آیا مغز شما در حال فسیل شدن است؟ نشانه‌ها و خطرات تماشای ویدئوهای کوتاه

اکنون یافته‌های جدید انجمن روان‌شناسی آمریکا تایید می‌کند که این فسیل شدن مغز نه‌تنها حقیقی و بیش از یک شوخی اینترنتی است، بلکه یک سندروم واقعی عصب‌ـ‌شناختی بوده که آسیب‌های قابل اندازه‌گیری ایجاد می‌کند.

مطالعه‌ای با عنوان «خوراک‌ها، احساسات و تمرکز: مرور نظام‌مند و فراتحلیل همبستگی‌های شناختی و سلامت روانی مرتبط با استفاده از ویدئوهای کوتاه» به‌طور مستقیم مصرف محتوای ویدئویی کوتاه در پلتفرم‌هایی مانند تیک‌تاک، اینستاگرام و یوتیوب را به پدیده فرسایش مغز مرتبط کرده است.

پژوهشگران داده‌های ۹۸ هزار و ۲۹۹ شرکت‌کننده در ۷۱ مطالعه را بررسی کردند و دریافتند هرچه فرد ویدئوهای کوتاه‌تری تماشا کند، عملکرد شناختی پایین‌تری در حوزه‌هایی مانند توجه و مهار تکانه‌ها پیدا می‌کند.

طبق یافته‌های این تحقیق، جوانان اکنون به‌طور متوسط ۶ ساعت و نیم در روز را آنلاین می‌گذرانند.

مطالعه می‌گوید: «قرار گرفتن مکرر در معرض محتوای بسیار تحریک‌کننده و سریع می‌تواند به عادت‌پذیری منجر شود؛ حالتی که کاربران در آن نسبت به وظایف شناختی کندتر و پرزحمت‌تر مانند خواندن، حل مسئله یا یادگیری عمیق، بی‌حس می‌شوند.»

این عادت‌پذیری سیستم پاداش مغز را فعال می‌کند و استفاده عادت‌وار را تقویت می‌کند؛ وضعیتی که می‌تواند به انزوای اجتماعی، کاهش رضایت از زندگی و افت عزت‌نفس و تصویر بدنی منجر شود.

استفاده بیشتر از این پلتفرم‌ها همچنین با خواب بدتر، اضطراب بیشتر و احساس تنهایی نیز مرتبط است.

به‌طور خلاصه، قرار گرفتن بیش از حد در معرض محتوای دیجیتال کم‌کیفیت بر عملکرد مغز اثر قابل توجه دارد. هرچه بیشتر ویدئوهای کوتاه تماشا کنید، دامنه توجه شما ضعیف‌تر می‌شود و این بر سلامت روان و توانایی تفکر انتقادی تأثیر می‌گذارد.

پژوهشگران می‌نویسند: «این یافته‌ها بر اهمیت درک پیامدهای سلامت‌ـ‌محور استفاده از ویدئوهای کوتاه تأکید می‌کند. با توجه به اینکه این نوع محتوا بخشی فراگیر از زندگی روزمره شده و می‌تواند بر سلامت، رفتار و تندرستی اثر بگذارد.»

آن‌ها اضافه می‌کنند که این مطالعه پایه‌ای مهم برای پژوهش‌ در حوزه‌هایی همچون سلامت شناختی و سلامت جسمی فراهم می‌کند و می‌تواند راهنمایی برای سیاست‌گذاری و توسعه رویکردهای مبتنی‌بر پژوهش در جهت مصرف متعادل‌تر این نوع محتوا باشد.

در نتیجه اگر احساس می‌کنید از آتروفی شناختی یا «فرسایش و فسیل شدن مغز» رنج می‌برید، شاید وقتش باشد چرخه دوپامین را متوقف کنید و یک کتاب بردارید.