غزال زیاری: چند روز پیش بود که شرکت لاکهید مارتین در نشستی خبری از تصمیم این شرکت برای آزمایش سامانه رهگیری مستقر در فضا تا سال ۲۰۲۸ میلادی خبر داد.
طبق اخبار منتشرشده، این سامانه توانایی انهدام موشکهای مافوق صوت مانور پذیر را دارا خواهد بود. آماندا پاوند، مدیر توسعه برنامههای پیشرفته لاکهید مارتین این سامانه را گام راهبردی و بزرگی در راستای ابتکار دفاع موشکی گستردهتر آمریکا به نام گنبد طلایی (Golden Dome) نامید.
رهگیری در فضا: پاسخی به تهدیدهای چین و روسیه
به نظر میرسد که هدف آمریکاییها از این اقدام، ارتقای توانمندیهای رهگیری در مدار زمین در مواجهه با تهدیدهای در حال افزایش موشکهای مافوق صوت چین و روسیه است.
پاوند در این رابطه یادآور شد که شرکت لاکهید مارتین در حال بررسی مفاهیم متعددی ازجمله استفاده از لیزرهای مداری و ماهوارههایی است که به پرتابههای جنبشی مانور پذیر تبدیل میشوند و در حال حاضر توانمندی لازم برای استقرار یک نمونه اولیه در مدار زمین تا سال ۲۰۲۸ میلادی را داراست.
سابقهای از دهه ۱۹۶۰ میلادی تا امروز
مفهوم رهگیرهای مستقر در فضا، موضوع جدیدی نیست. در دهه ۱۹۶۰ میلادی، آمریکا برنامهای به نام BAMBI (رهگیری موشکهای بالستیک در مرحله پرتاب) را دنبال میکرد که به دلیل محدودیتهای بودجهای متوقف شد.
در دهه ۱۹۸۰ میلادی، رونالد ریگان، رئیسجمهور وقت آمریکا این ایده را در قالب ابتکار دفاع استراتژیک (معروف به جنگ ستارگان) احیا کرد. یکی از خروجیهای کلیدی آن تلاشها، مفهوم “سنگریزههای درخشان” بود: شبکهای از ماهوارهها برای پرتاب رهگیرهای کوچک بهسوی موشکهای استراتژیک ورودی. گرچه این برنامه هم در سال ۱۹۹۴ لغو شد، اما در پرتو پیشرفتهای اخیر روسیه و چین حالا دوباره موردتوجه قرار گرفته است.
تهدیدهای پیچیدهتر، راهکارهای پیچیدهتر
در این فضای در حال تحول راهبردی، ابتکار گنبد طلایی بهمنزله پاسخی به تهدیدهای پیچیدهتر موشکی در نظر گرفته میشود. با وجود تردیدها درباره امکانپذیری فنی و هزینهای بعضی از این مؤلفهها، موافقت عظیمی درباره ضرورت ارتقای چشمگیر توان دفاع موشکی آمریکا وجود دارد.
لاکهید مارتین، بهعنوان یکی از شرکتهای مشارکتکننده در برنامه “سنگریزههای درخشان”، حالا رقیب جدی و بزرگی به نام اسپیسایکس را در این مسیر پیشرویش میبیند؛ شرکتی که توانایی تولید و پرتاب انبوه ماهوارهها با هزینه خیلی کمتر را داراست؛ هرچند که اسپیس ایکس این روزها از حمایت کامل کاخ سفید برخوردار نیست و این میتواند برگ برندهای برای لاکهید مارتین باشد.
رویکرد جامع لاکهید مارتین
این شرکت آمریکایی برای حفظ جایگاهش در این مسیر، راهبرد جامعی را در پیش گرفته؛ مدیران لاکهید مارتین تأکید دارند که بخشی از یک اکوسیستم دفاع موشکی گستردهتری هستند که شامل برنامههای کم سر و صداتر اما حیاتی مثل رادارهای زمینی، ماهوارههای تشخیص فروسرخ و موشکهای رهگیر پرتابشونده از زمین، دریا و هوا میشود.
سامانههایی از جمله THAAD، PAC-۳ و رهگیرهای نسل بعدی از مؤلفههای کلیدی این شبکه دفاعی به شمار میروند که در صورت یکپارچهسازی میتوانند سپر یکپارچهای را تشکیل دهند.
به همین خاطر لاکهید مارتین یک مرکز نمونهسازی دیجیتال جدید راهاندازی کرده تا بتواند مفاهیم دفاع موشکی فضایی (حتی آنهایی که توسط شرکتهای کوچکتر پیشنهاد میشوند) را بهصورت مجازی آزمایش کند. این اقدام در جهت سرعت بخشیدن به توسعه فناوری و تضمین سازگاری بین پلتفرمهای دفاعی آمریکا انجام شده است.
همکاری بهجای انحصار
لاکهید مارتین درعینحال اعلام کرده که برنامه گنبد طلایی احتمالاً تحت هدایت تنها یک پیمانکار اصلی اجرا نخواهد شد. طبق توضیح پاوند ،گستره توانمندی موردنیاز از سوی دولت آمریکا به نحوی است که به حضور چندین شرکت رهبری کننده و تعداد زیادی پیمانکار فرعی نیاز خواهد بود.
این شرکت آمادگی همکاری با شرکای مختلف صنعتی را دارد و مدل چند بازیگری را واقعگرایانهترین مسیر برای تحقق اهداف این برنامه میداند.
نتیجهگیری: فناوری پیشرفته، تهدید پیشرفته
لاکهید مارتین در آستانه آغاز یک تلاش فناورانه بزرگ است: اثبات عملیاتی بودن رهگیر مستقر در فضا برای مقابله با تهدید موشکهای مافوق صوت، آنهم ظرف سه سال آینده.
این پروژه، ادامهدهنده مسیر چند دهه برنامههای لغو شدهای است که در شرایط فعلی و در سایه تهدیدهای واقعی و نوظهور روسیه و چین، ضرورت آن بیش از هرزمان دیگری حس میشود. با وجودی که معماری نهایی برنامه گنبد طلایی هنوز مشخص نیست، اما تحقق آن به رویکردی یکپارچه، مشارکتی و چندبخشی نیازمند خواهد بود که در آن فناوریهای فضایی پیشرفته تنها یکی از اجزای ضروری هستند.
منبع: armyrecognition
۵۸۳۲۱
