتکا به رفتار، نگاه، بو و صدا روابط اجتماعی را هدایت کردهاند.
به بیان دیگر، سگها در برقراری ارتباط با انسان چنان موفقاند که تکامل هیچ انگیزهای برای «سخنگو کردن» آنها نداشته است.
پژوهشگران هشدار میدهند حتی اگر سگها از نظر ذهنی و فیزیکی تا حدی توانایی گفتار را داشته باشند، نباید تلاش کنیم آنها را به حرف زدن وادار کنیم. این کار نهتنها از نظر اخلاقی نادرست است، بلکه میتواند رابطهی دیرینهی انسان و سگ را دچار تنش کند. به گفتهی نویسندگان، چنین پدیدهای ما را وارد «درهای وهمآور» میکند که تماشای موجودی شبیه انسان، اما نه انسانی، باعث احساس ناخوشایند در بیننده میشود.
در پایان مطالعه آمده است: «همانطور که رباتهای غیرانساننما نباید با گفتار ارتباط برقرار کنند زیرا دافعهآمیز تلقی میشوند، سگها نیز نباید این کار را انجام دهند.»
پژوهش در مجله Biologia Futura منتشر شده است.
